İç ve dış borçlara günde 1 milyar 646 milyon lira faiz ödüyoruz!
Ocak-ağustos döneminde, devlet iç ve dış borçlara günde ortalama 1 milyar 646 milyon 503 bin 343,77 lira faiz ödedi. TOGG fabrikası 22 milyar liraya mal olmuştu. Böylece ayda 2 TOGG otomobil fabrikasından daha büyük bir rakam faize gitmiş oldu.
Yaşanan büyük depremlerin kamuya ağır maliyet yüklediği ve seçim yılı olması nedeniyle mali disiplinin gevşek hale geldiği bu yılın ilk sekiz ayında, bütçeden en çarpıcı gelişme faiz cephesinde yaşandı. İç ve dış borçlara yapılan faiz ödemeleri, kaydettiği hızlı büyüme ile personel giderleri, mal ve hizmet alımları ve cari transferlere fark atar hale geldi. Sadece bir ayda ödenen faiz ile 2 adet TOGG otomobil fabrikası kurmak mümkün olacaktı.
Dunya.com yazarı Naki Bakır’ın konuyu incelediği yazısı şöyle: Faiz dışı bütçe harcamalarının geçen yılın eş dönemine göre yüzde 91 arttığı ocak-ağustos döneminde devletin iç-dış borçlar için yaptığı faiz ödemelerinin toplam tutarı yüzde 130 oranında arttı ve 400 milyar liranın üzerine çıktı. Devletin günde ortalama 1 milyar 646 milyon 503 bin 343,77 TL faiz ödediği 243 günlük dönemde faize giden toplam para 400 milyar 100 milyon 312 bin 535,83 TL olarak gerçekleşti. Sekiz aylık toplam bütçe harcamasının yaklaşık yüzde 12’si faiz ödemelerinden oluştu. Bu dönemdeki tüm vergilerin yüzde 15,4’ü faiz ödemesine gitti.
233 MİLYARI İÇ BORCA
Sekiz ayda 400,1 milyar liraya ulaşan faiz ödemelerinin 233,6 milyar lira ile en büyük bölümü iç borçlar, bunun da 230,1 milyarı tahviller için yapıldı. İç borç faiz ödemeleri geçen yıla oranla yüzde 136,1 yükseldi. Dış borçlar için yapılan faiz ödemeleri ise yüzde 66 artışla 84,7 milyar lira oldu.
Bu yıl aylar itibarıyla ocakta 21,4 milyar, şubatta 34,2 milyar, martta 45,1 milyar, nisanda 34,5 milyar lira olan toplam faiz ödemeleri, mayıs ayında 102,7 milyar lira ile aylık olarak tüm zamanların rekorunu kırdı. Faiz ödemelerinin belli aylarda ve dönemsel olarak yüksek hacimlere çıkmasında, bankaların elindeki vadesi gelen enflasyona endeksli tahviller için Hazine’nin yaptığı geri ödemeler etkili oldu.
FAİZ SARMALI BÜYÜYECEK
Ekonomiyi rasyonel zemine çekme hedefi ile göreve başlayan yeni ekonomi yönetimince hazırlanan yeni OVP’de yer alan projeksiyonlar, kamuda faiz sarmalının önümüzdeki yıllarda daha da artarak büyüyeceğine işaret ediyor. Geçen yılın tümünde yüzde 13,2 olan, bu yılın tümünde yüzde 15,1 olması beklenen faiz ödemelerinin vergi gelirlerine oranı 2026’da yüzde 20’yi aşmış olacak.
Üç yıllık OVP dönemine ilişkin öngörüler faiz yükünde artış olacağını gösteriyor. Faiz ödemelerinin 2024’te 1 trilyon 254 milyar liraya ulaşarak bu yıl için tahmin edilen hacmin iki katına ulaşması bekleniyor. 2025’te 1 trilyon 809,2 milyar, 2026’da ise 2 trilyon 294,8 milyar liralık faiz ödemesi planlanıyor.