İnşaatta frene basıldı!

2019'da ruhsat alınan daire sayısı 306 binde kaldı. Sayı iki yıl önce 2017'de tam 1.4 milyondu...

Dünya gazetesinden Alaattin Aktaş bugün köşesinde "İnşaatta frene öyle bir basıldı ki, sektör savruldu" başlıklı yazısına yer verdi. İşte yazının detayları;

- İnşaatta frene asılmak zorunda kaldık. Geçen yıl ruhsat alınan daire sayısı 306 binde kaldı. Sayı iki yıl önce 2017'de tam 1.4 milyondu.

- Son iki yıldır ruhsat alınan daire sayısı tamamlanıp kullanım izni verilen daire sayısının altında kalıyor. Yeni inşaatlar düşük seyredecek ama daha önce alınan ruhsatlarla yapılan konutlar tamamlanıp kullanıma hazır hale geldikçe arz artmayı sürdürecek.

Yapı ruhsatı verilen daire sayısı geçen yıl 306 binde kaldı. Ruhsata konu daire sayısı 2018’de 663 bin, 2017’de ise 1 milyon 405 bin düzeyindeydi.

Geçen yılki izin sayısı 2018’in yüzde 54, 2017’nin ise tam yüzde 78 altında.

İnşaat sektörü frene öylesine asılmak durumunda kaldı ki, savrulan TIR gibi oldu. Ön taraf durmaya çalışıyor, ancak arka bölüm savrulmaya ve sürüklenmeye devam ediyor. Kolay kolay da duracak gibi değil.

Yapı ruhsatları son iki yıl hızla azalmakla birlikte tamamlanan daireler için verilen izin belgesinde öyle çok büyük bir gerileme yok. Zaten izin belgesine konu daire sayısında yalnızca geçen yıl düşüş yaşandı.

Bitenler başlanacağı aştı

Dedik ya TIR frene öylesine sert bastı ve ön taraf biraz durur gibi oldu ama dorse de denilen arka bölüm devrildi ve kaymaya devam ediyor.

İşte o arka bölüm izin belgesi verilen konutlar.

Grafiğimizde de son iki yıla dikkatinizi çekmek istiyoruz. 2002’den 2017’ye kadar olan on altı yıl boyunca yapı ruhsatı verilen daire sayısı kullanım izni verilen daire sayısından fazlaydı. 2018’de durum değişti.

2018 ve 2019 yıllarında yapı kullanma izni verilen daire sayısı yapı ruhsatı verilen daire sayısının üstüne çıktı.Bu eğilim belli ki birkaç yıl daha devam edecek.

Yapı ruhsatı alan müteahhitlerin inşaata hemen başlamak gibi bir zorunlulukları yok. Dolayısıyla yapı ruhsatı alınmış ama henüz inşaatına başlanmamış daireler mutlaka vardır. Ayrıca rekor düzeyde yapı ruhsatının verildiği tarihlerde başlanmış inşaatlar da tümüyle bitmemiştir. Yapı ruhsatı verilen çok sayıdaki inşaat tamamlandıkça izin belgeli konut sayısı artacak ve buna bağlı olarak da izin belgesi verilenlerin yeni ruhsata bağlanan konutların üstünde seyretmesi bir süre daha devam edecektir.

Ruhsatta 2004’e geri dönüldü

Yapı ruhsatı verilen daire sayısında yıl bazında milyon sınırı 2014, 2016 ve 2017’de olmak üzere üç kez aşıldı. Biraz önce de belirttiğimiz gibi 2017 yılı 1.4 milyon daire için ruhsat düzenlenen yıl olarak kayıtlara girdi.

Ve sonrasında çöküş... Geçen yıla geldik, daire sayısı 306 binde kaldı. Geçen yılki bu düzeyle bir anda 2004 yılına dönüverdik. Hatta 2004’ün bile altında kaldık.

Söz konusu yıl 330 bin daire için yapı ruhsatı düzenlenmişti.

Sorun çok büyük de çare üretemiyoruz

Klasik ifadeyi tekrarlamakta sanırız sakınca yok. Kaynakları nasıl inşaata gömdüğümüzü, dağı taşı nasıl konutla doldurduğumuzu bu veriler çok açık biçimde ortaya koyuyor.

Yapı ruhsatı alınan daireler tamamlandıkça izin belgeli daire sayısının yüksek seyredeceği de gün gibi ortada.

Herkesin hesabını kitabını ona göre yapması gerek. Sayısını kimsenin tam olarak bilemediği bir konut stokuna sahibiz. Bu konutlar satılmadıkça sektördeki sıkıntı büyüyecek. Alım gücü düşük olduğu ve şu koşullarda daha da düşecek gibi göründüğü için bu sıkıntı daha da artacak.

Deprem, adeta eli kulağında; ben geliyorum diye her ay sanki işaret veriyor. Kentsel dönüşüm yapmamız gerekiyor ama buna ne kaynak var, ne yoğunlaşma.

Sektörde bir yandan stok sorunu var, bir yandan bu stoku artıracak konut artışı yaşanacak ama bir yandan da yenilenmesi gereken binlerce eski konut var.

Çok, ama çok ciddi bir sorunla karşı karşıyayız; bakalım bunun idrakine ne zaman varacağız.

2019'da yapı ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 48,3 geriledi!