İstanbul, Fatih'le Avrupa'nın en büyük şehri olmuştu!
İstanbul 'la yeni iki şehir daha ilave edilmesi ve çılgın projelerle donatılması gündemde. Fatih, fetihten önce ölü bir şehir olan İstanbul'u Osmanlı İmparatorluğuna layık bir başkent yaptı...
Fetihten önce İstanbul ölü bir şehirdi. şehir, 1204'te Latinler tarafından işgalinden sonra uzun bir gerileme dönemine girmişti. İş-gal süresince adeta köye dönmüş, şehir bağlar ve tarlalarla dolmuştu. İstanbul, 'büyük bir kısmı boş, yoksullukla perişan olmuş harabe bir şehir' olarak tasvir edilir.
İSTANBUL'UN YENİDEN İMARI
Fatih Sultan Mehmed müstakbel başkentinin, ellerine harabe bir şehir olarak düşmesini istemediğinden, son hücumu yapmaya karar verdiğinde Bizans imparatoruna, şehri yağmadan korumak için teslim etmesi gerektiğini teklif edip buna karşılık kendisine Mora despotluğunu vadetti. Ancak Bizanslılar şehri teslim etmeye niyetlenseler bile müdafaaya iştirak eden Latinler karşı çıktılar.
İMPARATORLUÄUN GERçEK MERKEZİ
Fetih öncesi, şehirde yaşayanların bir kısmı İstanbul'u terk etmiş ve kaçmış, geri kalanlar da ordu tarafından esir alınmıştı. Fatih, fetihten sonra ilk iş olarak, şehri sadece eski hline getirmek için değil, mümkün olduğunca daha mükemmel bir şekilde imar ve iskn etmek için harekete geçti. İstanbul'u tekrar siyasÜ® ve iktisadÜ® bir imparatorluk merkezi yapmak için büyük bir enerjiyle çalıştı. Araştırmalarıyla İstan ¬bul'un imarını aydınlatan Halil İnalcık hocamızın de ¬yimiyle bütün hükümdarlığı süresince Fatih'in yegne zihnÜ® meşguliyeti, İstanbul'u imparatorluğunun hakikÜ® merkezi yapmak olmuştu.
SURLARIN RESTORASYONU
Sultan, esir alman çok sayıda Rum'un, sahiplerine fidyelerini ödemeleri şartıyla serbest bırakıldıklarını irade etti. Fidye parasını kazanmalarına imkn sağlamak için, inşaatlarda çalışmalarına izin verdi. şehirden kaçanların geri dönmeleri hlinde, evlerinin kendileri için tamir edileceğini bildirdi.
İstanbul'dan ayrılmadan önce surların restorasyonunu ve Yedikule'de müstahkem kale yapılmasını emretti. Aynı zamanda şehrin merkezinde, şimdiki İstanbul Üniversitesinin bulunduğu yerde bir saray inşa edilmesini buyurdu.
Fatih şehrin yeniden imar ve isknı için derhal Anadolu'dan ve Rumeli'den insan getirtti. Anadolu'dan 4.000 ve Rumeli'den yine 4.000 ailenin getirilmesini emretti. Boş evler yeni yerleşenlere bedava dağıtıldı. Silivri ve Galata halkı İstanbul'a nakledilerek buraya yerleştirildi. Fatih, seferleri müddetince, fethettiği şehirlerin zenginlerinden, sanatçılarından ve tüccarlarından bir kısmını sürgün olarak İstanbul'a getirdi.
SULTANIN KULLARI
Savaş esirleri arasındaki çiftçiler sultanın kullan olarak, İstanbul'a gıda maddeleri temin etmek için şehir etrafında kurulan kasaba ve köylere yerleştirildi. Seferleri sırasında Eski ve Yeni Foça, Argos, Amasra, Trabzon, Mora, Midilli, Eğriboz, Taşoz, Semadirek, Kefe ve Mengüp'ten Hıristiyanlar, Konya, Larende, Aksaray ve Ereğli'den ise çok sayıda Müslüman ve Hıristiyan nakledildi. Her grup, İstanbul'a gelişlerinde başka bir mahalleye yerleştirildi ve çoğu zaman bu mahalleye eski memleketleri olan şehrin ismi verildi.
Fatih'in, malı teşvikleri ve Osmanlı'nın dinÜ® müsamahası sayesinde Almanya ve İtalya'dan çok sayıda Yahudi göç etti. Ermeni Patrikliği İstanbul'a taşındı.
Bugün/Erhan Afyoncu
