İmar Kanunu'nda değişiklik teklifinin birinci bölümü kabul edildi!

TBMM Genel Kurulunda, İmar Kanunu'nda değişiklikleri kapsayan Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin birinci bölümü kabul edildi.

TBMM Genel Kurulunda, İmar Kanunu'nda değişikliklin yer aldığı Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ilk bölümü kabul edildi.

Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre; kabul edilen maddelere bakıldığında Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisinde yer alan coğrafi verilerin, Ulusal Coğrafi Veri Paylaşım Matrisine göre, kamu kurum ve kuruluşları arasında paylaşımı, erişimi ve kullanımı bedelsiz olacak.

İmar Kanunu'nda değişiklik teklifine 5 yeni madde ihdas edildi

Yerli-yabancı gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerin söz konusu coğrafi verileri toplayabilmesine, üretebilmesine, paylaşabilmesine ve satabilmesiyle ilgili düzenleme yapılacak, bu düzenlemelere uyulmaması durumunda idari para cezası verilebilecek.

Gecekondu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun yürürlüğe girdiği tarih önesinde eski Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından oluşturulan alanlar ile söz konusu kanunun yürürlüğe girdiği tarih sonrasında, belediye sınırları içinde veya dışında Gecekondu Kanunu'nda, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından oluşturulan veya oluşturulacak alanlardaki uygulamalar için TOKİ yetkili olacak.

Belediyelerce Gecekondu Kanununa göre oluşturulan ya da oluşturulacak alanlarda bulunan uygulamalarda ise ilgili belediye yetkili olacak. Belediyeler bu hak, yetki ve görevlerini yetkili organları eliyle kullanacak. Büyükşehirlerde bu kanunun tatbikatı büyükşehir belediyelerinin koordinatörlüğünde ilçe belediyeler tarafından yapılacak.

TOKİ tarafından satış ve kira sözleşmesine konu edilen taşınmazlar hariç olmak üzere, mülkiyetinde bulunan arsa ve arazilerin, gerçek veya tüzel kişilerce işgal edilmesi durumunda, TOKİ, ecrimisil istemeye, ecrimisilin tahsiline ve taşınmazın tahliyesine ilişkin işlemleri uygulamaya veya Milli Emlak Genel Müdürlüğü eliyle uygulatmaya yetkili olacak.

Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanunu'na göre alınacak ecrimisiller ve taşınmazın tahliyesiyle ilgili tahsil edilen tutarların yüzde 50'si genel bütçeye gelir kaydedilecek ve yüzde 50'si tahsilatı takip eden ayın sonuna kadar Toplu Konut İdaresi Başkanlığına aktarılacak.

Kesinleşen planların kopyaları Çevre ve Şehircilik Bakanlığına elektronik ortamda iletilecek ve ilgili idaresi tarafından elektronik arşiv ortamına aktarılacak. Böylelikle Bakanlığın taşra birimlerinin Mekansal Veri Arşiv Sistemi (MVAS) benzeri bir yapıya doküman yükleme yükü hafifletilecek.

Planlar, plan değişiklikler ve plan revizyonları e-plan otomasyon sistemi üzerinden Plan İşlem Numarası alacak ve planların sayısal verileri bu ortamda bir araya gelecek. Böylelikle, plan verilerinin erişilebilirliğinin artırılması, kontrollü ve doğru şekilde izleme ve arşivleme işlemlerinin yapılması hedefleniyor.

Onay alan imar planlarının hak sahipleri ve kamuoyunca haberdar olunması için ilgili muhtarlıklarda planın askıya çıkarıldığına dair ilan ve değişikliğin yapıldığı alanda da tabela ile bilgilendirme yapılacak.

Kentsel tasarım projeleri uygulama imar planlarıyla birlikte hazırlanabilecek.

İmar planlarının ve imar uygulamalarının askıda kalmaması, mülkiyet haklarının kısıtlanmaması ve idari işlemlerin istikrarının sağlanması nedeniyle kesinleşmiş planlara ve parselasyon planlarına karşı kesinleşme tarihinden itibaren beş yıl içinde dava açılabilecek.

İmar planlarında bina yükseklikleri serbest olarak belirlenemeyecek.

Sanayi alanları, ibadethane alanları ve tarımsal amaçlı silo yapıları hariç olmak üzere meri imar planlarında serbest olarak belirtilen yükseklikler, emsal değerde değişiklik olmaksızın çevredeki mevcut teşekküller ve siluet dikkate alınarak, imar planı değişiklikleri/revizyonları yapılmak suretiyle ilgili idare meclis kararı ile belirlenebilecek. Bu şekilde ilgili idare tarafından belirlenmeyen yükseklikler, maliyetleri döner sermaye işletmesi gelirlerinden karşılanmak üzere Bakanlık tarafından belirlenecek. Oluşacak maliyetlerin yüzde 100 fazlası ilgili idareden tahsil edilecek.

Büyükşehir belediyesi sınırlarının il sınırı olması sebebiyle mahalleye dönüşen ve nüfusu 5 binin altında olan yerlerin, kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmediğine büyükşehir belediye meclisince karar verilecek.

Büyükşehirlerde il özel idareleri kaldırıldığından ve büyükşehirlerde yer alan köyler mahalleye, muhtarlar da artık mahalle muhtarlarına dönüştüğünden ve bu alanlar ilçe belediyelerinin hizmet alanına girmesi nedeniyle, il özel idaresi ve muhtarların görevleri ilçe belediyelerince uygulanacak.

İmar uygulamalarının mahkeme kararıyla iptal edilmesi halinde davaya konu parselin hak sahiplerine muvafaka kalınarak uygulama sahası içinde idarece uygun bir yer tahsis edilecek. Hak sahibine, anlaşma olmaması halinde davacı hak sahibinin kök parseldeki yeri dikkate alınarak, uygulamadaki düzenleme ortaklık payı kesintisi düşüldükten sonraki taşınmazın rayiç bedeli üzerinden değer ödemesi yapılacak.

Köylerde ve mezralarda yapılacak konut ve yapıların projeleri valilik tarafından onaylanacak ve muhtarlığa bilgi verilecek. Projeye aykırı yapılar, muhtarlık tarafından valiliğe aktarılacak.

Kırsal yerleşik alanı ve civarı sınırları, belediye sınırı il sınırı olan yerlerde ilçe belediye meclisinin teklifi üzerine büyükşehir belediye meclisi kararıyla, diğer yerlerde ise il genel meclisi kararıyla belirlenecek.

Onaylı üst kademe planlarda aksine hüküm bulunmadığı hallerde köy alanı sınırları içinde taşkın, heyelan ve kaya düşmesi gibi afet riski olan, sıhhi ve jeolojik açıdan üzerinde yapı yapılmasında mahzur bulunan alanlar ile köyün ana yolları ve genişlikleri, halihazır harita veya kadastro paftaları üzerinde belediye sınırı il sınırı olan yerlerde ilgili ilçe belediye meclisi kararı ile diğer yerlerde ise il genel meclisi kararıyla belirtilecek.

Kırsal yerleşik alanı ve civarı sınırlarının belirlenmesinde ve bu alanlarda ruhsata tabi olmadan yapılabilecek yapılara ilişkin ilgili kurum veya kuruluşlarca uygulanan etüt, proje, proje uygunluk görüşü için resim, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel talep edilmeyecek.

İleri tasarım yöntemleri ve teknolojileri gerektiren özellik arz eden binaların projeleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığın'ca çıkarılan yönetmelik dahilinde yeterli uzmanlığı haiz mühendislerin gözetiminde gerçekleştirilecek.

Muhtara bırakılan yapının durdurulduğuna dair tebligatın bir kopyası da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne iletilecek.

Yapı tatil tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde yapı sahibi tarafından yapının ruhsata uygun hale getirilmediğinin veya ruhsat alınmadığının ilgili idaresince tespit edilmesine rağmen iki ay içerisinde hakkında yıkım kararı alınmayan binalar ile hakkında yıkım kararı alınmış olmasına rağmen altı ay içinde ilgili idaresince yıkılmayan yapılar, yıkım maliyetleri döner sermaye işletmesi gelirlerinden tahsil edilmek üzere Bakanlıkça yıkılabilecek.

Yıkım maliyetleri yüzde 100 fazlası ile ilgili idaresinden alınacak. Bu şekilde tahsil edilememesi halinde İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun gereğince aktarılan paylarından kesilerek alınacak. Tahsil olunan tutarlar, Bakanlığın döner sermaye işletmesi hesabına gelir olarak kaydedilecek.

Mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya ilgili maddelere aykırı davranan yapının gözetmenlerine de ceza getirildi.

Ruhsata tabi tarım ve hayvancılık maksatlı yapılardaki aykırılıklar için verilecek olan idari para cezası, 1000 TL'den az olmamak üzere uygulanacak.

Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan konutların sahibi, yapı müteahhidi veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesul hakkında yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre verilecek para cezası 500 liradan en az 1000 TL'ye arttırılıyor. Köy ve mezralarda ruhsat aranmayan yapılar için de aynı ceza miktarı geçerli olacak.

Bakanlık tarafından belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için verilen idari para cezasına, mevzuata aykırılığa konu alanın arsa payına isabet eden arsa alanı ile emlak vergisine esas arsa ve arazi asgari metrekare birim değerinin çarpımı ile bulunan bedel kadar idari para cezası ayrıca eklenecek.

Plan değişiklikleri, plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü sosyal ve teknik altyapı dengesini olumsuz etkilemeyecek şekilde ve teknik gerekçeleri sağlamak şartıyla yerleşmenin özelliğine uygun olarak gerçekleşecek. Plan değişikliği tekliflerinde ihtiyaç analizini içeren sosyal ve teknik altyapı etki değerlendirme raporu hazırlanarak planı onaylayacak idareye iletilecek.

Parsel bazında; nüfusu, yapı yoğunluğunu, kat adedini, bina yüksekliğini artıran imar planı değişiklikleri yapılamayacak.

Bin metrekareden az olmamak şartıyla oluşmuş adalarda; ada bazında nüfusu, yapı yoğunluğunu, kat adedini, bina yüksekliğini artıran veya fonksiyon değişikliği getiren plan değişikliklerinde ihtiyaç duyulan kültürel tesis, sosyal ve teknik altyapı kullanımları, adanın merkezine en fazla 500 metre yarı çaplı alanda karşılanmak zorunda olacak.

Taşınmaz maliklerinin tamamının talebi üzerine ada bazında yapılacak imar planı değişikliği sonucunda değerinde artış olan arsanın artan değerinin tamamı değer artış payı olarak uygulanacak.

İmar planı değişikliği ile taşınmazda meydana gelecek değer artışının tespiti Sermaye Piyasası Kanunu'na göre, yetkilendirilmiş en az iki lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından plan değişikliği açıklama raporunda belirtilen mer'i plan koşullarındaki değer tespiti ile değişiklik sonrası değer tespiti yapılmak suretiyle belirlenen ortalama yeni değerden az olmamak üzere, idarece oluşturulan kıymet takdir komisyonu tarafından gerçekleştirilecek.

Değer artış payı, en geç taşınmazın ilk satışında veya ruhsat aşamasında taşınmaz maliklerince verilecek. Kıymet takdir komisyonunca tespit edilen değer artış payı, ödeme tarihinde her takvim yılı için, bir önceki yıla ilişkin olarak tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanmaya başlanılacak.

Taşınmazın değer artışına tabi olduğu, tapu kütüğüne açıklanacak. Emsal, inşaat alanı, yapı yüksekliği ve kullanım amacı değiştirilmemek kaydıyla yapılacak ruhsat tadilatları hariç, değer artış payı ödenmeden yapı ruhsatı düzenlenemeyecek.

Yatırılan tutarların, büyükşehir belediyesinin olduğu illerde yüzde 25'i büyükşehir belediyesinin ilgili hesabına, yüzde 25'i ilgili ilçe belediyesinin ilgili hesabına, yüzde 25'i Bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına; büyükşehir belediyesi olmayan illerde ise yüzde 40'ı imar planı değişikliğini onaylayan idarede açılacak ilgili hesaba, yüzde 30'u Bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı'na aktarılacak. Bakanlıkça onaylanan imar planı değişikliğinden kaynaklanan değer artışının yüzde 75'i Bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı'na, kalan değer artış payının; büyükşehir belediyesinin olduğu illerde yüzde 15'i büyükşehir belediyesinin ilgili hesabına, yüzde 10'u ilgili ilçe belediyesinin hesabına; büyükşehir belediyesi olmayan yerlerde ise Bakanlık payının dışındaki kalan değer artış payının tamamı plan değişikliğinin yapıldığı yerdeki ilgili idarenin açılacak ilgili hesabına 5 iş günü içinde ilave edilecek.

Büyükşehir belediyesinin olduğu illerde kalan değer artış payının yüzde 25'i, büyükşehir belediyesi olmayan illerde kalan değer artış payının yüzde 30'u ile Bakanlıkça onaylanan imar planı değişikliğinden kaynaklanan değer artışında imar planı değişikliğinin diğer genel bütçeli idareler tarafından onaylanması halinde değer artış payının tamamı genel bütçeye gelir olarak aktarılacak.

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamındaki alanlarda, kamu yatırımları ile kamu mülkiyetindeki alanlarda, mazbut ve mülhak vakıflara ait alanlarda yapılacak plan veya plan değişiklikleri ile imar planlarında serbest olarak belirlenmiş yükseklikler, planların hazırlanması ve yürürlüğe konulmasındaki esaslara ilişkin düzenlemeye göre yapılacak plan değişikliklerinde uygulama olmayacak.

İmar Kanunu'na eklenen geçici maddeyle, planlarda yer alan serbest olarak belirlenmiş yükseklikler, 1 Temmuz 2021 tarihine kadar değiştirilecek. İlgili idaresince gerekli düzenleme yapılmadığı takdirde ise değişiklik yapılmadan yapı ruhsatı düzenlenemeyecek.

Hasar görmüş olmakla birlikte ıslahının mümkün olduğu tespit edilen yapılarda, ilave inşaat alanı ihdas edilmemek şartıyla, Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre güçlendirme kararı alınarak güçlendirme yapılabilecek.

Bu yapılarda güçlendirme izni, bu kanunda ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen şartlara ve kısıtlamalara tabi olmaksızın, güçlendirme projesine istinaden ilgili idaresince verilecek.

Güçlendirilecek olan yapının üzerinde bulunduğu taşınmazın mülkiyetinin belediyeye veya Hazineye ait olması durumunda, taşınmaz satın alınmadıkça güçlendirme yapılamayacak.

Güçlendirilecek yapının üçüncü kişilere ait taşınmazlara tecavüzlü olması durumunda güçlendirme için taşınmazına tecavüzlü üçüncü şahısların muvafakati aranacak.

Yapılacak güçlendirme iş ve işlemleri Yapı Denetimi Hakkında Kanun kapsamında yapı denetim kuruluşlarının denetimi altında olacak. 

Yapı denetim kuruluşlarından bu madde kapsamında denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere idari ve cezai müeyyideler uygulanacak.

Güçlendirme izni verilen yapıların herhangi bir sebeple yıkılmaları durumunda, bu alanlarda yeniden yapılacağı açıklanan yapılar için yürürlükte bulunan plan ve mevzuat kararları verilecek. 

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'ndaki yapılara söz konusu kararlar uygulanmayacak.

Gecekondu Kanunu kapsamında gerçekleşen değişiklikle gecekondu alanlarında TOKİ ile belediyeler arasındaki yetki çakışmasının giderilmesi planlanıyor.

Değerli konut vergisinde düzenleme

Değeri 5 milyon liraya kadar olan mesken nitelikli taşınmazlar "değerli konut vergisi"ne tabi olmayacak. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nce değer belirleme uygulamasına son verilecek, Emlak Vergisi Kanunu'na göre belirlenen bina vergi değeri esas alınacak.

TOKİ Başkanlığı bünyesinde bulunan mesken nitelikli taşınmazların, tek meskeni olanların ve birden fazla değerli konut kapsamına giren taşınmazı olanların en düşük değerli taşınmazı değerli konut vergisinden muaf tutulacak. 

Değeri 5 milyon ila 7,5 milyon lira arasında olan konutlarda, 5 milyon lirayı aşan kısım için binde 3; değeri 7,5 milyon ila 10 milyon lira arasında olan konutlarda, 7 milyon lirayı aşan kısım için binde 6; değeri 10 milyon liradan fazla olan konutlarda 10 milyon lirası için 22 bin 500 lira, fazlası içinse binde 10 oranında vergilendirmede bulunabilecek. 

Paylı mülkiyette ve el birliği mülkiyette matrahın hesabında mesken nitelikli taşınmazın toplam değeri önemli olacak.

Değerli konut vergisiyle ilgili mükellefiyet 2020'den sonra geçerli olacak. 2020 yılı ile ilgili, 2020 yılında verilmesi gereken beyanname verilmeyecek, vergi tahakkuk ettirilmeyecek. Cumhurbaşkanı bu hükümde bulunan süreleri 1 yıla kadar uzatabilecek.

Değerli konut vergisiyle ilgili mükellefiyet 2021 yılının başından itibaren başlayacak. Değerli konut vergisinin uygulanmasında Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin kanunlaşıp yürürlüğe girmesinden önce Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen değerlere bakılmayacak. 

Kanun yürürlüğe girmeden önceki süreçte yıkım kararı alınan ancak ilgili yerel idarelerce yıkımı yapılamayan binalar, kanunun yürürlüğe girmesiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yıkılacak.

Teklifin birinci bölümünde yapılan görüşmelerin tamamlanmasıyla ikinci bölümün müzakerelerien geçildi.

İkinci bölümün tümü üzerinde yapılan konuşmaların tamamlanmasıyla Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşime ara verdi. 

Bilgiç, ara sonrasonda komisyonun yerine oturmaması sonucunda birleşimi, yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.