İTÜ’den çarpıcı deprem raporu: En belirgin yıkım nedenlerini tek tek açıkladılar!
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Kahramanmaraş merkezli depremlere ilişkin bir ön inceleme raporu hazırladı. Hazırlanan raporda yıkılan binaların enkaz haline gelmesinde birçok parametrenin etkin olduğu belirtilerek en belirgin yıkım nedenleri olarak görülen maddeler de sıralandı.
İTÜ tarafından hazırlanan raporda, uzak ve yakın alan sismolojik (BB ve SGM) ve jeodetik (GPS) veri ve gözlemlerin ortak ters çözümü ile 6 Şubat Nurdağı-Pazarcık ve Ekinözü depremlerine ait aletsel moment büyüklüklerinin sırasıyla 7,8 ve 7,7 olarak hesaplandığı belirtildi.
Çoklu veri setine bağlı yırtılma-kayma modellerinin, oluşan her iki deprem için birden fazla fay segmenti üzerinde yaklaşık 8-10 metre arasında değişen ve arazi gözlemleriyle uyumlu yer değiştirme değerlerini verdiği belirtilen söz konusu açıklamada, modelleme sonuçlarının Nurdağı-Pazarcık ve Ekinözü depremlerinin kırılma sürelerinin sırasıyla yaklaşık 100 ve 60 saniye olduğunu ortaya koyduğu da kaydedildi.
Aktarılan detaylara göre, statik değerlendirmeye göre, meydana gelen her iki deprem sonrasında en büyük yatay yer değiştirmenin 4,7 metre ile Ekinözü istasyonunda elde edildiği, Malatya, Gaziantep ve Osmaniye istasyonlarındaki yatay yer değiştirme değerlerinin de sırasıyla 69,9, 39,6 ve 29,2 santimetre şeklinde bulunduğuna değinilen raporda, kinematik değerlendirmelerden elde edilen sonuçların ise genel olarak statik değerlendirme sonuçlarını desteklediği belirtildi.
Meydana gelen deprem sırasında ivme ölçerlerin ve yerleştirildiği binaların hasar görmesiyle bazı istasyonlardan sağlıklı veri alınamadığı kaydeddilen raporda, AFAD’ın Türkiye İvme Veritabanı ve Analiz Sistemi sitesinden 9 Şubat tarihinde indirilen ivme kayıtları kullanılarak hesaplanan spektral ivme, hız ve yer değiştirme büyüklüklerinin sunulduğu bildirildi.
İŞTE EN BELİRGİN YIKIM NEDENLERİ
Kahramanmaraş ilinin Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde sırasıyla 7,8 ve 7,7 büyüklüğünde meydana gelen şiddetli depremlerde Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki 10 ilde çok sayıda betonarme binanın yıkılarak enkaz haline geldiği bildirilen raporda, şu değerlendirmeler yer aldı:
-“Yıkılan binaların enkaz durumuna gelmesi hususunda birçok parametre etkin olmakla birlikte binaların yaşı, temellerin oturduğu zeminlerin taşıma kapasitelerinin düşük olması, inşaatlarda kullanılmış olan malzeme kalitesinin, kolonlar ve kirişlerin en kesit boyutlarının ve donatı miktarlarının yetersizliği, yapıldığı senelerde yürürlükte olan yönetmeliklere uygun şekilde taşıyıcı sistem elemanlarının inşa edilmemiş olmaları, diğer yapım kusurları ile bitişik nizamda inşa edilen binaların kat seviyelerinin farklı olmaları gibi hususlar en belirgin yıkım nedenleri olarak görülmüştür.
- Kahramanmaraş ve Adıyaman’da enkaz durumundaki binaların büyük çoğunluğunun ilk katlarının ya tamamen ya da kısmen kat mekanizma durumuna gelerek tüm katların üst üste sandviç şeklinde veya yan tarafa doğru toptan veya kısmen dönerek göçme durumlarının oluştuğu görüldü. Hatay-Antakya ve Adıyaman-Gölbaşı gibi bölgelerde zemin sıvılaşmasının etkisiyle binaların temel sistemi özelliklerine bağlı zemine batarak ya binanın tamamı yana yatarak veya kısmen sıvılaşan zemine batarak eğik vaziyette göçtüğü de görülmüştür.
* Bu depremler sonucunda, betonarme binalar gibi tüm yapıların yönetmeliklere uygun şekilde zemin kapasiteleri yüksek olan bölgelerde projelerine azami ölçüde uygun olarak yapılan hastaneler ile bazı kamu binaları, böylesine şiddetli depremler sonucunda binalarda oluşabilecek yapısal hasarların çok sınırlı ölçülerde kalabileceğini bir kez daha göstermiştir.
