İskan alınmasında ilişiksizlik belgesi sorunu
Akşam gazetesi yazarları Metin Taş ve Sezgin Özcan bugünkü yazılarında iskân alınmasındaki ilişiksizlik belgesinde yaşanan sorunlara değindiler
Fiilen tamamlanmış binaların kat mülkiyetine geçişini sağlamak üzere Kat Mülkiyeti Kanunu'nda (KMK) yapılan değişikliğe ve yapılması gerekenlere daha önceki yazılarımızda değinmiştik.
Kanun hükümleri uyarınca, belirlenmiş süre içinde kat mülkiyetine geçilmemesi halinde para cezası söz konusu. Bir yandan para cezasının zorlayıcılığı, diğer yandan da cins değişikliği harcının 100 TL'ye düşürülmesi, yapı kullanma izin belgesi (iskan) alınmış binalarda kat mülkiyetine geçiş çabalarını artırmış durumda.
İskânsız binalar
Kat Mülkiyeti Kanunu'nda yer alan kat mülkiyetine geçişi zorlayıcı hükümler, iskanı alınmış binaları ilgilendiriyor. Kat mülkiyetine geçilmemesi halinde uygulanacak para cezasını düzenleyen hükümlerde, kat mülkiyetine geçiş için belirlenmiş olan süreler 'yapı kullanma izin belgesinin alındığı tarihten itibaren' başlıyor. Dolayısıyla iskanı alınmamış binalar için iskan alınmadan süreler başlamayacağından KMK hükümlerine göre ceza da verilemiyor.
İmar Kanunu'nun 31. maddesi, iskan alınmayan binaların, izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılamayacağını öngörüyor. Ancak, Yasa'nın açık hükmüne rağmen, iskan alınmamış binalar bu hizmetlerden yararlandırılıyor. Temel gerekçe ise kaçak kullanımın önüne geçmek. Yani, uygulamada bu hüküm çalışmıyor.
Ana sebep asgari işçilik
Tamamlanmış binalarda yapı kullanma izin belgesi (iskan) alınması için inşaatı yapan müteahhidin Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 'ilişiksizlik belgesi' getirmesi isteniyor. İlişiksizlik belgesi verilmesi için inşaatın asgari işçilik yönünden incelenmesi gerekiyor. Bu inceleme sonucunda genellikle eksik işçilik ve prim borcu ortaya çıkıyor. Müteahhit, asgari işçilik incelemesi sonucunda ortaya çıkacak prim farklarını ödememek için bu belgeyi getirmiyor. Dolayısıyla iskan alınmaksızın binalarda oturulmaya başlanıyor.
Kat malikleri konuyu yeterince bilmediklerinden ellerindeki 'kat irtifakı tapusunun' verilmesini yeterli sanıyor. Konuyu öğrendiklerinde ise geç kalmış oluyorlar. Bazen de inşaatı yapan müteahhit iflas etmiş, kaçmış, hatta ölmüş olabiliyor. Bu durumda ya hiçbir şey yapmıyorlar ya da müteahhidin prim borçlarını ödemek zorunda kalıyorlar.
Uzlaşma sorunu çözülebilir
5510 sayılı Kanun'un 85. maddesinde yer alan düzenlemeyle 'devamlı mahiyetteki' işyerlerinde yapılan asgari işçilik incelemesi sonucu bulunan işçilik farkları için uzlaşma olanağı sağlandı. İnşaat işleri devamlı mahiyetteki işyeri kapsamında olmadığından uygulamanın dışında kalıyor. Oysa, asgari işçilik incelemesi sonucu en çok prim farkı bulunan sektör, inşaat sektörü. Yasal düzenlemeyle inşaat işlerinin de uzlaşma kapsamına alınması, iskanla ilgili sorunların çözülmesinde ciddi katkı sağlayabilir.
Devlet gelirlerini artırır
İnşaat işlerinin uzlaşma kapsamına alınması, yıllar sonra alınabilecek, belki de hiç alınamayacak primlerin bir an önce kamuya aktarılmasının sağlanması açısından da yararlı sonuçlar doğurabilecektir.
Bunun dışında, iskanın alınmasının kolaylaştırılması sayesinde kat mülkiyetine geçiş takvimi de işlemeye başlayacaktır. Bu sayede kayıtlarda arsa veya inşaat olarak gözüken binalar gerçek nitelikleriyle kayıtlara girmiş olacaktır.
Bu da, gelir vergisi bağlamında kira gelirlerinin denetimi için doğru bir veri tabanının oluşumuna katkı sağlayacaktır.
İşverenin aciz hali
BazI işyerleri kriz bahanesiyle maaş ödemelerini 2-3 ay geciktiriyor. İşçi maaşlarını alamadığından dolayı işverene ihtarname çekse, bu ihtarnameye binaen işverenin aczinden dolayı son üç aylık maaşını Ücret Garanti Fonu'ndan alabilir mi? F.D.
İşçinin maaşını alamadığından dolayı çekeceği ihtarname ile işveren aciz haline düşmez. İşçinin ücretini Ücret Garanti Fonu'ndan alabilmesi için işveren için aciz vesikası alınması gerekiyor. Aciz vesikası, alacaklının alacağının tamamını alamaması ve aciz vesikası düzenlenmesi için gereken şartların yerine gelmiş olmasına bağlı olarak icra dairesi tarafından düzenleniyor.
Akşam
Metin Taş-Sezgin Özcan