Işık Gökkaya: Gayrimenkul sektörü 2013'te yüzde 5-6 büyüyecek!
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Işık GökkAya, gayrimenkul sektörünün 2012'yi beklentilerin altında yüzde 1-1,5 arasında büyüme oranı ile tamamlayacağını, 2013 yılında ise yüzde 5-6 büyüyeceğini belirtti.
İnşaat ve gayrimenkul sektörü açısından 2012 değerlendirmesi ve 2013 beklentilerine ilişkin basın toplantısı düzenleyen Gökkaya, kentsel dönüşüm, mütekabiliyet gibi büyük gelişmelerle genel ekonomi içinde önemli misyonlar üstlenen inşaat sektöründe 2012 büyümesinin son 10 yıldır ilk kez Türkiye büyümesinin altında gerçekleştiğini kaydetti.
Işık GÖKKAYA'nın 2012-2013 değerlendirmesi için tıklayın
Gökkaya, 2012'de uygulanan ekonomiyi soğutma politikaları ile birlikte ekonomik büyümenin yüzde 3,0 olacağını anlatarak, inşaat sektörünün ise 2012 yılında yüzde 1,0-1,5 arasında büyüyeceğini ifade etti.
2012'nin, beklentilerin altında yüzde 1-1,5 arasında büyüme oranı ile tamamlanacağını vurgulayan Gökkaya, 2013 yılında ise yüzde 5-6'lık büyüme oranı ile sektörün yeniden büyüme trendine gireceğini söyledi.
Gökkaya, 2013'te Türkiye ekonomisinde büyümenin kademeli olarak toparlanacağına dikkati çekerek, ''2013 yılında ekonomi genelinde yüzde 4, inşaat sektöründe ise yüzde 5-6 arasında büyüme bekleniyor. Türkiye'de 2011'de yüzde 9,8'e gerileyen işsizlik oranı, 2012'de de düşüşe devam ederek yüzde 9'a inmiştir. 2012 Eylül ayında ise inşaat sektöründeki istihdam 1 milyon 896 bin kişi ile tarihi zirvesine ulaşarak toplam istihdam içindeki payını yüzde 7,4'e kadar çıkarmıştır. 2013'te ise inşaat sektörü istihdamı, göreceli yüksek kalmaya devam edecek'' diye konuştu.
-2012 Türkiye ve Global Gayrimenkul Piyasaları-
Gökkaya, konut sektöründe toparlanmanın zayıf kaldığı gelişmiş ülkelerde, konut finansman sistemindeki sıkıntıların sürdüğünü vurgulayarak, ''2013'te gelişmiş ülkelerde, inşaat, konut ve gayrimenkul sektörlerinde ölçülü toparlanma bekleniyor. Gelişmiş ülkelerde, ticari gayrimenkul finansman olanaklarında 2013 yılında yeniden hareketlenme ve varlık fiyatlarında toparlanma bekleniyor. Gayrimenkul piyasalarında ölçülü ve kontrollü büyüme beklenen gelişmekte olan ülkelerde, fiyat balonlarına karşı kontrol devam edecek'' yorumunu yaptı.
Ekonomideki soğutma önlemlerinin konut sektörünü olumsuz etkilediğini ve konut sektörünün performansının yıl genelinde zayıf kaldığını dile getiren Gökkaya, yıl içinde konutların KDV oranına ilişkin belirsizlikle tapu harçlarının artırılmasının da olumsuz etki yarattığına dikkati çekti.
-''Sektörün maketten satışa ihtiyacı var''-
Finansman yetersizliği olan konut sektörünün, derinleşmesi ve sağlıklı büyüyebilmesi için önemli sermaye kaynağı yaratan maketten satışa ihtiyacı olduğunu savunan Gökkaya, alt pazarlar itibariyle ofis ve otel pazarında canlılık sürerken, AVM yatırımlarının yavaşladığını anlattı.
Yeni Teşvik Yasası ile birlikte Organize Sanayi Bölgelerinde sanayi ve lojistik alanlara ilgi ve talebin arttığını ifade eden Gökkaya, 2010'da 912 bin adet, 2011'de 643 bin adete ulaşan yapı ruhsatlarının, 2012'nin ilk dokuz ayında yüzde 15,8'lik bir artışla 515 bin 719 adete ulaştığını söyledi.
Gökkaya, yapı ruhsat sayısının 2012 sonunda 700 bin adede ulaşmasının beklendiğini de kaydetti.
-Konut Satışları-
Gökkaya, 2010'da 357 bin, 2011'de 419 bin adet olarak gerçekleşen konut satışlarının, 2012 yılı ilk dokuz ayında ise geçen yılın yüzde 1,8 üzerinde, 305 bin 670 adet olarak gerçekleştiği bilgisini verdi.
Konut satışlarında 2012 yıl sonu beklentisinin ise 400 bin adet olduğunu aktaran Gökkaya, 2012'nin ikinci yarısında gerilemeye başlayan faizlerin, yeniden yüzde 1'in altına düştüğünü hatırlattı. Gökakya, yıl sonunda aylık ortalama faiz oranının ise yüzde 0,80 olacağını ifade etti.
-Konut Kredileri-
Geçen yılın sonunda 746 milyar lira olan konut kredileri toplam büyüklüğünün, 2012 sonunda yüzde 13-14'lük bir büyüme ile 83-84 milyar liraya ulaşacağını dile getiren Gökkaya, yabancıların gayrimenkul alımlarının 2011'de 2010'a göre yüzde 20 azalarak 2 milyar dolar olarak gerçekleştiğini hatırlattı.
Gökkaya, yabancıların gayrimenkul alımlarının, 2012'nin ilk dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23 artarak 1,85 milyar dolar olarak gerçekleştiğini kaydetti.
-''Türkiye'de yıllık 600-700 bin konut ihtiyacı var''-
Bu yıl üreticilerin tüketiciye yönelik kampanyalarının devam ettiğini anımsatan Gökkaya, konut talebinde sınırlı artış beklentisinin bulunduğu 2013'te düşecek faiz oranları ile kredi talebinde ölçülü artış, yabancılara konut satışı düzenlemesi ile de ilave talep beklendiğini söyledi.
Gökkaya, 2012'de mevcut konut fiyatları ve kiraların, Türkiye genelinde enflasyon üzerinde arttığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
''Yeni konut fiyat artışı ise enflasyona paralel olarak sınırlı kaldı. 2012'de konut fiyatları, alım için uygun seviyelerde seyretti. 2013 yılında beklenen konut talebi ve yeni konut arzları çerçevesinde konut fiyatlarında artış yine enflasyona paralel olarak sınırlı kalacak. 2013 yılında KDV düzenlemesi gerçekleştirilmesi halinde, vergi artışı kadar konut fiyatlarında artışa yol açacak ve dolayısıyla tüketiciye ilave yük getirecek.
Bu yıl daha önce başlamış olan markalı konut projelerinde arzlar devam etti. 2012'de proje sayısında artış, adetsel olarak geçmiş yılların performansına göre azalış kaydedildi. Daha önce başlayan projelerin tamamlanması ile her vasıfta konut arzı, 2013 yılında yavaşlayarak da olsa sürecek.''
-Ofis Talebi-
Ekonomik yavaşlamaya rağmen 2012'de yeni ofis kiralama talebinin devam ettiğini belirten Gökkaya, 2013'te ekonomideki kademeli toparlanma ve Türkiye'nin kredi notu artışının yabancı yatırımlar üzerinde beklenen olumlu etkisi ile kiralama talebinin devam edeceğini öngördü. Gökkaya, 2013'te yıl genelinde boşluk oranları düşük kalırken, ofislerin döviz cinsi kiralarının durağan kalacağını söyledi.
İstanbul'da 2012'de 380 bin metrekare yeni ofis alanı ilave edildiğini aktaran Gökkaya, şu bilgileri verdi:
''2013'te devam eden talebi karşılamak üzere yeni gelişme ve dönüşüm alanlarında, ofis yatırımları ve yeni ofis arzları sürecek, karma projeler içinde ofis alanlarının payı artacak. Yabancı perakendecilerin Türkiye ilgisi ise AVM talebini artırmaya devam etti. Ancak 2013'ten itibaren kiralamalar seçici olacak. 2012'de açılan 16 yeni AVM'deki 600 bin 70 metrekarelik kiralanabilir alan büyüklüğü ile yıl sonunda AVM kiralanabilir alan büyüklüğü 8,16 milyon metre kareye ulaştı. 2013'te 0,9 milyon metre kare kiralanabilir alana sahip yeni arz olacak.
2012'de talebin yetersiz kalması, yüksek arazi fiyatlarından kaynaklanan maliyetler ve düşük kiralar, yeni lojistik alan arzlarını sınırladı. 2013 yılında Organize Sanayi Bölgelerinde ve Lojistik Bölgelerinde yeni lojistik alan arzı beklenirken, yine yüksek arsa fiyatları yatırımları sınırlamaya devam edecek. Mevcut turizm yatırım belgeli otellerin 2013'te tamamlanması halinde, İstanbul'da 4 ve 5 yıldızlı oda sayısı ise 14 bin 214 adet artarak, 37 bin 626'ya ulaşacak.''
-Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları-
Gayrimenkul yatırım ortaklarının (GYO) önemli oranda yabancı sermaye çektiğine dikkati çeken Gökkaya, ''GYO'lar, Türkiye'nin uluslararası yatırımcıları çekebilmek için kullanabileceği belki de en önemli enstrümandır. 2008-2012 döneminde İMKB'de işlem gören 24 GYO'nun toplam vergi gelirine katkısı, 970 milyon lira olarak gerçekleşmişti. 24 GYO, kamu maliyesini 175 milyon lira ile finanse etmektedir. 24 GYO'nun, toplam piyasa değeri 13,6 milyar lira, toplam aktif değerleri ise 21,8 milyar lira oldu'' diye konuştu.
-2013 öngörüleri-
Gökkya, 2013'te inşaat ve gayrimenkul sektöründe daha ılımlı bir büyüme beklendiğini belirterek, ''Konut kredi aylık ortalama faiz oranı yıl sonu yüzde 0,70-0,75 olurken, konut kredileri yüzde 15 büyüyerek 95 milyar lira olacak'' dedi.
Sektöre canlılık getirmek için mütekabiliyet yasasına destekleyici olarak yabancılara oturma hakkı izni verilmesi gerektiğine işaret eden Gökkaya, imar ve ruhsat haklarının müktesep hak olarak alınması gerektiğini savundu.
GYODER Yönetim Kurulu Başkanı Gökkya, tarihi bir fırsat olarak gördükleri kentsel dönüşümde özel sektörün rolünün arttırılması gerektiğini ve dönüşümün konut olarak değil, şehir olarak düşünülmesinin bir anlam ifade ettiğini de sözlerine ekledi.
AA