İstanbul'da İSKİ suya zam mı yaptı?

Zaman Gazetesi'nden İbrahim Balta'nın haberine göre, Türkiye’de suyu en pahalı tüketen şehirler arasında yer alan İstanbul’da bu ayın başından itibaren aboneye duyurulmadan fiyatlar artırıldı. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi kuruluşu İSKİ, 10-20 metreküplük tüketim miktarındaki suya yüzde 30,75, 21 metreküp ve üzeri suyun fiyatına ise yüzde 91,2 zam yaptı. Zamdan habersiz vatandaş önümüzdeki ay yüzde 40-50 daha yüksek faturayla karşılaşacak.

Türkiye’nin en fazla sayıda aboneye sahip su dağıtım şirketi İstanbul Büyükşehir Belediyesi kuruluşu İSKİ (İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi) 1 Ocak 2015 tarihinden geçerli olmak üzere sessiz sedasız su kullanım ücret tarifelerini değiştirdi. Suya gizli zam anlamına gelen tarife değişikliği abonelere duyurulmadı. İstanbul’da geçen ay (2014 Aralık) metreküpü 4,13 lira olan suyun metreküp fiyatında kullanım miktarına göre kademeli artışa gidildi. Yeni tarife ile 10 metreküp ve üzeri tüketim miktarındaki suyun metreküp ücretine yüzde 30,75 zam geldi. Bu ayın başından itibaren konutunda 11 ilâ 20 metreküp (20 metreküp dahil) su tüketen aboneler bir metreküp suya KDV hariç  5,40 lira ödeyecek. Aralık 2014 tarihinde (geçen ay) aynı miktarda suyun KDV hariç metreküp satış fiyatı 4,13 liraydı. Ancak bu ayın başından itibaren suyun metreküpüne 1,27 lira zam geldi. Üstelik bu fiyat KDV ve diğer bedeller hariç suyun çıplak fiyatı. KDV ve diğer kalemlerin eklenmesiyle faturalardaki artış yüzde 40-50’yi bulacak.

Aynı şekilde konut başına 21 metreküpten fazla kullanım ücreti ise yüzde 91,2 oranında artışla 7,90 liraya çıktı. Bu miktarda suyun tüketimi metreküp başına 3,77 lira zamlandı. 0-10 metreküp arası kullanımda ücret ise yüzde 10,4 ucuzlatıldı. Bu tüketim aralığında 4,13 lira olan KDV hariç metreküp ücreti 3,70 liraya düşürüldü. İSKİ suya büyük oranda ve sessiz zam yaparken, bunu tarife değişikliğine bağladı. İstanbul’da İSKİ abonelerinin büyük çoğunluğunun, yüzde 80-90’dan fazlasının kullandığı aylık tüketim aralığı 10 metreküpün üzerinde. İSKİ’nin indirim yaptığı 10 metreküp altı su kullanım değerine sahip aboneler ise genel içinde azınlık bir abone kitlesini temsil ediyor. Böylece su tüketim tarifeleri üzerinden İSKİ, halkın geneli için suya gizli ve yüksek oranda zam yaptı.

Suya bu oranda zam yapılmasını gerektirecek ekonomik bir gelişme yok. Enflasyona göre su fiyatları artırılmış olsa, 2014 enflasyon değeri olan yüzde 8-9 oranında zam yapılması gerekiyor. Ancak büyük çoğunluğun kullandığı 11-20 metreküp tüketim aralığındaki artış yüzde 30,75. 20 metreküp üzerinde yüzde 91,2. Elektrik fiyatları ise en son 1 Ekim 2014 tarihinde yüzde 9 oranında arttı. Enflasyon ve elektrik maliyeti bir  arada hesaplansa dahi vatandaşın faturasına yansıyacak yüzde 40-50’lik artış, maliyet artışının çok üzerinde. Bir diğer gerekçe olabilecek su kıtlığı da bu sene yok. 21 Ocak 2015 itibarıyla İstanbul içme suyu barajlarındaki doluluk oranı yüzde 84,57. Bu oran İSKİ barajlarının son 10 yıldaki en büyük 4 doluluk seviyesi arasında yer alıyor. Neredeyse hiç yağmur yağmasa dahi İstanbul barajlarında yaklaşık 1 yıl yetecek kadar su mevcut.

İSKİ’nin suya yaptığı gizli zam tüketici derneklerinin tepkisini çekti. Tüketiciler Derneği (TÜDER) Başkanı Levent Küçük, su faturalarını sessiz sedasız zam yapılmasının doğru olmadığını, tarife değişikliğiyle tüketici aleyhine suya büyük oranlarda zam geldiğini ifade etti. Küçük, “Konutlarında ayda 10 metreküpten fazla su tüketen tüketicilerin Ocak/2015 dönemi su faturaları, bir önceki aya (Aralık/2014) göre yüzde 30,75 daha fazla, ayda 20 metreküpten fazla su tüketen tüketicilerin Ocak/2015 dönemi su faturaları ise bir önceki aya (Aralık/2014) göre yüzde 91,2 daha fazla gelecek.” dedi.

İSKİ’nin bir kamu kurumu ve suyun da yaşamsal bir kaynak olduğuna dikkat çeken Levent Küçük, “Tüketicilerin bilgilenmesi ve ekonomik çıkarlarının korunması evrensel tüketici haklarından olup, bu haklar Anayasa’mızın 172. maddesi başta olmak üzere yasalar ile güvence altına alınmıştır. İSKİ, yaptığı tarife değişikliği ile ilgili olarak tüketicileri, kamuoyunu eksiksiz ve zamanında bilgilendirmeli, tüketicilerin ekonomik çıkarlarını korumalı ve tarifeleri nasıl uygulayacağını açıkça izah etmeli.” açıklaması yaptı.

Yeni gelecek ocak ayına ilişkin su faturalarında tüketicilerin büyük bir sürpriz ile karşılaşabileceğini belirten Küçük, İSKİ yetkililerine “Bir an önce kamuoyunu, tüketicileri eksiksiz ve zamanında bilgilendirmeleri ve bir kamu kuruluşu olarak tüketicilerin ekonomik çıkarlarını korumaları” çağrısı yaptı. Küçük, tüketicilere ise, “Suyu kullanırken tüketiciler olarak hem bütçemizi hem de geleceğimiz düşünmeli, su tasarrufuna azami özen göstermeliyiz.” uyarısı yaptı.

İbrahim Balta / Zaman