İstanbul'un ilk kapısının heykeli aranıyor

İstanbul'u 324'te başkent yapan İmparator I. Konstantin'in yaptırdığı surların batıya açılan 'Protokol Kapısı' bulundu

Roma İmratarotoru Konstantin tarafından yaptırılan surların batıya açılan Protokol Kapısı bulundu. Arkeologlar şimdi de, İmparator'un bu kapının yakınında bulunduğu düşünülen heykelinin izini sürüyor. Roma İmparatoru Konstantin, 324 yılında, Bizantion'u (İstanbul) ikinci başkent seçti ve şehrin sınırlarını genişleterek surlarla çevirdi. Tarihi kayıtlarda sık sık adı geçen Konstantin surlarının bir kısmı depremlerle, bir kısmı da tsunami sonucu yıkıldı. Yerlerini ise Jüstinyen ve Teodosius tarafından yaptırılan yeni surlar aldı. Konstantin'in surlarının nereden başlayıp nereye kadar uzandığı asırlarca araştırıldı ama tek bir parçasına bile rastlanmadı. Ta ki 2006 yılına kadar...

BİR YILDA ULAŞILDI
Kayıp surlar, 2006'da İstanbul Arkeoloji Müzeleri arkeologlarının, Metin Gökçay başkanlığında, Yenikapı'daki "Marmaray Projesi" kapsamında yaptığı kazılarda ortaya çıkarıldı. Ardından, Kocamustafapaşa'daki İbrahim Paşa Mescidi ve Medresesi'nin avlusunda, surların batıya açılan Protokol Kapısı'nın olabileceği düşüncesiyle kazı başlatıldı. Yaklaşık 1 yıl süren kazının ardından, Konstantinos Surları'na ait Protokol Kapısı'na ulaşıldı. Tarihi kapıya ait 3 metre uzunluğunda ve 5 ton ağırlığındaki pembe profir (kapının dikdörtgen beton bloğu) gün yüzüne çıkartıldı. Profirin 4'üncü yüzyılda Kral Konstantin tarafından Mısır'dan getirtildiği tahmin ediliyor. Arkeologlara göre, Konstantin döneminde yapılan surların İsa Kapı Mescidi'nin yakınlarından geçtiği ihtimali, bu buluntuyla ağırlık kazandı. Surların geçtiği hattı netleştiren bu buluntu ile İstanbul'un topografyası da belirginleşti.

Şehrin planlarını elleriyle çizdi

Acımasızlığıyla tanınan İmparator Konstantin, 324 yılında Roma İmparatorluğu'nun mutlak hâkimi oldu. İskoçya'dan Kızıldeniz'e, Fas'tan Dicle Irmağı'na kadar uzanan imparatorluğun Roma'dan yönetmek için fazla büyük olduğunu görünce Byzantion'u (İstanbul) yeni başkent ilan etti (13 Mayıs 330). Kente "Yeni Roma" anlamına gelen Nova Roma adını veren I. Konstantin, Senato ve diğer tüm kurumları buraya taşıyarak tarihin en büyük kentsel gelişim planlarından birini hazırladı. 330 yılından 337'ye kadar olan yedi yıllık süreçte tam bir şantiye alanına dönen kentte; çok sayıda dini bina, yeni yol ve su kemeri inşa edildi. I. Konstantin, yeni başkentin planını da bizzat kendi çizdi.
Mediha Olgun/Sabah