İlhan Karakoyun: Diyarbakır ve Şanlıurfa, Ortadoğu'nun sanayi ve turizm merkezi olabilir!

Potansiyel ve fırsatlar iyi değerlendirildiği takdirde, Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın hızla büyümesi ve gelişmesi ile gerek GAP bölgesinin ve gerekse Ortadoğu'nun sanayi, ticaret, kültür ve turizm merkezleri olması mümkündür. Bunun yanında GAP, başta sulama ve enerji olmak üzere, yatırım çekmek için önemli bir potansiyele sahip bulunuyor 

Diyarbakır ve Şanlıurfa, ülkemizdeki en dinamik kentlerin başında gelmektedir. Bölgenin nüfusu oldukça genç olup, nüfusun yaklaşık yüzde 60.5'i 25 yaşın altındadır. 

25-65 yaş arası nüfus, toplam nüfusun yüzde 36'sını ve 65 yaş üstü nüfus toplam nüfusun yüzde 3.5'ini oluşturmaktadır. Genç nüfusu ile önemli bir potansiyele sahip olan bölge, aynı zamanda, işsizlik oranlarının en yüksek olduğu bölgeler arasında yer almaktadır. 

Özellikle 90'lı yıllarda bölgede asayiş ve terör sorunları nedeniyle, nüfustaki mekansal hareketlilik artmış, gerek bölge dışına gerekse bölge içinde yoğun bir insan ve sermaye göçü yaşanmıştır. Yüksek göç hızına paralel olarak kentsel altyapı ve konut üretimi aynı hızla sürdürülemediği için çarpık ve sağlıksız kent merkezleri ortaya çıkmıştır. Asayiş ve terör sorunu ile oluşan olumsuz imaj, hem bölge dışından bölgeye yönelik sermaye akışını önlemiş, hem de bölgedeki sermayenin bölge dışına kaymasına sebep olmuştur. Bunun sonucu olarak, bölge adeta bir sorunlar yumağına dönüşmüştür. 

Bütün bu olumsuz koşullara rağmen, sahip oldukları doğal, tarihi, kültürel ve yer altı zenginlikleri, jeostratejik konumlan, geçmişten bugüne önemli inanç ve ticaret merkezleri olması, genç nüfuslan, Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) yarattığı sinerji ve hükümetimizin bölgeye yönelik yatırımları, Diyarbakır ve Şanlıurfa için büyük potansiyel ve fırsatlar yaratmaktadır. Bu potansiyel ve fırsatlar iyi değerlendirildiği takdirde, Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın hızla büyümesi ve gelişmesi ile gerek GAP bölgesinin ve gerekse Ortadoğu'nun sanayi, ticaret, kültür ve turizm merkezleri olması mümkündür. 

Ticaret yollarının kavşak noktası Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın en güçlü yönü, sahip olduğu stratejik coğrafi konumudur. Özellikle Ortadoğu pazarlarına yakın olması, ticari olarak bir avantaj sağlarken, Türkiye'nin güney komşularından gelebilecek yatırımlar için bu bölgenin uygun bir yapıda olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın diğer bir potansiyeli, geçmişten bu yana, doğudan batıya ve kuzeyden güneye önemli ticaret yollarının yakınında veya kavşak noktalarında yer almış olmalarıdır. Sınır kapıları ile Mersin Limanı'na yakınlık, bölge için önemli lojistik fırsatlar oluşturmaktadır. Bunun yanında, GAP'ın, başta sulama ve enerji olmak üzere, yatınm çekmek için önemli bir potansiyele sahip olduğunu belirtmek gerekir. 

GAP sulama projelerinin hızla tamamlanmasıyla, özellikle tarımın ve tarıma dayalı sanayinin gelişmesi ve yeni teşvik sisteminde 6'ncı Bölge'de yer almanın sağladığı avantajlar ve çözüm süreci, Diyarbakır ve Şanlıurfa'ya yerli ve * yabancı yatınmcının ilgisini her geçen gün artırmaktadır. 

Türkiye'de 2006 yılında kurulan kalkınma ajansları, bölgesel gelişme ve kalkınmayı gerçekleştirmede 'yerelliği' ve 'iyi yönetişimi' esas alan yeni bir model sunmaktadır. 

Kalkınma ajanslarının kuruluş amacı, 'bölgesel gelişme politikalarını yerel bazda uygulayacak kurumsal bir mekanizmanın geliştirilmesi'dir. Ajansların kuruluşuyla, kaynaklann hem yerinde ve daha etkin kullanılması, hem de iller ve bölgeler arası gelişmişlik farklılıklannın azaltılması ve yerel yönetimlerin güçlendirilmesi amacıyla, alt bölge düzeyinde; planlama, koordinasyon, uygulama, izleme ve değerlendirme fonksiyonlan olan, özerk ve güçlü insan kaynaklan kapasitesi olan mekanizmalar oluşturulması hedeflenmiştir. Diyarbakır ve Şanlıurfa bölgelerinde faaliyette bulunmak üzere, Ağustos 2009'dan itibaren çalışmalarına başlayan Karaçadağ Kalkınma Ajansı, kısa zamanda, kuruluş sürecini tamamlayarak bölgede mali ve teknik destekler ile yatırımcılara yönelik ücretsiz danışmanlık hizmetlerini vermeye başlamıştır. 

Ajans, 2010-2013 döneminde uyguladığı teklif çağrılan kapsamında KOBİ'lere ve turizmin altyapısının geliştirilmesine yönelik çeşitli destekler vermiştir. Bu programların bir kısmı tamamlanmış, bir kısmı ise halen devam etmektedir. Bu kapsamda, şimdiye kadar 390 projeye 60 milyon TL hibe desteği verilmiştir. Proje sahipleri de yaklaşık 55 milyon TL eş finansman katkısı sağlamıştır. Dolayısıyla, ajansın proje destekleriyle Bölgede 115 milyon TL kaynak, ekonomik yatınmlara yönlendirilmiştir. Ayrıca, kamu kurumlan, yerel yönetimler, üniversiteler ve STK'lann kapasitelerinin artırılması amacıyla çeşitli teknik destekler verilmektedir. Ajansları sadece hibe dağıtan kurumlar olarak görmemek gerekir. Ajanslar, aynı zamanda, sahip oldukları yüksek insan kaynağı ile bölgesel planlama, etkin izleme ve değerlendirme ile yatınm destek ve tanıtım açısından da son derece önemAjans, 2010-2013 döneminde uyguladığı teklif çağrıları kapsamında KOBİ'lere ve turizmin altyapısının geliştirilmesine yönelik çeşitli destekler vermiştir. Bu programların bir kısmı tamamlanmış, bir kısmı ise halen devam etmektedir. 

Bu kapsamda, şimdiye kadar 390 projeye 60 milyon TL hibe desteği verilmiştir. 

li rol oynayabilecek birimler olarak tasarlanmıştır. 

Bölgedeki özel sektör işletmelerinin sayısı az olduğu gibi bu işletmelerin büyük bir kısmı, küçük KOBİ niteliğindedir. Bölgedeki KOBİ'ler, planlama, pazarlama ve finansman gibi çeşitli sorunlarla karşı karşıyadır. Bu sorunların yarattığı teknolojik gerilik ve düşük üretim kapasitesi ile pazar araştırması yapılmaması, Ar-Ge faaliyetlerine gereken önemin verilmemesi, yetersiz işletme sermayesi, yabancı kaynak sağlamadaki güçlükler, profesyonel finans yöneticisi çalıştırmama, sağlanan teşviklerden yeterince yararlanmama ve finansal kaynak veya fonlan yönetmede karşılaşılan diğer sorunlar nedeniyle üretilen katma değer düşük düzeylerde seyretmektedir. m Ajans, KOBİ'lere yönelik sağladığı ve sağlayacağı hi- ™ be ve teknik desteklerle, bölgedeki işletmelerin ölçeklerini büyüterek üretim veistihdam ile ihracat kapasitelerini artırmaya, KOBİ'ler için yeni finansman kaynaklan oluş- ^ turmaya ve finansa erişimlerini kolaylaştırmaya, kurum- ^ sal kapasitelerini geliştirmeye çalışmaktadır. ™ Sanayi ve turizm odaklı kalkınma Bölgede insan odaklı bir kalkınma anlayışıyla ekonomik ve sosyal kalkınmanın gerçekleştirilmesi için sanayi altyapısının geliştirilmesi, sanayi ve tarımsal üretim kapasitesinin artırılarak tarıma dayalı sanayi ile rekabet edebilirliğinin geliştirilmesi gerekmektedir. Zengin birtarihsel ve kültürel geçmişe sahip olup çeşitli medeniyetlere ve dinlere ev sahipliği yaparak kültürel çeşitliliği ve hoşgörüyü içinde barındıran bölgede, bu potansiyelin iyi değerlendirilerek, bölgenin bir turizm destinasyonuna dönüştürülmesi, çevrenin korunması ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, sanayi ve turizm altyapısını geliştirmeye yönelik çeşitli projeler uygulanmaktadır. 

Sadece hibe dağıtacak bir kuruluş olmayan kalkınma ajanslan, bölgesel kalkınma ve gelişmenin yönetiminde ve yönlendirilmesinde kamu ve özel sektör ile sivil toplumun iş birliği ve güç birliğini sağlayarak yerelde yeni bir 'yönetişim' mekanizması sunmaktadır. Karaçadağ Kalkınma Ajansı, yaptığı bütün çalışmalarda, bölgedeki kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör ve STK'ları ile iş birliğine özel bir önem vermektedir. Bütün bu çalışmalarla, ajans, bölgenin potansiyelini harekete geçirerek, hem bölge içindeki hem de diğer bölgelerle aradaki gelişmişlik farkını azaltmayı amaçlamaktadır. 

Diyarbakır ve Şanlıurfa; Kalkınma Bakanlığı'nın uyguladığı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı'nın uygulandığı dört il arasında yer alıyor. Ajansımız aracılığıyla uygulanan bu program kapsamında 40 milyon TL ajansa aktanlmış olup, bölgenin tarih ve kültür potansiyelinin turizme kazandırılması amaçlı projeleri için kullanılmaktadır. 

Dünya Bölge