Hükümet, beyaz eşyada vergi gelirinin artmasını bekliyor

Hükümet, bir süre vergi indirimleriyle teşvik edilen beyaz eşya ve otomobil sektörlerinde ÖTV gelirinin, yüzde 40 artırmasını bekliyor

Hükümet 2009 yılında bütçe gerçekleşmesinin tahminin çok gerisinde olması nedeniyle 2010 yılı bütçesini temkinli hazırladı. Bu kapsamda, 2010-2012 yılı Bütçe Tasarısı'nda gümrük vergisi, ithalde alınan KDV, şans oyunlarından elde edilecek gelirler 2009 yılında önümüzdeki yıla ilişkin yapılan beklentilerin çok altında kaldı.
Ancak hükümet, otomotiv ve beyaz eşyacıların tersine bu yıl içinde kısmi vergi indirimleriyle teşvik edilen otomobil, beyaz eşya sektörlerindeki ÖTV gelirinin 2009 yılına göre yüzde 40 oranında artırmasını bekliyor. Oysa gerek otomotiv gerekse de beyaz eşya üreticileri kademeli şekilde altı ay süren ÖTV ve KDV indirimlerinin bir süre devam etmesini istiyordu. İndirimlerin sona ermesinin 2010 yılında sektörü olumsuz etkileyeceği düşünülüyor.

Köprü ve yolda artış
Hükümetin, 2010-2012 yıllarını kapsayan Bütçe Tasarısı'nda önümüzdeki yıla ilişkin gelir beklentisinin şifreleri çözülüyor. Bütçe tasarısında önümüzdeki yıl yol, köprü ve tünelden elde edilecek olan gelirin bu yıla oranla yüzde 47 oranında artış göstermesi hedefleniyor. Oysa bu yıl 600 milyon TL olarak hedeflenen ve ilk dokuz aylık dilimde ancak 390 milyon TL'lik kısmı gerçekleşen köprü ve tünelden elde edilecek olan gelirin önümüzdeki yıl nasıl artış göstereceği, `Geçişlere zam mı yapılacak?' soru işaretine neden oldu.

Gayrimenkul beklentisi
Hükümetin, 2009 yılında 5 milyar 970 milyon TL olan harç gelirlerinin ise 2010 yılında 5 milyar 556 milyon TL'ye düşülmesi bekleniyor. Bu kapsamda harç kalemlerinin içinde en yüksek artış tapu ve vergi yargısı harcından elde edilecek gelirde dikkat çekti. Vergi yargısı harcı 2009 yılında 888 milyon TL'yken, bu rakamın 2010 yılında 1 milyar 455 milyon TL'ye yükselmesi, 2009 yılında 2 milyar 497 milyon TL olan tapu harcının ise önümüzdeki yıl 2 milyar 539 milyon TL'ye çıkması bekleniyor.

Ayrıca devletin 2010 yılında elde edeceği gelir kalemleri içinde `Alınan Bağış veğ Yardımlar ile Özel Gelirler' de artış da dikkat çekti. Bu kapsamda 2009 yılı için 944 milyon 107 bin TL olan bağış ve yardım gelirinin 2010 yılında 965 milyon TL olarak gerçekleşmesi bekleniyor.

Teşviğin meyvesi
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, vergi gelirlerindeki artışın nedenlerinden birini otomotiv ve beyaz eşya gibi ürünlere yapılan teşviğin 2010 yılına yansıması olarak açıklamıştı. Bu kapsamda Bütçe Tasarısı'nda otomotiv, beyaz eşya gibi ürünlerin bulunduğu `dayanıklı tüketim malları' kaleminde elde edilecek olan gelir hedefinin artması dikkat çekti.

Dayanıklı tüketim malının ÖTV'sinden bu yıl 1 milyar 96 milyon 627 bin TL gelir hedeflerken, 2010 yılı hedefini 1 milyar 405 milyon TL olarak yükseltti. Oysa 2009 yılının ilk dokuz aylık döneminde dayanıklı tüketim mallarından elde edilen ÖTV geliri sadece 544 milyon TL olarak gerçekleşti. Hükümet, gümrük vergisinden 3 milyar 534 milyon TL gelir hedefi koyarken, bu oran önümüzdeki yıl için yüzde 17 oranında düşürerek, 2010 yılı için 3 milyar 67 milyon TL olarak belirledi. Oysa 2009 yılında önümüzdeki yıla ilişkin yapılan tahminlerde 3 milyar 985 milyar TL gelir beklentisi içindeydi. Ayrıca ekonomiden sorumlu bakanların önümüzdeki yıl dış ticaretin artacağına ilişkin söylemlerine karşın gümrük vergisi hedefindeki bu düşüş kafalarda soru işareti yarattı. 2009 yılının ilk dokuz aylık diliminde gümrük vergisinden 1 milyar 803 milyon 752 bin TL gelir elde edildi.

BSMV de frenlendi
Hükümetin gelir hedefleri içinde vatandaşın ve iş dünyasının bankacılık işlemlerinde karşılaştığı, kademeli olarak kaldırılması planlanan Banka ve Sigorta Muamele Vergisi'nden (BSMV) elde edilen gelirin de 2010'da bu yıla göre gerilemesi bekleniyor. 2009 yılında 4 milyar 132 milyon 496 bin TL olan BSMV gelir hedefi 2010 yılı için 3 milyar 927 milyon 635 bin TL olarak belirlendi.

`Diğer' muamması
Hükümetin gelir beklentisi bir çok kalemde geçtiğimiz yıla oranla düşüş gösterirken, `diğer gelirler' başlığı altında bulunan kalemde 2009 yılında 3 milyar 868 milyon TL gelir hedefi konulurken, bu kalemin önümüzdeki yıl yüzde 50 artışla 5 milyar 783 milyon 360 bin TL olarak gerçekleşmesi hedefleniyor. Her sene GSM görüşmeleri ve internetten alınan Özel İletişim Vergisi (ÖİV) beklentisini artırarak sürdüren hükümet, 2009 yılında da 5 milyar 208 milyon TL'lik ÖİV toplamayı hedeflemişti. Ancak 2010 yılı bütçesinde ilk defa bu kalemde artış yerine azalma öngörüldü.

ÖİV düşecek mi?
Buna göre, 2010 yılında toplanması beklenen ÖİV miktarı, 4 milyar 829 milyon TL oldu. Bu azalmanın, internette yüzde 5'e düşen ÖİV'den kaynaklanması beklenirken, GSM görüşmelerinden alınan ÖİV'nin de düşüp düşmeyeceği merak konusu oldu.

Hükümet, bu vergilerin indirilmesi için çalışma yaparken, küresel kriz nedeniyle bu karar askıya alınmıştı.2010 yılı için 4 milyar 630 milyon TL gelir elde edilmesi hedefleniyordu.

Köprü ve yolda artış
Köprü ve otoyolları özelleştirmeye hazırlanan hükümet, özelleştirmelere olan ilgiyi artırmak için de köprü ve otoyol geçiş ücretlerini artırma hazırlığında. 2009 yılında köprü ve otoyol geçişlerinden 600 milyon TL gelir hedefleyen hükümet, önümüzdeki yıl 878 milyon 146 bin TL'lik gelir hedefliyor.

Sigara yasağı içkide ÖTV'yi vuracak
Hükümet, ayrıca kapalı alanlarda sigara içme yasağı nedeniyle alkol tüketiminin aşağı düşeceğini dikkate alarak, 2010 yılında alkollü içkiden elde edilecek ÖTV beklentisini aşağı çekti. Bu kapsamda 2009 yılında alkollü içkiden 2 milyar 394 milyon TL ÖTV elde etmeyi hedeflerken, önümüzdeki yıl için bu hedefini 2 milyar 166 milyon TL olarak aşağı çekti. Buna karşın hükümet, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın `bazı maktu vergilerde artış olabileceğine ilişkin açıklaması sigaranın ÖTV gelirindeki artış hedefine yansıdı. Hükümet, 2009 yılı bütçesinde tütün ürünlerinden 11.9 milyar TL gelir elde etmeyi öngörürken, bu miktar 2010 bütçesine göre yüzde 50'lik bir artışla 16.417 milyar TL olarak hedeflendi. Oysa 2009 yılı ilk dokuz aylık bütçe gerçekleşmesinde tütün ve mamüllerinden elde edilen ÖTV 8 milyar 514 milyon TL'de kaldı. Bu da önümüzdeki yıl sigara tiryakilerinin bütçesinden daha yüksek bir payı sigaraya yatıracaklarını gösteriyor.
Vatandaşlar, yılbaşı ikramiyesi, Şans Topu ve Süper Loto gibi şans oyunlarına yoğun ilgi göstermesine rağmen, hükümet, şans oyunlarından elde edilecek ÖTV'den de beklentisini küçülttü. Hükümet, 2009 yılında şans oyunlarından 416.6 milyon TL'lik gelir hedefi koyarken, 2010 yılı için bu hedef, 407.6 milyon TL'ye geriledi. 2009 yılı bütçesinde şans oyunlarından 466 milyon 835 bin TL gelir gelmesi hedefleniyordu.
Radikal/Songül Selvi