İnşaatlardaki `ölümlü' iş kazası tersaneleri katladı

2006'da 7 bin 143 kazanın yaşandığı sektörde 397 işçi hayatını kaybetti. Aynı dönemde tersanelerde 10 ölümlü kaza oldu. Sektördeki ölümlü kazaların daha fazla olduğu, kayıtdışı işçilik yüzünden asıl sayının resmi kayıtlara geçmediği belirtiliyor

Kamuoyunda tersanelerdeki ölümlü iş kazaları gündemdeki önemini korurken inşaat sektöründeki ölümlü iş kazalarındaki artış arka planda kalıyor. Son rakamlara göre toplam kazaların yüzde 9'unu oluşturan inşaat sektörü, en fazla ölüm yaşanan sektörler arasında yüzde 25 pay ile birinci sırada. SSK verilerine göre 2006'da 7 bin 143 kazanın yaşandığı inşaat sektöründe 397 işçi hayatını kaybetti. Aynı dönemde tersanelerde 10 ölümlü kaza oldu.

Yaz aylarında artıyor

Özellikle inşaatların arttığı yaz aylarında sayıları 700-800 bini bulan ve çoğu kayıtdışı olan inşaat işçileri, sektördeki iş kazalarının sayısını artırıyor. Türkiye Yol, İş, İnşaat İşçileri Sendikası yetkililerinin verdiği bilgiye göre, kazaların büyük bir bölümü resmi rakamlara yansımıyor. Çünkü inşaat işçilerinin büyük bölümü kayıtdışı olduğu için yaşadıkları kazalar iş kazası olarak resmi kayıtlara geçmiyor. Sendikalı işçi sayısında da netlik olmadığını belirten sendika yetkilileri, "Resmi rakamlara göre kamudakiler dahil 168 bin sendikalı işçi var ama asıl rakam 70-80 bin" bilgisini veriyor.

Türkiye İnşaat Müteahhitleri İşveren Sendikası Başkanı Nazım Aygün kazaların daha çok yap-satçılarla küçük ve orta ölçekli inşaat şirketlerinde meydana geldiğini söylüyor. Aygün, "Kayıtdışı ve eğitimsiz işçi çalıştırılıyor. Güvenlik önlemleri alınmıyor. Eğitim düzenliyoruz gelmiyorlar. Yazın sektörde sezon açıldığında ise 700-800 bin kişi mevsimlik işçi olarak geliyor ve hem kayıtdışı çalışma hem kazalar artıyor" diyor.

4 milyar dolar maliyet

İvme Yönetim Danışmanlık Genel Müdürü ve A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Yüksek İnşaat Mühendisi Fırat Şükrü Eker ise inşaat sektörüne ait yönetmeliklerin uygulamada başarı sağlayamadığını belirtti. Sadece işçilerin eğitiminin kazaların azaltılması için yeterli çözüm olmadığını kaydeden Eker, "Yönetici ve süpervizörlerin eğitimi de önemli. Teknik bilgi eksiği olan, sağlık ve güvenlik konularında işçiye nasıl davranacağını bilmeyen yöneticilerin olduğu işletmeler iş kazalarıyla ilgili sıkıntıları yaşamaya devam edecek" değerlendirmesini yapıyor.

Bu arada sanayileşmiş ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyetinin bu ülkelerin GSMH'nın yüzde 1'i ile yüzde 3'ü arasında değiştiği tahmin ediliyor. Bu açıdan Türkiye'de en iyimser rakamla, iş kazaları ve meslek hastalıklarının maliyetinin 4 milyar YTL olduğu tahmin ediliyor.

Türkiye'de bir yılda 1.601 kişi iş kazalarında öldü

SSK istatistiklerine göre; 2006 yılında gerçekleşen 79 bin 27 iş kazasında 1.601 çalışan yaşamını yitirdi. 2 bin 267 kişi sürekli iş göremez (sakat) duruma düşerken, 574 kişi meslek hastalığına yakalandı.

Türkiye'de en fazla kaza yaşanan sektör 10 bin 283 kazayla toplam iş kazalarının yüzde 14'ünü oluşturan metalden eşya imalatı.

İkinci sırada 6 bin 483 iş kazası ile toplam kazaların yüzde 9'unu oluşturan inşaat sektörü ve üçüncü sırada 6 bin 11 iş kazası ile toplam kazaların yüzde 8.5'ini oluşturan kömür madenciliği geliyor.

En fazla iş kazası yaşanan iller 9 bin 697 kaza ile İstanbul, 9 bin 258 iş kazası ile  İzmir  ve 7 bin 440 iş kazası ile Bursa.

İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölümlere bakıldığında İstanbul 152 ölümle yine birinci sırada. İstanbul'u 106 ölümle  Ankara  ve 60 ölümle Antalya takip ediyor.

Dünyada her yıl 60 bin ölümcül kaza yaşanıyor

Uluslararası Çalışma Örgütü rakamlarına göre dünyada her yıl 270 milyon iş kazası gerçekleşiyor.

Her yıl yaklaşık 2 milyon 200 bin insan iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor.

Her gün yaklaşık 6 bin kişi iş kazası veya meslek hastalıkları nedeniyle yaşamını kaybediyor.

Yıllık toplamda 350 bin kişi iş kazası, 1 milyon 700 bin kişi ise meslek hastalıklarından dolayı yaşamını kaybediyor.

Her yıl 160 milyon insanda çalışmadan kaynaklı meslek hastalığı meydana geliyor.

Her yıl, zehirli maddelerden dolayı 438 bin işçi yaşamını yitiriyor.

Tüm dünyada inşaat sektöründe her yıl 60 bin ölümcül kaza yaşanıyor ve buna göre her 10 dakikada 1 kişi bu şekilde iş kazası sonucu yaşamını yitiriyor.

`Yüzde 1 meslek hastalığı oranı anlaşılır değil'

Uzmanlara göre Türkiye'de meslek hastalıklarında da durum vahim. Makina Mühendisleri Odası raporunda "Dünyada iş kazaları oranı yüzde 44, meslek hastalıkları oranı yüzde 56 iken, Türkiye'de iş kazaları oranının yüzde 99, meslek hastalıklarının yüzde 1 olması çok açık bir çelişki. Dünyada her yıl 160 milyon kişi meslek hastalığına yakalanırken Türkiye'de sayının 574 olması; yine dünyada her yıl 1 milyon 700 bin kişi bu hastalıklardan ölürken, Türkiye'de sayının 9 olması anlaşılır değil" deniyor.
 
Necla DALAN / Vatan