İmar planlarında kamulaştırılacak alanlar!
İmar Planlarında okul alanı, yeşil alan, park gibi resmi kurum alanı olarak ayrılan yerlerde Belediyenin yetkisi ve bu alanların ne kadar sürede kamulaştırılması gerektiğini Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Kadir Kurtuluş anlatıyor:
İmara yeni açılacak olan bir bölgede imar planlarının yapılması gerekmektedir. İmar planları yapılırken de arsaların düzenlenmesi aşamasında bir takım kesintiler yapılmaktadır. İmar Planlarında okul alanı, yeşil alan, park gibi resmi kurum alanı olarak ayrılan yerlerde Belediyenin yetkisi ve bu alanların ne kadar sürede kamulaştırılması gerektiğini Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Kadir Kurtuluş anlatıyor:
İmar planları kamu yararına ve ilgili mevzuata göre hazırlanmalı ve varsa üst planlara uygun olmak zorundadır. İmar planları bölge nüfusunun ihtiyacını karşılayacak inceleme ve araştırmalar yapılarak plan kararları oluşturulmalıdır. Plan üzerinde ve plan lejantlarında her şey ayrıntılı bir şekilde anlatılmaz. Bu gibi plan kararlarının açık ve anlaşılır olabilmesi için ise plan notları oluşturulur.
Arazi ve arsa düzenlemesi konusunda geniş yetkileri bulunan belediyelerin bir arazinin yerini değiştirebilme veya %40 ‘a varan oranlarda kesinti yapabilme hakkına sahiptir. Belediyenin yapmış olduğu kesinti veya kamulaştırma sonucunda hak sahibine ya yeni yer gösterilir ya kamulaştırma bedeli ödenir ya da hak sahibi plan değişir umuduyla uzun yıllar beklemek durumunda kalır. Belediyelerin İmar Kanununun 18. Maddesine dayanarak yaptıkları bu kesintiler sonucunda mağdur olanlar varsa haklarını hukuk önünde arayabilirler.
Belediyeler imar planlarını yaptıktan sonra uzun süre içinde uygulama yapmadıkları zaman hak sahiplerinin mağduriyetleri artmaktadır. Bu mağduriyetlerin artmaması için 3194 sayılı İmar Kanunu 10. Maddesi ve yönetmeliklere göre imar planlarının onaylanması ve imar planlarının yürürlüğe girdikten sonra 3 ay içinde bu planları tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarının hazırlanması gerekir. İmar programında kesintiler ve kamulaştırılacak alanların ne zaman kamulaştırılacağı belirlenir ve kamulaştırma amacıyla gerekli ödenekte kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur. Bu programlarda özel kanunlar gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya kadar diğer kanunlarda verilen hakları devam eder. İmar Kanununun 18. Maddesi kapsamında kalan kamu hizmetine tahsis edilmiş yerlerin hangi kamu kurumuna tahsis edilmişse program süresinde kamulaştırma işlemini gerçekleştirmesi zorunludur. Kamulaştırmanın ilk beş yıllık imar programında yer almasına rağmen gerçekleşmemesi durumunda öncelikle ikinci beş yıllık imar programına alınarak gerekli yasal işlemlerin yapılması gerekmektedir. İmar kanununda düzenlenen en uzun süre beş yıldır ve özel mülkün emsallerine göre bu süreden daha uzun bir süre kısıtlı tutulmaması gerekmektedir.
Belediyelerin bu tür işlemlerinin dayanağı olan 3194 sayılı İmar Kanununun 13. Maddesinin 1. ve 3. fıkraları, Anayasa Mahkemesi 29.12.1999 tarihli ve 1999/51 sayılı kararında mülk sahiplerinin süresiz olarak mağdur edilmemesi yönünde kararı mevcut olup yine Anayasa Mahkemesinin 29.12.1999 tarih ve 1999/33 E.1999/51 sayılı kararı ile mülkiyet hakkını engellediği gerekçesiyle ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 23.09.1981 günlü Sporrong ve Lonnroth kararını da gerekçe göstererek iptal etmiştir. Ancak bu tür alanlarda belirlenen kamulaştırma işleminin imar planlarında belirlenen sürelerde gerçekleşmemiş olması bu alanlarda hemen plan değişikliğinin olabileceğini göstermemektedir.
