Hukuk dairelerinin görevleri!
Hukuk dairelerinin görevleri, 20 Temmuz 2014 tarihinde 29066 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yargıtay Kararı ile yeniden incelendi. İşte gayrimenkul hukuk dairesi (birinci hukuk dairesi) görevleri..
Hukuk dairelerinin görevleri!
Hukuk dairelerinin görevleri, 20 Temmuz 2014 tarihinde 29066 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yargıtay Kararı ile yeniden incelendi.
YARGITAY KARARI
Yargıtay Başkanlığından:
Sayı: 2014/2
Karar Günü: 17/07/2014
YARGITAY BÜYÜK GENEL KURULU KARARI
28 Haziran 2014 tarih ve 29044 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6545 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 37. maddesi ile 2797 sayılı Yargıtay Kanununa eklenen Geçici 13. maddenin (b) bendi uyarınca; yeniden belirlenen Birinci Başkanlık Kurulunun 16.07.2014 tarih, 131 sayılı kararı ile hazırlanan “iş bölümüne ilişkin karar tasarısını” görüşmek üzere Yargıtay Büyük Genel Kurulu önceden belli edilen 17.07.2014 Perşembe günü saat: 10.00’da 321 Üyenin katılımıyla Konferans Salonunda Birinci Başkan Ali Alkan’ın Başkanlığında toplandı.
Hukuk ve Ceza Dairelerinin İş durum çizelgeleri incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
I) YARGITAY HUKUK DAİRELERİ İŞBÖLÜMÜ
A) İŞBÖLÜMÜ GENEL ESAS VE İLKELERİ
1) Yargıtay Hukuk Daireleri arasında işbölümü, temyiz incelemesinin sonuçlandırılmasında zaman kayıplarını önlemek, uzmanlaşmayı, akademik çalışma ve işbirliğini desteklemek, hukuksal sorunların çözümünde sorumluluk üstlenerek yönlendirici olabilmek ve Hukuk Dairelerinin hukuksal kimliklerini güçlendirmek amacıyla, aşağıda yer alan "ihtisas alanı ve temel görev esasları" çerçevesinde yapılır.
2) İhtisas Alanı;
2.1) Yargıtay Hukuk Daireleri, “Medeni Hukuk Daireleri”, “Gayrimenkul Hukuku Daireleri”, “Ticaret ve Borçlar Hukuku Daireleri”, “İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Daireleri” olmak üzere dört “ihtisas alanı” altında toplanır.
2.2) Her Hukuk Dairesi, kural olarak yalnızca bir ihtisas alanı altında yer alır.
2.3) Zaruret bulunması halinde bir hukuk dairesi, iki ihtisas alanı altında yer alabilir.
3) Temel Görev;
3.1) Her Hukuk Dairesi, ihtisas alanına giren temel görev ya da görevlere sahiptir.
3.2) Hukuk Dairelerine, kural olarak, temel görevi ile bağdaşmayan görevler verilmez.
3.3) Zorunluluk bulunması halinde bir daireye, bu durum ortadan kalkıncaya kadar, ihtisas alanı ve temel görevi dışında da görev verilebilir.
B) ORTAK HÜKÜMLER
1) Bu işbölümüne ilişkin kararların yürürlüğe girdiği tarih itibariyle, 21/01/2013 tarihli Yargıtay Büyük Genel Kurulu kararı uyarınca dairelerin görevinde olup henüz temyiz incelemesi sonuçlanmayan dosyaların temyiz incelemeleri aynı daireler tarafından tamamlanır. Ancak 7.Hukuk Dairesinin bakmakta olduğu kadastro hukukundan kaynaklanan dava dosyaları 16.Hukuk Dairesine devredilir; kadastro dosyalarından geri çevirme yapılan dosyalar ile 7.Hukuk Dairesinin 2013 yılı iş bölümünde 3.Hukuk Dairesine devrettiği işlere ilişkin dosyalar ve geri çevirmelerin temyiz incelemesi devredilen dairece yapılır.
2) Bu işbölümü kararına göre görevli hale gelen daire, işbölümü kararının alındığı tarihte esasına kayıtlı bulunan ve görevli hale geldiği dosyaların temyiz incelemesini yapar; dosyanın ilk geliş tarihinde görevli bulunmadığından bahisle görevsizlik kararı veremez.
3) Dosyanın, eksiklikleri nedeniyle geri çevrilmiş olması, temyiz inceleme görevinin benimsendiği anlamına gelmez. Ancak, geri çevirme kararını veren daire, dosyanın Yargıtay'a ilk geliş tarihinde ya da geri çevirme sonrası geldiği tarihte temyiz incelemesiyle görevli daire ise, görevsizlik kararı veremez.
4) Temyiz incelemesi tamamlanarak mahalline gönderilen dosyalara ilişkin karar düzeltme istemlerinin incelemesi aynı daire tarafından tamamlanır.
5) Dairelerin, ihtisas alanları ve temel görevleri ile bağlantılı ve/veya fer'isi durumunda bulunan davalar hakkında görevsizlik kararı verebilmesi, sözkonusu davanın başka bir dairenin görevleri arasında açıkça yazılı olması şartına bağlıdır.
6) Daireler, öninceleme yapmadan duruşma günü veremezler. Dairenin ihtisas alanı ile ilgili bir konuda duruşma günü vermiş olması halinde görevsizlik kararı verilmez. Daire, ihtisas alanı ile ilgili bulunmayan bir konuda duruşma günü vermiş ise, duruşma gününün verilmiş olması görevsizlik kararı verilmesine engel teşkil etmez. Bu durumda, duruşma gününden önce dosyanın görevli daireye ulaşması temin edilir ve duruşma günü gelecek tarafların mağdur edilmemesi için gerekli tedbirler alınır. Ancak, duruşma yapılmış ve taraflarca işbölümüne yönelik bir itirazda bulunulmamışsa görevsizlik kararı verilmez.
7) Asıl davayla ilgili ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin kararların temyiz inceleme görevi, asıl davaya bakacak olan daireye aittir.
8) Temyize konu davada eski yasa maddelerinin uygulanmış bulunması halinde görevin belirlenmesinde, bu maddelerde yazılı müesseselerin düzenlendiği yeni yasa maddeleri esas alınır. Bu işbölümü ile atıf yapılan yasa maddelerinin değişmesi halinde, yeni yasanın karşılık gelen maddelerine atıf yapılmış sayılır.
9) Bir davada, bir kaç hukuk dairesinin görevine giren uyuşmazlık söz konusu ise, temyiz incelemesi, uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait hüküm ve kararları inceleyen daire tarafından yapılır. Uyuşmazlık konusu hukuki ilişki bir kaç dairenin görev alanına giren karma sözleşmeye yahut birden ziyade sözleşme türüne ayrı ayrı dayanıyorsa, temyiz incelemesi, bunlardan Türk Borçlar Kanunundaki özel sözleşme türüne ilişkin davalara ait hüküm ve kararları incelemekle görevli daire tarafından yapılır.
10) Bir davada, uyuşmazlık konusu hukuki ilişki Türk Borçlar Kanununda yazılı özel sözleşme türleri arasındaki karma bir sözleşmeye ya da TBK'da düzenlenen birden fazla özel sözleşme türüne ayrı ayrı dayanıyorsa, temyiz incelemesi, özel sözleşme türlerinin yasada yer aldığı sıralama dikkate alınarak önce düzenlenen sözleşme türüne ilişkin davalara ait hüküm ve kararları incelemekle görevli daire tarafından yapılır.
11) Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi istemli davalar sonucu verilen kararlar ile hakemlerce ve hakemlere ilişkin her türlü işlerle ilgili hüküm ve kararların incelenmesi, esas davaya ait hükmü incelemekle görevli daire tarafından yapılır.
12) Ebniye Kanunu, 2510 sayılı İskan Kanunu ve 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu gibi kanunlardan doğan ve ayın davası açılması imkanı bulunmayan durumlarda açılan tazminat davaları ile 6100 sayılı HMK'nın 125. maddesi hükmünden yararlanılmak suretiyle tazminata dönüştürülen davalara ilişkin olarak verilen hüküm ve kararların temyiz incelemesi, ayın uyuşmazlığını inceleyecek daire tarafından yapılır.
13) İşbölümünde 1/2 paylaşım esası getirilen daireler arasında iş paylaşımı:
13.1) O gün ya da hafta içinde gelen ve 1/2 paylaşıma konu dosyalar esasa kaydedilmeksizin nöbetçi olan dairede toplanır ve eşit iki gruba ayrıldıktan sonra kura çekilmesi suretiyle bölüştürülüp diğer daireye liste halinde teslim edilir.
13.2) Bu dairelerce daha önce bozulan dosyalarda, bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama üzerine verilen kararların temyiz incelemesi bozma kararını veren daire tarafından yapılır; bu dosyalar paylaşıma dâhil edilmez.
13.3) Paylaşıma dâhil işlerden olmadığı halde, paylaşıma dâhil gibi müstakilen görevli olmayan daireye gönderilen dosyalar, esasa kaydedilmeksizin bir liste ekinde müstakilen görevli daireye teslim edilir.
14) Yargıtay 5. ve 18. Hukuk Daireleri arasında kamulaştırma davalarına ilişkin dosyaların paylaşımı:
14.1) İki daire arasında görev bölüşümüne esas olan iller aşağıda sıralandığı şekilde iki grup halinde belirlenmiştir:
Birinci Grup: Adıyaman, Ağrı, Amasya, Ankara, Ardahan, Artvin, Bartın, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Bolu, Çankırı, Çorum, Diyarbakır, Düzce, Edirne, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, İstanbul, Karabük, Kars, Kastamonu, Kırıkkale, Kırklareli, Kilis, Kocaeli, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Van, Yalova, Yozgat, Zonguldak.
İkinci Grup: Adana, Antalya, Afyon, Aydın, Aksaray, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Burdur, Çanakkale, Denizli, Elazığ, Eskişehir, Hatay, Isparta, İzmir, İçel (Mersin), Kayseri, Karaman, Konya, Kütahya, Kahramanmaraş, Kırşehir, Malatya, Manisa, Muğla, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Uşak.
14.2) Dairelerin görevli bulunduğu gruba dâhil olmayan mahkemelerden gelen dosyalar ile müstakilen görevli bulunmayan daireye gelen dosyalar esasa kaydedilmeksizin dairesine bir liste ekinde teslim edilir.
15) Yargıtay 7 nci, 9 uncu ve 22. Hukuk Daireleri arasında iş hukuku temel görevine ilişkin dosyaların paylaşımı:
15.1) Dosyaların paylaşımına esas olan iller aşağıda üç grup halinde gösterilmiştir:
Birinci Grup: Adana, Amasya, Antalya, Artvin, Bartın, Bayburt, Bolu, Burdur, Bursa, Çorum, Düzce, Giresun, Gümüşhane, Hatay, Isparta, Kahramanmaraş, Karabük, Kastamonu, Konya, Mersin, Ordu, Osmaniye, Rize, Samsun, Sinop, Tokat, Trabzon, Zonguldak.
İkinci Grup: Adıyaman, Balıkesir, Batman, Çanakkale, Diyarbakır, Edirne, Gaziantep, İstanbul, Kırklareli, Kilis, Kocaeli, Mardin, Sakarya, Siirt, Şanlıurfa, Tekirdağ, Yalova.
Üçüncü Grup: Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Ankara, Ardahan, Aydın, Bilecik. Bingöl, Bitlis, Çankırı, Denizli, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Hakkâri, Iğdır, İzmir, Karaman, Kars, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Manisa, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Sivas, Şırnak, Tunceli, Uşak, Van, Yozgat.
15.2) Dairelerin görevli bulunduğu gruba dâhil olmayan mahkemelerden gelen dosyalar ile müstakilen görevli bulunmayan daireye gelen dosyalar esasa kaydedilmeksizin dairesine bir liste ekinde teslim edilir.
15.3) Bozma, geri çevirme, maddi hatanın düzeltilmesi ve direnme kararı üzerine gelen dosyaların incelenmesi aynı daire tarafından yapılır; bu dosyalar yanlış daireye gönderilmiş ise esasa kaydedilmeksizin görevli dairesine liste ekinde teslim edilir.
16) 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 47. maddesi uyarınca, hâkimlerin fiil ve kararlarından dolayı Devlet aleyhine açılan tazminat davalarının ilk derece yargılaması asıl davanın temyiz incelemesini yapmakla görevli ilgili Hukuk Dairesi tarafından yapılır.
▪ Hukuk dairelerinin görevleri altında yer alan "hatırlatma"ların amacı, temyiz incelemesi ile görevli hukuk dairesinin belirlenmesinde sıklıkla karşılaşılabilecek yanılmaları önlemek ve gözden kaçabilecek farklılıklara dikkat çekmektir.
▪ İş bölümü değerlendirmesinde, aksine açıkça hüküm bulunmadığı sürece kararı veren mahkemenin sıfatı dikkate alınmaz.
C) HUKUK DAİRELERİNİN GÖREVLERİ
BİRİNCİ HUKUK DAİRESİ
İhtisas Alanı : Gayrimenkul Hukuku
Temel Görev : Gayrimenkul Mülkiyeti – Tapu Sicili
1) Taşınmaz mallara ilişkin, tapu kaydına ve mülkiyet hakkına dayalı tapu iptal, tescil, elatmanın önlenmesi, yıkım (kal) istemli davalar ile haksız işgal tazminatı (ecrimisil) istemli davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar.
Hatırlatma:
· Kadastro sonucu oluşan tapu kaydının, kadastro öncesi nedenlere dayalı iptal ve tescili (KK m.12) istemli davalar ile mükerrer kadastrodan kaynaklanan davalar sonucu verilen hüküm ve kararların temyiz inceleme görevi 16. HD'ne,
· Hazine tarafından açılan devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer ya da zilyetlikle iktisap koşullarının oluşmadığı iddiasına dayalı davalar sonucu verilen hüküm ve kararların temyiz inceleme görevi 8. HD'ne,
· Münhasıran açılan ecrimisil davaları sonucu verilen kararlardan zilyetliğe dayalı olanların temyiz inceleme görevi 8. HD'ne, kişisel hakka dayalı olanların temyiz inceleme görevi ise 14. HD'ne ait bulunmaktadır.
2) 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararına konu edilen ve uygulamada muris muvazaası olarak adlandırılan hukuksal nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemli davalar ile tenkis davaları sonucu verilen hüküm ve kararlar,
Hatırlatma:
· TBK'nın 19. maddesine dayalı (genel muvazaa) davalar sonucu verilen hüküm ve kararların temyiz inceleme görevi 17. HD'ne ait bulunmaktadır.
3) Mülkiyet hakkına dayanılarak açılmış ve bu hakkın gerçek sahibine hükmen nakledilmesini amaçlayan tapu iptal davaları ( (TMK m. 705 ve 716) sonucu verilen hüküm ve kararlar,
4) Batıl ve geçerli olmayan nedenlerle (sahtecilik, ehliyetsizlik vb) yok hükmünde olduğu ileri sürülen temliki tasarruflar hakkında açılmış davalar (TMK m. 1025, TMK m. 15 vd) sonucu verilen hüküm ve kararlar,
5) Aşırı yararlanma, yanılma, aldatma ve korkutma gibi iradeyi sakatlayan sebeplere (TBK m. 28, 30 ila 39) dayanılarak açılmış tapu iptal davaları sonucu verilen hüküm ve kararlar,
6) Tapuda bağış suretiyle gerçekleştirilen temliki tasarruflar hakkında; TBK'nın 290, 291, 292, 293, 294 ve 295. maddelerine dayanılarak (bağışlamadan rücu koşullarının gerçekleştiği, koşullu bağıştan koşulun yerine getirilmemesi nedeniyle rücu, rücu koşuluyla bağıştan vazgeçme) açılan davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar,
7) Ölünceye kadar bakma ve gözetme sözleşmesine bağlanarak yapılan temliki tasarruflar hakkında "sözleşmeye aykırılık" ya da "geçersizlik" iddiasıyla (TBK m. 611 vd) açılan tapu iptal davaları sonucu verilen hüküm ve kararlar,
8) Tapuda vekil eliyle gerçekleştirilen temliki tasarruflar hakkında, vekaletin hile ile alındığı ve kötüye kullanıldığı iddiası ile (TBK m. 502) açılan tapu iptal ve tescil davaları sonucu verilen hüküm ve kararlar,
9) Hazine tarafından açılan, TMK'nın 588. maddesine dayalı gaiplik ve buna bağlı tapu iptal ve tescil davaları sonucu verilen hüküm ve kararlar,
10) Cemaat Vakıflarınca açılan tapu iptal ve tescil davaları sonucu verilen hüküm ve kararlar
Hatırlatma:
· Kadasro öncesi nedenlere dayalı olarak açılan tapu iptal ve tescil davalarının temyiz inceleme görevi 16. HD'ne ait bulunmaktadır.
11) Vakıfların, 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 17 ve 30. maddeleri uyarınca açmış oldukları tapu iptal ve tescil davaları sonucu verilen hüküm ve kararlar,
12) Tapu kayıt maliki ile davacının aynı kişi olduklarının tespitine ilişkin davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar,
13) 4721 sayılı TMK'nın 1027. maddesine dayanılarak tapu sicilindeki yanlışlığın düzeltilmesi istemiyle (ad ve soyadı düzeltilmesi istemleri dâhil) açılan davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar,
Kararın tam metni için 29066 sayılı Resmi Gazete'ye giriş yapabilirsiniz.