İhtiyaç Kredisinde yeni dönem! Faiz arttı, musluk kapandı!
Tüketicilerden ihtiyaç kredisi taleplerinden sonra krediyi, döviz, altın, kripto varlık alımında kullanmayacaklarına dair belgelerinin yanı sıra artık ‘nereye harcayacağı’nın detaylı açıklamasını da bakaya bildirme zorunluluğu geldi.
İhtiyaç kredisi taleplerinde bulunan tüketicilerin parayı dövize aktarmayacaklarının sözünün yanı sıra artık son 3 aylık imzalı kaşeli maaş bordrosu ve krediyi nereye harcayacaklarının ayrıntılı açıklamasını da bankaya bildirecekler.
Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 14’te sabit tutup Merkez Bankası, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın aldığı makroihtiyati önlemler kapsamında parasal sıkılaştırma tüketici kredilerinde de kendini gösteriyor. Merkez Bankası’nın son Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı metninde de yer alan makroihtiyati önlemlere krediler kanalı da dahil edildi ve gerekirse ek önlemler alınacağı belirtildi. Tüketicilere ihtiyaç kredisi taleplerinde imzalatılan altın, döviz, kripto varlık gibi alımlarda kullanmayacağına dair belgenin yanı sıra artık ‘nereye harcayacağı’nın detaylı açıklaması zorunluluğu getirildi. İhtiyaç kredisi miktarı 50 bin TL olsa bile bankalar düzenleyici kurumlardan gelen telkinler doğrultusunda maaş müşterisi olmayan kredi talep edenlerin 3 aylık imzalı maaş bordrosu bile talep ediyor. Ayrıca bankalar kredili mevduat hesabı (KMH) limit artırımlarında da müşterilerinden elde edilecek yeni kaynağın altına, dövize ya da kripto varlığa harcanmayacağına dair imzalı söz istiyorlar. İşte detaylar...
Dünya Gazetesi’nden Şebnem Turhan’ın haberine göre, ihtiyaç kredisi faizi yüksek olsa da yüksek enflasyon, Türk Lirası'nın gerileyen alım gücü ve tatil aylarında artan ihtiyaçlar sebebiyle kredi talebi artışı sürüyor. Nisanın ilk haftasında 13 haftalık yıllıklandırılmış büyümesi yüzde 14 civarında olan tüketici kredilerinde yükseliş temmuzun ilk haftasında yüzde 67,1'e kadar ulaşmıştı. Alınan makroihtiyati önlemlerle kredi faizlerindeki artış ve kredilere yoğun takip 13 haftalık yıllıklandırılmış yükselişi 19 Temmuz itibariyle yüzde 57,4 seviyesine geriledi. Tüketici kredilerinde kur etkisinden arındırılmış senelik büyüme ise 29 Temmuz haftasında yüzde 29,8'i buldu. Tüketici kredilerinde ise 29 Temmuz haftasında ihtiyaç kredisi faizi hariç gerileme gözlemlendi. Merkez Bankası verilerine göre 29 Temmuz haftasında ihtiyaç kredisi faizleri bir önceki haftaya göre 21 baz puan yükselişle yüzde 34,32’ye ulaştı. Bazı bankalarda ise yüzde 37’ye yaklaşan oranlar söz konusu. İhtiyaç kredisi faizleri temmuz ayı başından itibaren yüzde 30'un üzerinde. En yüksek oran ise 15 Temmuz haftasında yüzde 35,41 ile ulaşmıştı.
Son 3 aylık kaşeli imzalı maaş bordrosu Pandemide gevşeyen para politikası ve düşen kredi faizleri ihtiyaç kredilerinin de bazı yatırım araçlarına yönlendirilmesine sebep oldu. Ekonomi yönetimi de sık sık kredilerin doğru kanallara aktarılmadığına ilişkin açıklamalarda bulundu. Bunun üzerine BDDK’nın kredilerin nereye aktarıldığına yönelik sıkı takip edilmesine karşın yaptığı duyurular sonrası bankalar kredi kullandırdıklarında hem ticari hem de bireysel müşterilerine bir belge imzalatma sürecini başlattı. Bir süredir ihtiyaç kredisi kullanan müşteriler bu kaynakla altın, döviz veya kripto varlık almayacaklarının sözünü bankalara veriyor. Fakat yeni dönemde artık bankalar işi biraz daha sıkı tutmaya başladı. Bir bankadan 50 bin lira ihtiyaç kredisi çekmek isteyen bir bireysel müşteriden banka son üç aylık kaşeli imzalı maaş bordrosu isterken imzalayan kişinin de imza sirkülerinin belgelere eklenmesi kararı verildi. Öte yandan kullanılacak tüketici kredisinin ne için talep edildiğinin ve sebebinin ayrıntılı olarak bankaya yazılı bildirilmesi istendi.
Bankaların ihtiyaç kredisinde uyguladıkları bu durumun daha ilginci ise kredili mevduat hesaplarındaki limit artışlarında da gözlemleniyor. Maaş müşterisi olduğu bankadan KMH hesabında limit artırımı talep edildiğinde onay formları arasında tıpkı ihtiyaç kredisi çekerken imzalatılan ‘ altın, döviz, kripto para almayacağım’ sözü yer alıyor. Bankalar daha önce KMH limiti artışlarında böyle bir belge talep etmiyorlardı.
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, PPK sonrası Enflasyon Raporu sunumunda da kredilere özellikle vurgu yaptı. Kavcıoğlu, alınan tedbirler sonucunda, son dönemde ticari ve bireysel kredilerin büyüme hızlarında bir yavaşlama gözlendiğini ifade ederek "Yine bu doğrultuda, 2021 yılının ikinci yarısından itibaren atılan adımlar ile tüketici kredilerinin tüm krediler içindeki payı önemli ölçüde gerilemişti. Alınan kararların etkileri yakından izlenerek, ticari ve bireysel kredilerde olağan dışı gelişmelere karşı gerektiğinde ilave tedbirler alınmaya devam edilecektir" açıklamasını yaptı.
TİCARİ KREDİ FAİZİNDE 2.82 PUAN GERİLEME YAŞANDI
Merkez Bankası verilerine göre 29 Temmuz haftası itibariyle kurumsal kredi kartları hariç ticari kredi faizleri yüzde 28,51’e indi. Bir önceki hafta ise kurumsal kredi kartları hariç ticari kredi faizleri yüzde 31,33 seviyesinde seyir ediyordu. Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu, son dönemde reel sektörle yaptığı toplantılarda ve Enflasyon Raporu’nda soru cevap kısmında özellikle kredi faizlerinin yüzde 14 olan politika faizine yakınsayacağını dikkat çekti. Kurumsal kredi kartları hariç ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış büyüme ise 29 Temmuz haftasında 25,11'e kadar geriledi. Bu büyüme oranı mayıs ayında yüzde 50'lerin üzerinde görülüyordu. Söz konusuzu alınan makroihtiyati önlemlerle kredi büyümesinin de hız kesmesi hedeflenmişti.