Ilısu Barajı 2014 yılında tamamlanacak!

Temeli Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından atılan Cumhuriyet  tarihinin en büyük projelerinden olan GAP"ın anahtar projesi Ilısu Barajı ve  HES"i tamamlandığında, göl hacmi bakımından Türkiye"nin ikinci büyük barajı  olacak. 2014 yılında hizmete alınması planlanan proje, kurulu güç ve yıllık  enerji üretim kapasitesi bakımından da Atatürk, Karakaya ve Keban"dan sonra  4"üncü büyük HES olma özelliğini kazanacak.
               
Dicle Nehri üzerine inşa edilen, Suriye sınırına yaklaşık 45 kilometre  mesafede olan Ilısu, temelden 135 metre yüksekliğine, 43,8 milyon metreküp dolgu  hacmine ve bin 820 metre kret (barajın önünde inşa edilen betonarme, toprak dolgu  vb. bölümün üst kısmı) uzunluğuna sahip olacak barajın gölünde aynı zamanda 11  milyar metreküp su depolanacak. Her biri 200 megavat (mw) gücünde 6 üniteden  oluşan ve toplam kurulu gücü bin 200 mw olan santral devreye girdiğinde, yılda  ortalama 3,8 milyar kilovatsaat   enerji üretimi gerçekleştirilecek. Bu enerji  üretiminin yanı sıra Ilısu Barajında regüle edilen ve daha sonra inşa edilecek  Cizre Barajına bırakılacak sularla Nusaybin, Cizre, İdil, Silopi ovalarında  toplam 130 bin hektar tarım arazisi suya kavuşacak. Ilısu Barajının ürettiği  enerjinin ekonomiye katkısı yılda 600 milyon lirayı bulacak.
               
Sadece barajın inşaatında şuanda binlerce kişi ekmek yerken, modern tarım  yöntemleri ve ürün çeşitliliği ile üreticinin geliri kat be kat artacak. Baraj  gölünde yapılacak balıkçılık da yöredeki insan için önemli bir gelir kaynağı  olacak.
               
-5 KENTE KATKI SUNACAK-
               
Devlet Su İşleri 16. Bölge Müdürü Mahmut Dündar, AA muhabirine yaptığı  açıklamada, Ilısu Barajı ve HES Projesi, Türkiye"de bugüne kadar yapılmış olan  barajların içerisinde Atatürk Barajı"ndan sonra gövde hacmi bakımından ikinci  sırada, üreteceği enerji potansiyeli bakımından Atatürk, Karayaka ve Keban"dan  sonra 4. büyük baraj olduğunu belirterek, Türkiye"nin en önemli su kaynaklarından  biri olan Dicle Nehri üzerinde yapılmış ve yapılacak en büyük baraj ve  Hidroelektrik Santrali projesi olduğunu anımsattı.
               
Bu yönüyle bakıldığında projenin bölgedeki 5 kenti, Mardin, şžırnak,  Siirt, Batman ve Diyarbakır"ı direkt ilgilendiren bir konumu söz konusu olduğunu,  5 ilin değişik alanlarını kapsayan bir göl alanına sahip olduğunu belirten  Dündar, göl alanının büyüklüğü nedeniyle de yapıldığı tarihten itibaren deniz  ulaşımına da imkan verecek bir konuma da geleceğini bildirdi.
               
Dündar, bu sayede baraj gövdesinin bulunduğu Dargeçit ve Güçlükonak  arasındaki bölgeden bir tekneye binildiğinde 137 kilometre sonra Diyarbakır ile  Batman arasındaki Bismil köprüsüne kadar yolculuk yapılabileceğini ifade ederek,  şöyle dedi:
               
'Diğer taraftan Batman"ın hemen dibindeki Batman Barajı"nın yanına,  Diyarbakır Silvan ilçesine bağlı Sinan köyüne, Batman"ın Beşiri ilçesine ve  önemli dini turizm merkezlerinden biri olan Siirt"in Tillo ilçesinin arkasındaki  Botan çayına kadar tekneyle gidilebilecek. Bu aynı zamanda sözü edilen yerleşim  alanları arasında geniş bir alanda baraj gölü üzerinden ulaşım ağının teşkili  anlamına geliyor. Bu durum ulaşım açısından olduğu kadar kültür ve turizm  bakımından da apayrı bir güzellik, beraberinde turizm hareketi meydana  getirecektir. Bu büyüklükteki bir göl alanı üzerinde, daha önce DSİ olarak  Atatürk Baraj gölünde üzerinde yapmış olduğumuz etkinliklerin bir benzerinin,  burada yapılmaması için bir neden yok. Su sporları açısından son derece önemli  olacak.'
               
-7 BİN KİşžİNİN GEçİM KAYNAĞI-
               
Dündar, Ilısu projesinin Türkiye"de bugüne kadar yapılmış olan büyük  hidroelektrik santralleri içerisinde 4. büyük hidroelektrik santral olarak yılda  yaklaşık 3,8 milyar kilovatsaat enerji üreterek ülke ekonomisine 600 milyon lira  yıllık enerji girdisi olacağını ifade ederek, 'şžu anda baraj inşaatında bin  vatandaşımız çalışıyor. Her birinin ailelerini 7 kişiden düşünürsek şu an 7 bin  insanımızın geçimlerini sağlayacağı bir geçim kaynağı söz konusu. Dolaylı olarak  yöredeki ticari faaliyete büyük katkı sunuyor. Cizre ve İdil ovalarında bulunan  120 bin hektarlık alan modern sulama sistemi olan borulu sulama şebekesine  kavuşacak ve yöre vatandaşlarımızın gelirini en az 3 kat arttıracaktır. Ilısu  Projesi, çok yönlü bir projedir' dedi.
               
Dündar, baraj inşaatında çalışan bin kişiden 800"ünün barajın yakınındaki köylerde yaşayan vatandaşlar olduğunu, Ilısu köyünde 48 hak sahibinden 30"unun  barajda, bir kısmında kazılarda çalıştığını kaydetti.
               
Ilısu köyündeki vatandaşların yeni Ilısu köyüne yerleştiklerini, eski  köyün tamamen boşaltıldığını anımsatan Dündar, şöyle devam etti:
               
'Vatandaşlarımız hayvan kooperatifçiliği yapmaları yönünde de  özendiriliyor. Tabi bu özendirme onlarında bu noktadaki istekleri anlamında  belirleyici olacaktır. Vatandaşların arazileri su altında kalacağı için bedelleri  ödedik. Önemli bir kısmı baraj inşaatında çalışıyor. Bu vatandaşlarımız için  sayın Bakanımızın talimatları doğrultusunda çevre Orman İl Müdürlüğümüz ile  görüşerek devlete ait hazine arazilerinin 49 yıllığına tahsis etmek sureti ile  buralardan istifade etmeleri için çalışmalar yapılıyor. Biz de DSİ olarak  barajımızın şantiye alanı içerisinde 70 dönümlük bir alana her türlü bodur meyve  ağacı diktik. Burada modern bir damlama sulama sistemi de kuruyoruz. Zeytincilik  faaliyetinin örnek teşkil etmesi bakımından bin 750 tane zeytin fidanını  diktirdik. Bu alan içerisine ayrıca 3 bin 100 tane meyve ağacı bu alana dikmek  sureti ile önümüzdeki yıl inşallah 2011"in sonlarına doğru oranın meyvelerini  yemiş olacağız. Asıl amacımız vatandaşlarımızı modern tarımcılığa özendirmektir.  Ilısu Projesi yaklaşık 4 milyar liralık bir bütçeye sahip. şžu andaki öngörümüz  bu, ancak bu rakam değişebilir.'
               
-HASANKEYF, BÖLGENİN YILDIZI OLACAK-
               
Ilısu Barajı"nın faaliyete geçmesiyle yörede kooperatifler aracılığıyla  balıkçılık yapılabileceğini, ayrıca Hasankeyf"in yeni şekliyle alacağı konumunu  daha üst seviyelere çıkaracağını, Hasankeyf"in turizm bakımından büyük bir cazibe  merkezi haline geleceğini belirten Dündar, yeni yerleşim alanında, Hasankeyf"in  geleceğin en büyük turizm merkezi haline geleceğini ifade etti.
               
Dündar, Hasankeyf"in çehresinin değişmesinin yanında, kültür ve turizm  faaliyetlerinden dolayı da bugün bölgede hiç bir ilde bulunmayan turizm  potansiyeline sahip bir yerleşim birimi olacağını ve ciddi turizm girdisinin  sağlanacağını anlatan Dündar, şöyle konuştu:
               
'Yeni Hasankeyf yerleşim alanın hemen yanı başında bir kültür müzesi  adası var. Bu müzede Hasankeyf"in aşağı kesimlerinde taşınacak, kültür mirası,  insanlığın hizmetine sunulacak. Hiç bir şekilde göl alanı içinde kalmayan yukarı  kale kesimi dediğimiz önemli ziyaret merkezi bu göl alanı sayesinde gölün  üzerinden ve kara yoluyla iki yönlü ulaşım sağlanmış olacak. Böylece yeni  Hasankeyf ilçe merkeziyle bu tarihi yerleşim yeri arasında sürekli ziyaret  gerçekleşmiş olacak. Hasankeyf çok önemli bir konuma gelecek. Hasankeyf bölgenin  kültür ve turizm yıldızı olmaya aday nadide yerlerden biri olacaktır. çehresine  bu renkliliği katarken de yeni Hasankeyf yerleşimi itibariyle de  vatandaşlarımızın daha güzel yerleşim imkanlarına kavuşması sağlanmış olacak.  Devlet hizmetleri daha uygun mekanlarda halkımızın istifadesine sunulacak.'
               
-KÖYLÜLERİN DE YAşžAMINI DEÄžİşžTİRDİ-
               
Ilısu Baraj inşaatı nedeniyle kendileri için yapılan yeni evlere taşınan  Ilısu köylüleri yaşamlarından memnun. Ilısu Köyü Muhtarı Mehmet Nezir çelik"in  işbirliğiyle köylüler için ek gelir getirici projeler üzerinde çalışan yüklenici  firma Nurol-Cengiz"in İdari ve Sosyal İşler Müdürü Güven Tılıç, da, yörede ciddi  bir keklik ve bıldırcın popülasyonu bulunduğunu belirterek, bu potansiyelden  köylülerin kalıcı ek gelir elde etmesi için yararlanabileceklerini söyledi.  Muhtar, köy imamı, köylüler ve İlçe Tarım Müdürlüğü yetkilileri ile toplantılar  yaptıklarını belirten Tılıç, GAP kapsamındaki kredilerden de yararlanarak,  bıldırcın, keklik ve hindi üretimi yapmayı, seracılık ve meyveciliği de  geliştirmeyi hedeflediklerini kaydetti. Tılıç, yeni Ilısu Köyünde vatandaşların  geçmişiyle bağını koparmamak için yörenin ilk açık hava müzesini de kuracaklarını  ifade ederek, 'Eski köyün fotoğrafları ile köylülerin geçmişte kullandıkları loğ  ve dibek taşı, kara saban gibi gereçler bölgede çalışan arkeologların desteğiyle  köy konağının etrafında bir etnografya müzesi biçiminde düzenlenecek' dedi.
               
Ilısu Barajı Proje Müdürü İbrahim Yavrucu da bölgeye yalnızca bir baraj  yapmadıklarını, tüm ekip olarak, sosyal sorumluluk gereği bundan çok daha  fazlasını yapıp yöre halkının yaşam standartlarını kalıcı olarak yükseltmeyi  hedeflediklerini söyledi.
               
Barajdan etkilenecek köyler arasında olan Karabayır köyünde oturan ve  baraj şantiyesinde çaycılık yapan Cevat Öner (29), 2007 yılından bu yana baraj  şantiyesinde çaycılık yaptığını, bulduğu iş sayesinde değişen yaşamını şöyle  anlattı:
               
'Daha önce bizim buralarda çalışmak amacıyla ilkbaharda evden çıkar Ocak  ayına kadar dışarıda kalırdık. Barajda bulduğum iş sayesinde hayatım değişti.  Ayrıca yol, su ve elektriğe kavuştuk. Ben hem kendi aileme, hem de ağabeyimin  çocuklarına bakıyorum. Baraj olmasaydı ne yapardım bilmiyordum. şžimdi sağlık  güvencemiz var. Sabahları işimize geliyor, akşamları evimize gidiyoruz.  Sorunlarımız varsa müdürlerimize söylüyoruz. Bu iş sayesinde artık çocuklar  babalarını tanıyarak büyüyor. Eskiden uzun süre eve gelinmediği için çocuklar  babalarını bile tanımıyordu. Geçen gün taşeron bizden iki işçi istedi. Gittim  köye işçi bile bulamadım. Herkes baraj inşaatında çalışıyor, buradan ekmek yiyor.  50 yaşındaki amcam bile çalışıyor.'
               
-'BERDELİ ENGELLEDİ'-
               
şžantiyenin temizlik işinde çalışan Yasemin Sancar (20) ise sadece bir yıl  okula gidebildiğini belirterek, barajın yapımıyla adeta yaşamlarına sihirli bir  elin dokunduğunu söyledi.
               
Dargeçit"te oturduğunu, daha önce hiç çalışmadığını, yetkililere ulaşarak  şantiyede çalışmak istediğini aktardığını, daha sonra bu dileğinin  gerçekleştiğini anlatan Sancar, şöyle konuştu:
               
'İşe alıp, önce bazı eğitimlerden geçirildik. Nasıl temizlik yapılır,  hangi deterjanlar kullanılır şeklinde kısa bir eğitim sürecimiz oldu. İşe  başlayınca da hızla yaşamım değişti. Zaten baraj, buradaki herkesin yaşamını  değiştirdi. Artık geleceğe daha güvenle bakıyoruz, gelecek korkumuz yok. İnsan  yerine konuluyoruz, artık ailemizin gözünde daha değerliyiz. 8 kardeşiz.  Kardeşlerim okuyor. Bir süre önce 19 yaşındaki kız kardeşim evli ve 2 çocuk  babası birisine kaçtı. Babam da onu cezalandırmak için eniştemin kız kardeşini  berdel yapmak istedi. Babama şiddetle karşı çıktım. "Eğer berdel yaparsan; artık  ben çalışıyorum, senin eline bakmıyoruz, alırım annemi kardeşlerimi, ev tutarız,  nereye gidersen git." dedim. Düşündü, taşındı, yanlış yaptığını anladı. O dönemde  babam çalışmıyordu. Ben çalıştığım için, elim ekmek tutuğu için babama direndim.  Sonunda vazgeçti. Ama ekonomik bağımsızlığım olmasaydı, kendi ayaklarım üzerinde  durmasaydım, babam bizi dinlemezdi. Yani artık benim de evde sözüm geçiyor. Daha  önce babam yılın 6 ayı başka illerde inşaatlarda çalışıyordu. şžimdi babam da  baraj inşaatında çalışıyor. çalışmadığım dönem fazla elbisem bile yoktu. çünkü  alamıyordum, kıt kanat geçiniyorduk. şžimdi işim sayesinde eve katkım oluyor.  Annem kalp hastası, onun tedavisini yaptırabiliyorum. çok mutluyum, başım dik  yürüyebiliyorum, çarşıya çıktığımda ne istesem alıyorum, sigortam yatıyor. Daha  ne isteyeyim ki, eğer çalışmasaydım sonuçta istemediğim biriyle beni  evlendireceklerdi, bir boğaz eksilsin diye, 6 yaşındaki kardeşimin gözünde bile  şimdi daha değerliyim.'
               
Sancar, emekli olana kadar çalışmayı hayal ettiğini, burada kazandığı  deneyimle baraj inşaatı bittikten sonra da çalışabileceğini umduğunu belirterek,  'Eşimin eline bakmak istemiyorum. çapadan, fındıktan, kurtulduk. Temiz güzel bir  yerde çalışmanın mutluluğunu yaşıyorum. Her gün yeni bir şey öğreniyorum. Ayrıca  Baraj bitmeden de evlenmeyi düşünmüyorum' dedi.
AA