İzmir İmar Yönetmeliği!
İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği, 10 Mayıs 2002 tarihinde yürürlüğe girdi. İzmir İmar Yönetmeliği 'nde yerleşme alanları ve bu alanlardaki yapılaşmalar ile ilgili esaslara yer veriliyor...
İzmir İmar Yönetmeliği!
İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR YÖNETMELİĞİ
Meclis Kararı Tarihi ve Sayısı: 21.03.2002 - 05/19
Yürürlük tarihi: 10 Mayıs 2002
Amaç
Madde 1– Bu yönetmeliğin amacı, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve mücavir alan sınırları içindeki yerleşme alanları ve bu alanlardaki yapılaşmaların imar planları ve bu planların öngördüğü koşullarla uyumlu, imar kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri ile fen, sağlık ve çevre koşullarına uygun, kamu yararı gözetilerek sağlıklı ve güvenli yaşamı güvence altına alacak şekilde oluşumunu sağlamaktır.
Kapsam
Madde 2– (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Bu yönetmelik, İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ belediye ve mücavir alan sınırları içinde uygulanır.
Yasal Dayanak
Madde 3– (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Bu yönetmelik; 3194 sayılı İmar Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinin (b) bendi gereğince hazırlanmıştır.
İmar Planı ve Yönetmelikte Olmayan Hususlar
Madde 4– (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Bu yönetmelikte yazılı hükümler imar planlarında aksine bir karar bulunmadığı takdirde uygulanır. Ancak, imar planlarında ölçü verilmeden şematik olarak gösterilmiş bina kitleleri, halihazır gösterimler vb. ifadeler imar planı kararı olarak kabul edilmez.
İmar planlarında karar getirilmemiş ve bu yönetmelikte yer almamış hususlarda lüzum ve gereksinime ve çevrenin karakterine göre uygulanacak şekil, Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının görüşü alınmak kaydıyla ilgili ilçe belediyesince düzenlenir. Tereddüt edilen konularda, İzmir Büyükşehir Belediyesince, ilçe belediyelerinin ve/veya ilgili meslek odalarının görüşleri alınarak, uygulamaya yönelik koordinasyon kararı oluşturulur. Koordinasyon kararına ilgili belediyeler uymak zorundadır. Daha sonraki benzer işlerde de büyükşehir belediyesi görüşüne ve/veya koordinasyon kararına uyularak işlem yapılır. Bunun dışında ilgili belediyeler bu yönetmelik esaslarına aykırı karar alıp uygulayamaz. Alınan koordinasyon kararları İzmir Büyükşehir Belediyesinin internet adresinde yayımlanır.
İlgili Mevzuatın Geçerliliği
Madde 5– Kıyılar, sit ve koruma alanları, gecekondu önleme ve ıslah bölgeleri gibi özel mevzuata göre düzenlenmiş alanlarda, aksine hüküm olmadıkça bu yönetmelik hükümleri uygulanır.
(Değişik fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Bu yönetmelik esaslarına göre yapılacak bütün uygulamalarda, plan, fen, sağlık ve çevre şartları ile ilgili diğer kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile Türk Standartları Enstitüsü standartlarına, uyulması zorunludur.
(Ek fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) İlgili Belediye, mevzuat ve standartlarda engelliler konusunda getirilen hükümlere uymakla ve bunları uygulamakla yükümlüdür. Ayrıca, ilgili belediye bu yönetmeliğin 66. maddesi hükümleri dışında yörenin koşullarını göz önünde bulundurarak mevzuat ve standartlarda yer almayan hususlarda da engelliler ile ilgili önlemleri almaya yetkili ve sorumludur.
İstisnalar
Madde 6– Resmi kurumlara ait hizmet binalarının yapı projelerinin ilgili belediyece incelenmesi sırasında, bu yönetmeliğin iç ölçülerle ilgili hükümlerine bağlı kalınması mecburiyeti yoktur. Ancak, Türk Standartları Enstitüsünün engellilerle ilgili standartlarına uyulması zorunludur.
(Değişik fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) İmar planlarında resmi tesis, eğitim tesisi, sağlık tesisi gibi kamu kurum ve kuruluşlarının kullanımına bırakılmış alanlarda; imar planlarında yapılacak yapılarla ilgili herhangi bir açıklama getirilmediği hallerde, bahçe mesafeleri, yükseklikler ve kitle boyutları civar adalardaki yapılaşma koşulları dikkate alınarak ilgili belediyesince belirlenir.
Bu maddenin tatbikinde tereddütte düşülmesi halinde bu yönetmeliğin 4. maddesi uygulanır.
(Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Yapı Ruhsatı ve Eklerine Aykırı Yapılarda Tamir ve Tadil İşleri
Madde 7– Yapı Ruhsatı ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar, imar planı, kanun ve yönetmelik esaslarına uygun hale getirilmedikçe bunların tamir, tadil ve ilavelerine izin verilmez.
Ancak, yapı güvenliğini etkilemeksizin bir yapıdaki bağımsız bölümlerden herhangi birinin veya müşterek mahallerin İmar Kanunu, imar planı ve/veya yönetmelik hükümlerine aykırı olması bunlara aykırı olmayan diğer bağımsız bölümlerin tamir ve tadil işlemlerini durdurmaz.
Bir parselde birden fazla yapı varsa bu yapılardan herhangi birisinin plan ve/veya ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı olması, bunlara aykırı olmayan diğer yapıların tamir, tadil veya ilave işlemlerini durdurmaz.
Belediye Tasarrufundaki Yerler Üzerinde İnşaat
Madde 8– (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) İlgili Belediyenin tasarrufundaki kamu malı olarak terkin edilmiş alanlar üzerinde, Belediye hizmetlerinin götürülebilmesi için gerekli tesislerin (telefon kulübeleri, WC ve 20 m2’yi geçmeyen muhtarlık binaları) ve otobüs durağı, ulaşım, haberleşme noktaları (bilet gişesi vb.), sinyalizasyon, aydınlatma elemanları, çöp kutusu, bank, reklam, bilgilendirme levha ve panoları gibi kent mobilyalarının inşaatına Büyükşehir Belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yollarda Büyükşehir Belediyesinin, diğer alanlarda ise ilgili ilçe belediyesinin İmar ve Şehircilik Müdürlüğünce imar planlarına göre hazırlanmış projelerine ve İzmir Büyükşehir Belediyesi İlan ve Reklam Yönetmeliği hükümlerine uyulması kaydıyla izin verilebilir.
İlgili Belediye, kamu hizmetleriyle ilgili yükümlülüklerini yerine getirirken, mevzuat ve standartlarda engelliler hakkında getirilmiş hükümlere ve Türk Standartları Enstitüsü standartlarına uymak zorundadır. Ayrıca, yukarıda belirtilen hizmetlerin ve her türlü altyapının yapımı ve kullanımı ile bakım ve onarımı sırasında yaya sirkülasyonunun engellenmemesi, can ve mal güvenliğinin sağlanması zorunludur.
Yönetmeliğin Devam Eden ve Bitmiş Yapılarda Uygulanması
Madde 9– (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Yapı ruhsatı süresi içinde tamamlanamayan ve/veya tamamlanması mümkün olamayacağı için beşinci yıl içinde yapı ruhsatı yenilemek üzere ilgili idareye başvurarak yapı ruhsatı yenilemesi yapılacak yapılar hakkında, ilk yapı ruhsatı alındığı tarihte yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri uygulanır.
İnşasına 2 yıl içinde başlanmayan veya yapı ruhsatı süresi içinde tamamlanmayan ve süresi içinde yapı ruhsatı yenilemesi yapılmayan yapılar, ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir. Bu yapılar hakkında yeniden yapı ruhsatı alma tarihinde yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümleri uygulanır.
(Değişik başlık: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Kent Estetiğinde Belediye Yetkisi
Madde 10– (Değişik fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Büyükşehir Belediye Başkanlığı bir kentsel tasarım projesi doğrultusunda kent genelinde uygun gördüğü yerlerde gerek mevcut gerekse yeni yapılacak yapılar konusunda ilgili meslek odalarının görüşlerini de alarak kurallar belirlemeye ve bu kuralları koordinasyon kararı olarak tüm ilçelerde uygulamaya koymaya yetkilidir.
(Ek fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) İlçe belediyeleri de Büyükşehir Belediyesinin sorumluluk alanı dışında kalan alanlarda, Büyükşehir Belediyesinin uygun görüşünü almak koşuluyla binaların cepheleri ile ilgili şehircilik ve estetik yönden kurallar getirmeye yetkilidir.
Ayrıca, yapılaşmanın tamamlandığı meskun alanlarda, kent estetiğini bozucu veya görüntü kirliliği yaratacak nitelikte yıkık, viran, yanmış, metruk yapılar ile çatı örtüsü veya çatı parapet duvarları yapılmamış yapılarda, bu durumun giderilmesi ilgilisine duyurulur.
(Değişik fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Yukarıdaki fıkralar uyarınca yapılan duyuruda 10 günden az 30 günden fazla olmamak üzere verilen süre içinde duyuru gereğinin yerine getirilmemesi halinde İmar Kanununun 42. maddesi gereğince yapı sahibine para cezası verilir.
İKİNCİ KISIM
Tanımlar
BİRİNCİ BÖLÜM
İmar Planlarına İlişkin Tanımlar
Madde 11– (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Plan tanımları
A- Çevre Düzeni Planı: Ülke fizikî mekânında, sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda, koruma-kullanma dengesi gözetilerek kentsel ve kırsal nüfusun barınma, çalışma, dinlenme, ulaşım gibi ihtiyaçların karşılanması sonucu oluşabilecek çevre kirliliğini önlemek amacıyla nazım ve uygulama imar planlarına esas teşkil etmek üzere bölge ve havza bazında 1/50.000-1/100.000 ölçekte hazırlanan, plan notları ve raporuyla bir bütün olan plandır.
B- İl Çevre Düzeni Planı: Konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi sektörler ile kentsel-kırsal yapı ve gelişme ile doğal ve kültürel değerler arasında koruma-kullanma dengesini sağlayan ve arazi kullanım kararlarını belirleyen yönetsel, mekansal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde, varsa bölge planı kararlarına uygun olarak 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 6. maddesinin (b) bendi gereği Valinin koordinasyonunda, büyükşehir belediyesi ve il özel idaresi ile birlikte yapılan, belediye meclisi ile il genel meclisi tarafından onaylanan, plan notları ve raporuyla bir bütün olan plandır.
C- İmar Planı: Belde halkının sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşılamayı, sağlıklı ve güvenli çevre oluşturmayı, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen ve bu amaçla beldenin ekonomik, demografik, sosyal, kültürel, tarihsel, fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı olarak hazırlanan, kentsel yerleşme ve gelişme eğilimlerini alternatif çözümler oluşturmak suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma, kısıtlama kararları, örgütlenme ve uygulama ilkelerini içeren pafta rapor ve notlardan oluşan belgedir. İmar planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olmak üzere iki aşamadan oluşur.
a) İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı: Çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinin (b) doğrultusunda düzenlenen, 1/25000 ölçekte hazırlanan, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.
b) Nazım İmar Planı: Çevre düzeni planlarına ve İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere 1/5000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan uygulama hükümleri ve raporuyla beraber bütün olan plandır.
c) Uygulama İmar Planı: Onaylı halihazır haritalar üzerine, varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına temel olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen, raporuyla bir bütün olan plandır.
D- Mevzi İmar Planı: İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planının yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış, mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz kalması veya yeni yerleşim alanlarının kullanıma açılması gereğinin ve sınırlarının ilgili belediyesince belirlenmesi halinde, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin plan yapım kurallarına uyulmak üzere, yürürlükteki her tür ölçekteki plan sınırları dışında, planla bütünleşmeyen konumdaki, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlayan, raporuyla bir bütün olan imar planıdır.
E- Revizyon İmar Planı: Her tür ve ölçekteki planın ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı veya sorun yarattığı durumlar ile üst ölçek plan kararlarına uygunluğunun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi sonucu elde edilen plandır.
F- İlave İmar Planı: Yürürlükte bulunan planın ihtiyaca cevap vermediği durumlarda, mevcut plana bitişik ve mevcut planın genel arazi kullanım kararları ile süreklilik, bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde hazırlanan plandır.
G- İmar Planı Değişikliği: Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir.
H- Koruma Amaçlı İmar Planı: Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca belirlenen sit alanlarında, alanın etkileşim geçiş sahasını da göz önünde bulundurarak, kültür ve tabiat varlıklarının sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda korunması amacıyla arkeolojik, tarihi, doğal, mimari, demografik, kültürel, sosyo-ekonomik, mülkiyet ve yapılaşma verilerini içeren alan araştırmasına dayalı olarak; halihazır haritalar üzerine, koruma alanı içinde yaşayan hane halkları ve faaliyet gösteren iş yerlerinin sosyal ve ekonomik yapılarını iyileştiren, istihdam ve katma değer yaratan stratejileri, koruma esasları ve kullanma şartları ile yapılaşma sınırlamalarını, sağlıklaştırma, yenileme alan ve projelerini, uygulama etap ve programlarını, açık alan sistemini, yaya dolaşımı ve taşıt ulaşımını, altyapı tesislerinin tasarım esasları, yoğunluklar ve parsel tasarımlarını, yerel sahiplilik, uygulamanın finansmanı ilkeleri uyarınca katılımcı alan yönetimi modellerini de içerecek şekilde hazırlanan, hedefler, araçlar, stratejiler ile planlama kararları tutumları, plan notları ve açıklama raporu ile bir bütün olan nazım ve uygulama imar planlarının gerektirdiği ölçekteki plandır.
I- Parselasyon Planı: Mevzuata, uygulama imar planı ve plan notlarına uygun yapılaşmaya temel oluşturmak için parsel üretilmesi ile kamu hizmet ve tesis alanlarının kamu eline geçişini sağlamak amacıyla hazırlanan, kesin parselasyon durumunu gösteren ve tapuya tescil işlemlerinde esas alınan arazi ve arsa düzenleme işlemini gösteren plandır.
Yerleşme Alanı (İskan Alanı)
Madde 12– İmar planı sınırı içerisindeki meskun ve gelişme alanlarının tümüdür.
a) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Yerleşik Alan (Meskun Alan): Büyükşehir belediye sınırları içinde var olan, içinde boş alanları barındırsa da büyük oranda yapılaşmış olan alanlardır.
b) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Gelişme Alanı (İnkişaf Alanı): Büyükşehir belediye sınırları içinde var olan, henüz yapılaşmamış ve nazım imar planlarında yapılaşması önerilen alanlardır.
Madde 13– Sınırlar (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012)
a) Büyükşehir Belediye Sınırı: İzmir Büyükşehir Belediyesinin sınırı, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununda belirtilen esaslara göre tespit edilmiş olan sınırlardan oluşur.
b) İlçe Belediye Sınırı: 5216 sayılı Kanun kapsamında İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı olan İlçe Belediyelerinin İzmir Büyükşehir Belediyesi sınırı içinde kalan mülki sınırlarıdır.
c) Mücavir Alan Sınırı: İmar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve sorumluluğu altına verilmiş olan alanlardır. Mücavir alanın ilgili belediye sınırına bitişik olması gerekmez. Ayrıca bu alanlar köyleri de içerebilir. 5216 sayılı Kanunun Geçici 2. maddesine göre büyükşehir sınırları içinde kalan orman köyleri büyükşehir belediyesinin mücavir alanı sayılırlar. Büyükşehir Belediyesi mücavir alanlarının ilçe belediyeleri arasındaki bölüşümü büyükşehir belediye meclisince yapılır.
Madde 14– Kentsel Kullanım Alanları (Değişik madde: Yürürlük Tarihi-05/11/2012)
A- Kentsel Konut Alanları: İmar planlarında konut yapımı için ayrılan meskun konut alanları ve kentin gelişmesi için ayrılan gelişme konut alanlarıyla, gecekondu önleme bölgeleri, toplu konut alanları gibi konut alanlarından oluşan iskan alanlarıdır.
a)) Meskun (Yerleşik) Konut Alanları: İmar planlarında belirlenmiş yapılaşma yoğunluğuna göre (yüksek, orta, düşük), yapı düzeni korunacak, düzeltilecek, sağlıklaştırılacak ikamet bölgeleridir. Meskun konut alanlarında, binaların zemin katlarında veya yoldan direkt giriş yapılan bodrum katta, sadece günlük ticarete yönelik bağımsız bölümler oluşturulabilir.
b) Gelişme Konut Alanları: İmar planlarında gelişme konut alanı olarak belirtilmiş ve yapı düzeni ile yapılaşma yoğunlukları (TAKS/KAKS oranları ya da yapı emsalleri ile) belirlenmiş, kentin gelişmesine ayrılmış yerleşme alanlarıdır. Bu alanlarda, binaların zemin katlarında veya yoldan direkt giriş yapılan bodrum katta, günlük ticarete yönelik bağımsız bölümler oluşturulabilmesi için, imar planlarında ilgili belediyesince uygun yol güzergahları belirlenmesi gerekmektedir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamında, büyükşehir belediyesi yetki alanına dahil edilen ilçe belediyeleri sınırları içinde, meskun ve gelişme konut alanlarında, günlük ticarete yönelik bağımsız bölümler oluşturulabilmesi için, ilgili belediyesince uygun yol güzergahlarının imar planlarında belirlenmesi gerekmektedir.
c) Toplu Konut Alanları: 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu ve bağlı mevzuatına uygun olarak tanımlanan alanlardır.
d) Gecekondu Önleme Bölgeleri: 775 sayılı Gecekondu Kanunu ve bağlı mevzuatına uygun olarak tanımlanan bölgelerdir.
e) Gecekondu Islah Bölgeleri: 775 sayılı Gecekondu Kanunu ve bağlı mevzuatına uygun olarak tanımlanan bölgelerdir.
B- Çalışma Alanları ve Yönetim Binaları: İmar planlarında; merkezi iş alanları-metropoliten aktivite merkezleri, ticaret bölgeleri, tercihli ticaret bölgeleri, depolama ve konut dışı kentsel çalışma alanları, sanayi bölgeleri, küçük sanayi alanları, serbest bölge, organize sanayi bölgeleri, yönetim merkezleri, askeri alanlar, kamu kurumu alanları, gibi çalışma hayatına ve kent yönetimine ayrılan alanlardır.
a) Merkezi İş Alanı-Metropoliten Aktivite Merkezi (MİA): Kentin yönetim birimleri ile ticari işlevlerinin yoğunlaştığı, İzmir Kenti ve etkileşim alanına hitap eden uzmanlaşmış hizmet ve ticaret fonksiyonlarının yoğun bir şekilde yer seçimi yaptığı, çalışma, yönetim ve finans kuruluşları açısından cazibe merkezi niteliğinde olması beklenen alanlardır. Bu kapsamda bu alanlarda çarşı, büro, işhanı, sosyal ve idari tesisler, özel ya da kamusal sağlık, eğitim, spor ve kültür tesisleri, ibadet yerleri, ulusal ve uluslar arası konferans-kongre-seminer, fuar, toplantı ve çok amaçlı salonlar, turistik tesisler, teknik altyapı tesisleri ile bu kullanımların gerektiği diğer fonksiyonlar, her tür ticaret, ticari depolama, (yanıcı, parlayıcı, patlayıcı etkisi olan depolama türleri hariç) eğlence yerleri, çok katlı taşıt parkı, yönetim binaları, yerel ve bölgesel kamu kuruluşları ve konut kullanımı yer alabilir.
b) II. ve III. Derece Merkezler-Tali İş Merkezleri: Yerleşmelerin kendi etkileşim alanı içinde yerleşik nüfusa hizmet verecek nitelikte özelleşmiş, ihtisaslaşmış, hizmet, ticaret, turizm fonksiyonları ile MİA ile ilişkileri güçlü olan daha küçük firma ve büro binaları ile konut kullanımlarının yer aldığı merkezlerdir. Bu alanlarda, konut, çarşı, büro, işhanı, her tür ticaret, ticari depolama, eğlence yerleri, çok katlı taşıt parkı, servis istasyonları, yerel ve bölgesel kamu kuruluşları, otel ve motel bulunabilir. Bu fonksiyonlardan bir ya da birkaçı aynı parsel içinde bulunabilir.
c) Ticaret Bölgeleri: İmar planlarında ticari amaçlı yapılar için ayrılmış bölgelerdir. Bu bölgelerde bürolar, iş hanları, kamu ve özel katlı otoparklar, gazino, lokanta, düğün salonu, çarşı, çok katlı mağazalar, bankalar, oteller, sinema, tiyatro gibi kültürel, sosyal tesisler, yönetimle ilgili tesisler, ayakta teşhis ve tedavi yapılan poliklinikler, dal merkezleri gibi hastane dışında kalan özel sağlık tesisleri ve ilköğretim, ortaöğretim, temel eğitim, mesleki ve teknik öğretim ve yüksek öğretim tesisleri dışında kalan kreş, anaokulu, yurt, dershane, sürücü kursu gibi özel eğitim tesisleri ve benzeri yapılar yapılabilir.
d) Tercihli Ticaret Bölgeleri: İmar planlarında belirtilen tercihli ticaret bölgeleridir. İmar planlarında belirlenen koşullara göre bu bölgelerde ticaret bölgelerinde yer alan tesislere ilave olarak konutlar da yapılabilir. Ancak, bu bölgelerde yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yeni inşa edilecek yapılarda, konut ve ticaret girişlerinin ayrı olarak tertip edilmesi gerekir.
e) Toptan Ticaret Alanları: Toptan ticaret ve bu amaçla ilgili hizmet görecek diğer yapı ve tesislerin yer aldığı alanlardır.
f) Pazarlama Alanı: Bölge halkının ihtiyaçları doğrultusunda imar planlarında belirlenmiş olan açık ve kapalı pazar yerleridir.
g) Konut Dışı Kentsel Çalışma Alanları: Bu alanlarda, servis istasyonları (yol geçiş izin belgesi alınması, sağlık koruma bantlarının sağlanması ve diğer fonksiyonlardan ayrılması halinde), çok katlı taşıt parkları, her türlü ticaret, lokanta, sinema, tiyatro ve eğlence yerleri, banka, sigorta ve bürolar, çok katlı mağazalar, yerel ve bölgesel kamu kuruluşları, depolama, sosyal ve kültürel tesisler yapılabilir. Sanayi ve küçük sanayinin gürültülü, tehlikeli, kokulu, patlayıcı yanıcı maddeler içeren ve bol su kullanan, depolayan, zararlı atık madde çıkartan, çevre sağlığı yönünden sakıncalı nitelikte olan tesisler ile konut yer alamaz.
Bu tür alanlarda yapı yaklaşma sınırları içinde kalmak ve TAKS-KAKS ve/veya emsal değerleri aşılmamak kaydıyla bina kütle ölçüleri serbesttir.
h) Sanayi Alanları: İmar planlarında orta ve büyük ölçekte üretim yapan sanayi işletmelerinin yer aldığı, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve ilgili yönetmeliğine uygun olarak, çevre ve sağlık koşulları gözetilerek bir arada yer almaları öngörülen sanayi tesislerine ayrılan alanlardır. İmar Planlarında sanayi alanı olarak önerilmiş olan alanlarda sanayi ve depolama tesisleri yer alabilir.
i) Küçük Sanayi Alanları: Küçük ölçekte sanayi işletmelerinin yer aldığı, daha çok doğrudan kentliye yönelik hizmet üreten 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve ilgili yönetmeliğine uygun olarak çevre ve sağlık koşulları açısından ayrılmaları ve gruplaşmaları gerekli görülen iş türlerinin bir arada konumlandığı alanlardır.
j) Depolama Alanları: Endüstriyel ham madde ve mamul ürünler ile tarım ürünlerinin açık ya da kapalı depolanması amacıyla düzenlenmiş alanlardır.
k) Patlayıcı Madde Depolama Alanları: Sanayi ve depolama alanları içinde niteliği gereği yer alamayan, Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Esaslarına İlişkin Tüzükte tanımlanan maddelerin üretimi, atık bertarafı ve depolanması için yapılacak tesislerin yer alabileceği alanlardır.
l) Serbest Bölge ve Gelişme Alanları: 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile serbest bölge olarak tanımlanan alanlardır.
m) Organize Sanayi Bölgeleri (OSB): Sanayinin uygun görülen yerlerde yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla; sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dahilinde gerekli idari, sosyal ve teknik altyapı alanları ile küçük imalat ve tamirat, ticaret, eğitim ve sağlık alanları, teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve ilgili kanununa göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgeleridir.
n) Yönetim Merkezleri: Her tür resmi tesis ve yönetim birimlerinin yer alacağı alanlardır.
o) Büyük Alan Kullanımı Gerektiren Kamu Kuruluş Alanları: Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyece veya kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait tesislerin yer aldığı alanlardır. Bu alanlarda, hizmet binasının yanı sıra lojman yapılabilir. Ancak, lojman alanı toplam inşaat alanının % 10’unu geçemez.
p) Askeri Alanlar: 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanununda belirtilen alanlardır.
r) Akaryakıt İstasyonu: Araçların akaryakıt, yağ, su, basınçlı hava gibi ihtiyaçlarının sağlandığı ve taşıtlarla ilgili bazı basit teçhizat parçalarını da bulundurabilecek şekilde düzenlenmiş tesislerdir.
s) Servis İstasyonu: Araçların, bakım-onarım, yağlama ve yıkama gibi işlerinin yapıldığı tesislerdir. Bu tesislerin akaryakıt sağlayacak şekilde düzenlenmiş olanları akaryakıt istasyonu sayılır ve akaryakıt istasyonu ile ilgili hükümler uygulanır.
t) Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) İkmal İstasyonları: Sıvılaştırılmış petrol gazlarının sabit tanklarda depolandığı, yakıt olarak sıvılaştırılmış petrol gazlarını kullanan sabit depolu karayolu taşıtlarına dispanser vasıtasıyla ikmal hizmetlerinin verildiği istasyonlardır.
C- Turizm Yerleşme Alanları: İmar planında; turizm konaklama tesisleri, turizm ve ikinci konut alanları, turizm ve tercihli kentsel kullanım alanları, günübirlik tesis alanları ile geleneksel üretim / satış ve pansiyon konut alanları, plaj alanları / kıyı kesimlerindeki servis odakları gibi kullanımların yer aldığı alanlardır.
a) Konaklama Tesis Alanları: Bu alanlar termal turizm tesisi, otel, motel, apart otel, pansiyon (bir turizm tesisine bağımlı olmak koşuluyla), tatil köyü, kamping gibi yataklı tesisler ile bunların lokanta, kafeterya, bar, diskotek gibi yan birimlerinin yer aldığı alanlardır.
b) Turizm ve İkinci Konut Alanları: Bu alanlar plan koşullarına bağlı olarak tercihe göre turizm konaklama tesislerinin veya 2. konutların yapılabileceği alanlardır.
c) Günübirlik Tesis Alanları: Bu alanlar yapılaşma koşulları, imar planında belirtilen sadece günübirlik kullanımlara dönük su ve kara sporlarına ilişkin üstü açık tesisler ile plaj tesisleri (duş, kabin, WC, vb.), lokanta, gazino, kafeterya, çay bahçesi ile yerel özellik taşıyan el sanatları ürünlerinin sergi ve satış üniteleri gibi toplumun yararlanabileceği tesislerin yer aldığı alanlardır.
d) Plaj Alanları: Kamuya açık kıyı alanlarıdır.
D- Koruma Alanları: Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili yönetmeliklere göre yapılanma şartları belirlenen arkeolojik, tarihi, kentsel ve doğal sit alanları ile, tarım alanları, mera alanları, makilik ve fundalık alanlar, doğal ve ağaçlık karakteri korunacak alanlar, orman alanları, ağaçlandırılacak alanlar vb. gibi yapı yasağı ya da sınırlaması getirilen alanlar “Koruma Alanları”dır.
a) Bugünkü Arazi Kullanımı Devam Ettirilerek Korunacak Alanlar: Tarım alanları (tarımsal niteliği korunacak alanlar, dikili tarım alanları, özel nitelikli tarım alanları), mera alanları, makilik ve fundalık alanlar, doğal ve ağaçlık karakteri korunacak alanlar, orman alanları, ağaçlandırılacak alanlar vb. olarak gösterilen ve planda özel yapılaşma koşulları getirilmiş alanlardır.
b) Yapı Yasağı veya Sınırlaması Getirilen Alanlar: Jeolojik, topografik, morfolojik, su kaynağı koruma kuşağı, enerji nakil hattı, petrol boru hattı, su ve kanalizasyon vb. hatlar ile hava alanı koruma bandı ve uçuş koridoru (konisi), askeri alanlar, askeri güvenlik alanları, sağlık koruma bantları, karayolları yol kenar koruma kuşağı gibi nedenlerle yapı yasağı ya da sınırlaması getirilen alanlardır.
E- Yeşil Alanlar: Toplumun yararlanması için ayrılan, günübirlik eğlence ve dinlence ihtiyaçlarını karşılayan, gerek aktif gerekse pasif kullanımlı, bitki örtüsünün yoğun olduğu alanlardır. Bu alanlarda yapılacak tüm düzenleme ve tesislerde Türk Standartları Enstitüsünün engelliler ile ilgili standartlarına uyulacaktır.
a) Aktif Yeşil Alanlar: Toplumun yararlanması için ayrılan kentsel ve bölgesel parklar (dinlenme alanları), çocuk bahçeleri, oyun alanları (semt spor sahaları), rekreasyon alanları, piknik ve mesire alanları, özel işlevlere ayrılmış yeşil alanlar vb. bu alanlar kapsamındadır.
1- Parklar (Dinlenme Alanları): Kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçlarına cevap veren alanlardır. İmar planlarında park alanlarının içerisinde park için gerekli başka tesisler gösterilmemiş ise, bu alanlarda ancak WC, süs havuzları ve pergola yapılabilir.
2- Çocuk Bahçeleri: (0-6) ve (7-11) yaş gruplarının oyun ihtiyaçlarını karşılayan alanlardır. Bitki örtüsü ile çocukların oyun için gerekli araç gereçler, süs havuzları, pergola ve WC yer alabilir.
3- Oyun Alanları (Semt Spor Sahaları): İskan bölgeleri içinde yer alan gençlerin spor ve oyun ihtiyaçlarını karşılayan açık alanlardır.
Bu alanlarda, yapılaşma emsali %3’ü ve aynı zamanda 200 m2’yi ve yüksekliği 1 katı (3.80 m.) geçmeyen ve parsel sınırlarına 5 metreden fazla yanaşmayan, sadece soyunma kabinleri, duş, WC kullanımı için yapı yapılabilir. İmar planında ayrılan alanın tümü projelendirilir ve emsal bütün alan dikkate alınarak hesaplanır.
4- Piknik ve Mesire Alanları: Bu alanlar kentlilerin günübirlik eğlenecekleri ve dinlenebilecekleri alanlardır. Bu alanlarda, yoğun yeşil bitki örtüsünün yanında yeterli sayıda otopark, oturma ve yemek yerleri, çeşmeler, oyun alanları, yemek pişirme yerleri, WC ve bulaşık yıkama yerleri ile yapılaşma emsali %3’ü, yapı yüksekliği 2 kat 6.80 m.yi geçmemek koşulu ile lokanta, çayhane, satış yeri vb. tesisler yapılabilir. İmar planında ayrılan alanın tümü projelendirilir ve emsal bütün alan dikkate alınarak hesaplanır.
5- Rekreasyon Alanları: Bu alanlar kentlilerin günübirlik eğlenecekleri, dinlenecekleri, sportif etkinlikler yapabilecekleri alanlardır.
Bu alanlarda, yoğun yeşil bitki örtüsünün yanında yeterli sayıda otopark, oturma ve yemek yerleri, çeşmeler, oyun alanları, yemek pişirme yerleri, WC ve bulaşık yıkama yerleri, sadece günübirlik kullanımlara dönük su ve kara sporlarına ilişkin üstü açık tesisler, açık hava tiyatroları ile yapılaşma emsali %3'ü, yapı yüksekliği 2 kat 6.80 m.yi geçmemek koşulu ile su ve kara sporlarına ilişkin kapalı tesisler ile lokanta, çayhane, satış yeri vb. tesisler yapılabilir. İmar planında ayrılan alanın tümü projelendirilir ve emsal bütün alan dikkate alınarak hesaplanır.
b) Pasif Yeşil Alanlar: Orman alanları, ağaçlandırılacak alanlar, milli parklar, mezarlıklar, doğal karakteri korunacak vb. alanlardır.
F- Kentsel Sosyal Altyapı Alanları: İmar planlarında kentlinin ihtiyacını karşılayacak eğitim, sağlık, kültürel, dini vb. sosyal tesislerin yer alacağı alanlardır. İmar planlarında aksine bir açıklama getirilmediği takdirde bu tür alanlar ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından plandaki kullanım amacına uygun olarak değerlendirilir.
Bu alanlarda yapılacak tüm düzenleme ve tesislerde Türk Standartları Enstitüsünün engelliler ile ilgili standartlarına uyulması zorunludur.
a) Eğitim Tesisleri Alanları: Kamu tarafından yapılan veya imar planlarında gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından yapılacağı belirlenmiş olan ve ilgili mevzuata uygun olarak yapılacak temel eğitim öncesi öğretim (anaokulu, kreş alanları), ilköğretim, ortaöğretim, temel eğitim, mesleki ve teknik öğretim ile yüksek öğretim tesislerinin yer alacağı alanlardır. Yüksek öğretim tesisleri dışında yeni yapılacak eğitim tesislerinde açık alanlar tüm alanın (parsel alanının) ½’sinden az olamaz.
b) Sağlık Tesisleri Alanları: Kamu tarafından yapılan veya imar planlarında gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından yapılacağı belirlenmiş olan ve ilgili mevzuata uygun olarak yapılacak hastane, dispanser, sağlık ocağı, huzurevi (yaşlılar bakımevi) gibi tesislerin yer alacağı alanlardır.
c) Sosyal ve Kültürel Tesis Alanları: Kamu tarafından yapılan veya imar planlarında gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından yapılacağı belirlenmiş olan ve ilgili mevzuata uygun olarak yapılacak kongre merkezleri, müze, kütüphane, konferans, konser, tiyatro, sinema, sergi salonu, yurt, kreş, huzurevi, yetiştirme yurdu, güçsüzler evi, Turizm Bakanlığı danışma bürosu gibi kamuya ait tesisler ile kamu hizmeti gören vakıf vb. kuruluşlara ait sosyal ve hizmet binalarının vb. tesislerin yer alacağı alanlardır.
d) Dini Tesis Alanları: Cami, kilise, sinagog, havra, cemevi gibi ibadete açık dini tesisler ile bunların zorunlu müştemilatlarının bulunduğu alanlardır.
e) Kentsel ve Bölgesel Spor Alanları: Bunlar futbol, basketbol, voleybol, tenis, yüzme, atletizm, buz pateni gibi spor faaliyetlerini ihtiva eden açık ve kapalı tesis alanlarıdır.
f) Özel İşlevlere Ayrılmış Alanlar: İmar planında fuar, lunapark, festival alanları, hayvanat ve botanik bahçeleri, kültür park gibi işlevler için ayrılmış alanlardır.
g) Belediye Hizmet Alanı: 5393 ve 5216 sayılı yasalarda belirtilen belediye hizmetlerini gerçekleştirmek amacıyla yapılacak yapılar ile hizmet binalarının yer alabileceği alanlardır.
G- Kentsel Teknik Altyapı Alanları: Elektrik, doğalgaz, trafo, enerji nakil hattı, içme ve kullanma suyu, yağmur suyu arıtma tesisleri, kanalizasyon ve her türlü ulaştırma, haberleşme gibi servislerin temini için yapılan tesisler, atık bertaraf ve depolama tesisleri, oto terminal ile açık veya kapalı yeraltı veya yerüstü otopark kullanımlarının yer aldığı alanlardır.
H- Kesin Yapı Yasağı Uygulanacak Alanlar: İmar Kanunu ve diğer genel ve özel yasalar, imar planı, koruma planı ve diğer mevzuat hükümleri ile belirlenmiş karayolları, kamulaştırma sınırları ve yol kenarları koruma kuşaklarında, sahil şeritlerinde, enerji nakil hatları yaklaşma sınırları içerisinde, hava alanı koruma ve askeri stratejik alanları koruma kuşaklarında, hava alanı uçuş konilerinde, yapı yasağı getirilen kültür ve tabiat varlıklarını koruma alanlarında, sıcak su koruma alanlarında, su koruma havzalarında, jeolojik sakıncalı alanlarda, diğer kamu alanlarında ve ayrıca imar adalarında ve imar parsellerinde verilmiş yapı yaklaşma sınırları dışında yapı yapma yasağı getirilmiş alanlardır.
I- Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı: 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesi kapsamında kalan alanlardır.
Madde 15– Ada ve Parsellere İlişkin Tanımlar
A- Ada Tanımları
a) Kadastro Adası: Kadastro yapıldığı zaman var olan adadır.
b) İmar Adası: İmar planındaki esaslara göre meydana gelen adadır.
B- Parsellere İlişkin Tanımlar:
a) Kadastro Parseli: Kadastro yapıldığı zaman oluşmuş, mülkiyeti tescilli parseldir.
b) İmar Parseli: İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Kanunu, imar planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir.
c) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Parsel Cephesi: Parselin üzerinde bulunduğu yoldaki cephesidir. Genel olarak, köşe başına rastlayan parsellerde geniş yol üzerindeki kenar parsel cephesidir. İki yolun genişliklerinin eşit olması halinde dar kenar parsel cephesidir. İki veya daha fazla yola cephesi olan parsellerde, ön, arka ve yan cephelerin tayini, adadaki diğer parsellerin konumları, mevcut binalar ve yapı nizamı dikkate alınarak belediyesince belirlenir.
d) Parsel Derinliği: Parsel ön cephe hattına arka cephe hattı köşe noktalarından indirilen dik hatlarının en uzun ve en kısa olanının uzunluklarının ortalamasıdır.
e) En Az Parsel Alanı: Parselin, imar planı ile belirlenmemiş ise bu Yönetmelik ile belirlenmiş uygulanabilir en az alanıdır.
f) En Az Parsel Cephesi: Parselin, imar planı ile belirlenmemiş ise bu Yönetmelik ile belirlenmiş uygulanabilir en az ön cephe uzunluğudur.
g) En Az Parsel Derinliği: Parselin, imar planı ile belirlenmemiş ise bu Yönetmelik ile belirlenmiş uygulanabilir en az parsel derinliğidir.
C- Bahçe Tanımları
a) Ön Bahçe: Parsel ön cephe hattı ile yapı cephe hattı arasında kalan bölümüdür. Birden fazla yola cephesi olan parsellerde, yapı ile yol arasında kalan parsel bölümleri de ön bahçe tanımına girer.
b) Arka Bahçe: Parsel arka cephe hattı ile yapı arka cephe hattı arasında kalan parsel bölümüdür.
c) Yan Bahçe: Komşu parsel sınırı ile yapı yan cephe hatları arasında kalan ön ve arka bahçeler dışındaki parsel bölümleridir.
d) Yapı Yaklaşma Sınırı: İmar adası veya imar parselinde, yapının zeminde oturduğu alan olarak, ada veya parsel sınırlarına en fazla yaklaşabileceği mesafeyi tayin eden sınırdır.
D- Parsel Zemini İle İlgili Tanımlar
a) Tabii Zemin: Parselin hafredilmemiş veya doldurulmamış doğal zeminidir.
b) Tesviye Edilmiş Zemin: Bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre hafredilerek veya doldurularak parselin aldığı son zemin durumudur.
E- Ayırma Ve Birleştirme İşlemi İle İlgili Tanımlar
a) Ayırma (İfraz): Parselin imar planı ve yönetmeliklere uygun olarak ayrılmasıdır.
b) Birleştirme (Tevhit): Parsellerin imar planı ve yönetmeliklere uygun olarak birleştirilmesidir.
Madde 16– Yapılaşma Düzenine İlişkin Tanımlar
a) Ayrık Düzen: Hiçbir yönde komşu parsel sınırına bitişik olmayan yapı düzenidir.
b) Bitişik Düzen: İmar planında kat adedi, ön bahçeli veya ön bahçesiz oluşu ve bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binalara bitişik olacağı belirtilmiş yapı düzenidir.
c) Blok Düzen: İmar planı veya bu Yönetmelikte, derinliği, kat adedi ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kütlesinin bir veya birden fazla imar parseli üzerine oturduğu bahçeli yapı düzenidir.
d) İkiz Düzen: İmar planında, binanın bir tarafı komşu binaya bitişik, diğer tarafı ayrık olarak oturacağı alan belirtilmiş olan, imar yönetmeliği ile derinliği, kat adedi ve buna bağlı bina yüksekliği tanımlanmış bahçeli blok düzenidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Yapılaşmaya İlişkin Tanımlar
Madde 17– Yapı Alanına İlişkin Tanımlar
a) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Taban Alanı (T.A.): Işıklıklar, hava bacaları, tabii zemin terasları ve iç bahçeler hariç, yapı veya yapıların parselin tabii veya tesviye edilmiş zeminine oturacak bölümünün kaplayacağı alandır.
b) Taban Alanı Katsayısı (TAKS): Taban alanının, imar parseli alanına olan oranıdır.
(Ek fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamında Büyükşehir Belediyesi yetki alanına dahil edilen ilçelerde, blok veya ayrık yapı nizamına tabi olan ve imar planı ile ölçü ve emsal verilmemiş yerlerde taban alanı kat sayısı % 40'ı hiçbir şekilde geçemez.
c) (Değişik başlık: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Katlar Alanı Katsayısı (KAKS)(EMSAL): Katlar alanının imar parseli alanına olan oranıdır.
d) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Katlar Alanı(KAKS) - Yapı İnşaat Alanı(EMSAL): Bodrum kat ve çatı arası dahil olmak üzere yapının inşa edilen ve kullanılabilen tüm katlarının ışıklıklar çıktıktan sonraki alanlarının toplamıdır.
Bu yönetmeliğin 42. maddesine göre düzenlenen ve genişliği 1.50 m.yi geçmeyen açık çıkmalar,
Hava bacaları,
Saçaklar,
Ticari amacı olmayan ve yapının kendi ihtiyacı için otopark olarak kullanılan bölüm ve katlar ile tabii veya tesviye edilmiş zeminin altında tertiplenen otoparklar,
Genel merpen dışında tertiplenen yangın merpenleri ve bu merpenlerin yangın güvenlik holleri,
Tabii zemin terasları,
İç bahçeler,
Asansörler,
Kömürlük veya kat kaloriferi odası,
Sığınak,
Yapının ihtiyacı olan ve mekanik-elektrik tesisat projeleri ile uyumlu olarak yer alan kalorifer dairesi, kazan dairesi, trafo, jeneratör, su deposu, hidrofor, çöp bacası, çöp odası, kablo bacası, enerji odası gibi tesisata ilişkin alanlar, bu alana katılmaz.
Kullanılabilen katlar deyiminden konut, işyeri, eğlenme ve dinlenme yerleri gibi oturmaya, çalışmaya, eğlenmeye ve dinlenmeye ayrılmak üzere yapılan bölümler ile bunlara hizmet veren depo ve benzeri alanlar anlaşılır.
e) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Brüt İnşaat Alanı (Toplam İnşaat Alanı): Bodrum kat ve çatı arasındaki piyesler dahil olmak üzere yapının inşa edilen tüm katlarının toplamıdır. Işıklıklar, hava bacaları, saçaklar ve iç bahçeler hariç, bütün ortak alanlar ve açık ve kapalı çıkmalar bu alana dahildir.
f) Bağımsız Bölüm Brüt Alanı: Bağımsız bölümün, dış duvarlarda duvar dışı, ortak duvarlarda duvarın yarısı ile çevrelenmiş kendi katındaki kapalı alanın ışıklık, hava bacası, tesisat ve çöp bacaları, çok katlı bağımsız bölümlerdeki merpen boşluğu (merpenin kendisi dahil) düşüldükten sonraki alandır. Eklentisi olan bağımsız bölümlerin brüt alanı, bu alana eklenti brüt alanının ilavesi ile bulunur.
g) Bağımsız Bölüm Net Alanı: Bağımsız bölüm içerisinde duvarlar arasında kalan, proje üzerinde gösterilen kaba yapı boyutlarının her birisinden (2 x 2.5 cm. sıva kalınlığı) 5’er cm. düşülerek bulunan net ölçülerle hesaplanan faydalı alandır. Bağımsız bölümlerde, ışıklıklar ve her tür baca, karkas binalarda taşıyıcı elemanların duvarlardan taşan dişleri, balkonların veya arsa zemininden (0.50) metreden yüksek terasların toplamının (2.00) m2’si, çok katlı bağımsız bölümlerde iç merpenin ulaştığı katta merpen boşluğu, merpenin başladığı katta merpenin altında (1.50) m. yüksekliğinden az olan yerler, net alan dışındadır. Eklentisi olan bağımsız bölümlerin net alanı; bu alana eklenti net alanının ilavesi ile bulunur.
h) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Kazanılmış Toplam İnşaat Alanı: İmar planlarında yapı emsali verilmeyen ve kazanılmış toplam inşaat alanına göre uygulama yapılması öngörülen yerlerde; kazanılmış alan, imar durumuna göre yapılması uygun görülen bina veya binaların; bodrum katları ile çatı arası kullanımları hariç olmak üzere, taban alanına katların alanları (çıkmalar dahil edilerek) eklenerek hesaplanır. Yeni yapılacak yapının inşaat alanı hesaplanırken ise, bodrum katta yapılan sığınak ve otopark hariç olmak üzere, Brüt İnşaat Alanı (Toplam İnşaat Alanı) tanımı esas alınır.
Madde 18– Yapıya İlişkin Tanımlar
a) Yapı: Karada ve suda daimi veya geçici, resmi veya özel yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit veya hareketli tesislerdir.
b) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) İmar Mevzuatına Aykırı Yapı: Ruhsatsız yapılan, yapı ruhsatı ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına, yapı düzenine, bina ve kat nizamına, taban alanına, yapı inşaat alanına, bahçe mesafelerine, imar yoluna, cephe hatlarına, bina derinliğine, bina yüksekliğine, imar planı arazi kullanım kararlarına aykırı olan, parsel sınırına veya imar planlarında yol, yeşil alan, otopark gibi kamu hizmet ve tesisleri için ayrılmış alanlara tecavüz eden, hisseli arsa ve arazilere, başkasının mülküne veya kesin inşaat yasağı olan yerlere inşa edilenler gibi yapılardır.
c) Geçici Yapı: İmar Kanunu ve bu Yönetmelik hükümlerine göre geçici süre için yapım ve kullanıma izin verilen yapılardır.
d) (Değişik bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Yüksek Yapı: Yüksek yapı, genel olarak yakın ve uzak çevresini, fiziksel çevre, kent dokusu ve her türlü kentsel alt yapı yönünden etkileyen bir yapı (bina) türüdür.
Bina yüksekliği 30.80 metreyi ve/veya bodrum kat dahil olmak üzere toplam kat adedi 13’ü aşan (13 kat hariç) yapılar Yüksek Yapı olarak kabul edilir. Bu yapılarda, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yüksek Yapılar Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
e) Yapılarda Tamir ve Tadil:
1- (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Basit Tamir ve Tadil: Yapılarda derz, baca, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, yağmur borusu, saçak, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, duvar kaplaması, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri, çatı onarımı ve kiremit aktarılması ile bağımsız bölüm içerisinde kalan ve binanın taşıyıcı sistemi ile ortak alanlara ilişkin olarak tesisat projelerini (mekanik ve elektrik) etkilemeyen, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak yapılan, diğer bağımsız bölüm ve ortak alanları etkilemeyen, kullanım amacını değiştirmeyen bölme duvarı kaldırılması, yerinin değiştirilmesi veya yeni bölme duvarı yapılması, iç pencere veya iç kapı yerlerinin veya ölçülerinin değiştirilmesi veya birbirlerine tahvil edilmesi gibi işlemlerdir.
2- (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Esaslı Tamir ve Tadil: Yapılardaki taşıyıcı unsurları etkileyen, yapının tümünün veya ortak alan ve bağımsız bölümlerin kullanım amacını, brüt inşaat alanını değiştiren ve ortak alanlara ilişkin olarak tesisat (mekanik, elektrik) projelerinin değişikliğini gerektiren yapı ruhsatına tabi işlemlerdir. Bina cephelerinde binanın tüm görünümünü etkileyen pencere, kapı, çatı vb. tadilatlar esaslı tamir ve tadil kapsamında sayılır.
Madde 19– Binaya İlişkin Tanımlar
(Ek fıkra: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Bina: Kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme ve dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.
A- Bina Kullanım Tanımları
a) Resmi Bina: Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarıdan fazlası karşılanan kurumlara ait olan ve bir kamu hizmeti için kullanılan binalardır.
b) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Umumi Bina: Kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla, ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, spor tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, pasaj, çarşı gibi ticari yapılar, havaalanı, gar, otogar, yurt binaları, katlı otopark, genel sığınak ve bunlara benzer, kısmen veya tamamen umumun kullanımına mahsus binalardır.
c) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Mevcut Bina: Yürürlükte bulunan imar planı ve mevzuata uygun olarak tamamlanmış veya yapı ruhsatı alınarak en az zemin kat taban döşeme seviyesinde inşaatı ikmal edilmiş ve yürürlükteki imar planlarına göre yükseklik ve yapı düzeni yönünden korunması mümkün olan yapılardır.
B- Bina Kütlesi İle İlgili Tanımlar
a) Bina Cepheleri:
1- Bina Ön Cephesi: Binanın parsel ön cephesi yönünde yola bakan ve tüm katların oluşturduğu ön yüzeydir.
2- Bina Yan Cephesi: Binanın ön cephesine komşu olan yola veya komşu parsele bakan ve tüm katların oluşturduğu yan yüzeydir.
3- Bina Arka Cephesi: Binanın parsel arka cephesi yönünde yola veya komşu arka parsele bakan ve tüm katların oluşturduğu arka yüzeydir.
b) Bina Cephe Hatları:
1- Bina Ön Cephe Hattı: Bir parselde inşa edilecek binanın parsele oturan katının parsel ön cephe hattı yönündeki yola mesafesini tanımlamak üzere belirlenen, binalara kot verilmesinde röperin yerini tayin eden ve diğer cephelerin isimlendirilmesine esas olan, bina derinliğinin dik olarak uygulandığı cephe hattıdır.
2- Bina Yan Cephe Hattı: Ön cephe hattına komşu olan ve binanın parsele oturan katının parsel yan cephesine mesafesini tanımlamak üzere belirlenen cephe hattıdır. Parsel yan cephesinde yol var ise, yan yol cephe hattı olarak tanımlanır.
3- Bina Arka Cephe Hattı: Ön cephe hattına karşıt olan ve binanın parsele oturan parsel arka cephe hattı yönündeki parsel arka sınırına veya yola mesafesini tanımlamak üzere belirlenen cephe hattıdır. Parsel arka cephesinde yol var ise, arka yol cephe hattı olarak tanımlanır.
c) Bina Derinliği: Binanın ön cephe hattı ile arka cephe hattının en uzak noktası arasındaki ön cephe hattına dik hattın uzaklığıdır.
d) Bina Yüksekliği (H): Binanın kot aldığı röper noktasından saçak seviyesine kadar olan mesafedir. Binaların son kat tavan döşemesi eğik olarak düzenlendiği takdirde, bina ön cephesindeki çıkma hattı dik doğrultusunun eğik döşemeyi kestiği nokta esas alınır.
e) Röper Noktası: Binanın ön cephe hattı izdüşümü üzerinde bina yüksekliği tespitine esas olmak üzere, yeri ve kotu bu Yönetmelik ve bina ± 0.00 kotuna göre belirlenen noktadır.
f) Saçak Seviyesi: Binaların son kat tavan döşemesi alt kotudur.
g) Çıkmalar: Binalarda bu Yönetmelikte belirtilen koşullar kapsamında bina cephe hatları dışına yapılabilen konsoldur.
h) Çıkma Hattı: Binada bu Yönetmelik ile belirlenmiş en fazla çıkma mesafesinin izdüşümüdür.
i) Çıkma Altı Mesafesi: Binada çıkma altı ile bina cephe hatlarının oturduğu kaplamalı veya kaplama yok ise tabii zemin veya tretuvar arasındaki yüksekliktir.
C- Bina Kat Tanımları
a) Bodrum Kat: Zemin kat döşemesi altında bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere göre inşa edilen kat veya katlardır.
b) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Zemin Kat: Kot alınan noktadan itibaren tertiplenen ilk kattır.
c) Kademeli Zemin Kat: Bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere göre zemin katın değişik seviyelerde çözümlenmiş şeklidir.
d) Normal Kat: Bodrum, zemin ve çatı arası dışında kalan kat veya katlardır.
e) Son Kat: Çatı, çatı terası veya çatı arası altında bulunan normal katların en üstte olan katıdır.
f) Çatı Arası: Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde eğik olarak düzenlenen çatı yüzeyleriyle son kat tavan seviyesi arasında, bir alt kata bağımlı olarak düzenlenen piyeslerdir.
g) İskan Edilen Katlar: Konut, işyeri, eğlence ve dinlenme yerleri gibi ikamete, çalışmaya ve eğlenmeye tahsis edilmek üzere yapılan katlardır.
D- Bina Bölüm Tanımları
a) Bağımsız Bölüm: Binanın, ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya uygun olup, Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine göre bağımsız mülkiyete konu olan bölümleridir.
b) Eklenti: Bir bağımsız bölümün dışında olup, doğrudan doğruya o bölüme tahsis edilmiş olan yerdir.
c) Ortak Alan: Kat mülkiyetine konu olan binaların bağımsız bölümleri ve eklentileri dışında kalıp, binaların giriş holleri, ışıklıklar, hava bacaları, saçaklar, tesisat kat, mahal ve odaları, açık ve kapalı merpenler, yangın merpenleri, asansörler, kalorifer dairesi, yakıt deposu, kapıcı dairesi ve kaloriferci dairesi, sığınak ve otopark gibi ortak kullanıma açık alanlardır.
d) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Sığınak: Nükleer ve konvansiyonel silahlarla, biyolojik ve kimyevi harp maddelerinin tesirlerinden ve tabii afetlerden insanlarla, insanların yaşaması ve ülkenin harp gücünün devamı için zaruri canlı ve cansız kıymetleri korumak maksadıyla Sığınak Yönetmeliği ve eklerine uygun olarak inşa edilen korunma yerleridir.
e) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Müştemilat: Genellikle binaların bodrum katlarında düzenlenen ve odunluk, kömürlük, müşterek çamaşırlık ve çamaşır kurutma yerleri, trafo, jeneratör, çöp odası, enerji odası, su deposu ve hidrofor gibi iskan edilmeyen mekanlar ile kapıcı dairesi ve bekçi odası gibi iskana ayrılan, binanın ortak hizmetlerine tabi mekanlardır.
f) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Konut: İnsanların barınma, korunma, yeme içme gibi temel yaşam gereksinmelerini karşıladığı bağımsız bölümdür.
g) İşyeri: Ticarete ve üretime yönelik faaliyetlerin yürütüldüğü bağımsız bölüm ya da yapı veya tesislerdir.
h) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Günlük Ticaret: Her türlü gıda maddeleri satış yerleri, büfe, bakkal, tuhafiye, kuru yemişçi, tekel bayii, kuru kahveci, aktar, hediyelik eşya satış yeri, çiçek satış yeri, kuaför, berber, eczane, fotoğrafçı, imalathane niteliğinde olmayan terzihane, kırtasiye, cam-ayna satış yeri, el ile yorgan dikim yerleri, gazete bayii, ayakkabı tamircisi, pasta dondurma satış yerleri, yufka imalathanesi, emlakçı, çay evi, lokantalar, pastaneler, kafeteryalar, internet kafeler, dernek ve lokaller günlük ticaret olarak değerlendirilir.
i) Geçitler: İmar planlarında belirtilen yerlerde, iki veya daha fazla yolun, meydanın, avlunun vb. açık alanların birbirine yaya bağlantısını sağlayan, giriş ve çıkışı kapatılamayan, bağımsız bölümler haricinde kalan, tamamen kamu kullanımına açık, çeperleri dükkanlı veya dükkansız üstü kapalı geçiş alanıdır.
j) Çok Katlı Mağaza: Binada ayrıca konut kullanımı var ise, ticari kullanıma ait bina girişleri konut girişinden ayrı, olarak düzenlenmek kaydı ile bu yönetmelik koşullarına uygun olarak yapılan, içinde bir veya birden fazla bağımsız bölüm bulunan tek veya çok katlı çarşıdır.
k) Pasaj: Pasajlar, birden fazla yollara veya başka bir kullanıma tapuda tescil edilmek koşulu ile komşu bir parsel üzerinde aynı nitelikteki başka bir binaya geçiş sağlayan çarşılar olup, bünyesindeki işyerlerinin ayrı bağımsız bölüm numaraları alması zorunludur.
l) Arkat: Üstü bina ile kapalı en az iki kenarı açık olan, imar planında belirtilen yerlerde yapılan, kamu kullanımına açık, imar planı ve bu yönetmelik hükümlerine göre düzenlenen yaya geçitleridir.
m) (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Çay Ocakları: Büro, işhanı, pasaj gibi ticari binalarda ve sanayi çarşılarının bünyelerinde, kullanma alanı en az 3.00 m2 ve yüksekliği en az 2.60 m. olan bağımsız bölümlerdir. Doğrudan bir ateş bacası, (0.60 x 0.60) metre ebadında bir hava bacası ya da mekanik havalandırma tesisatı ile irtibatlandırılmaları zorunludur. Işıklıktan veya doğrudan ışık veya hava alması halinde ayrıca hava bacası veya mekanik havalandırmaya gerek yoktur.
n) Çok Katlı Bağımsız Bölüm: Binada birden fazla kat içerisinde birbiriyle doğrudan bağlantılı çözümlenen konut veya diğer kullanımlı bağımsız bölümdür.
o)Teraslar:
1- (Değişik alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Tabii Zemin Terası: İmar planlarında konut bölgelerinde, zemin katta günlük ticaret kullanımı olmayan binalarda, tabii zeminden veya tesviye edilmiş zeminden en fazla (1.00) m. yüksekliğe kadar tertiplenen katlarda, döşeme ile parsel zemini seviyeleri arasında konsol uygulaması yapılmadan, altı kapalı olarak parsel zeminine taşıtılan ve direkt olarak bahçe kullanımı ile irtibatlı terastır. Tabii zemin terasları parsel sınırlarına en fazla 2.00 m.ye kadar yanaşabilir. Dubleks konut yapıları dışında kalan konut yapılarında bina taban alanının % 20'sini geçemez.
2- Kat Terası: Binada değişik büyüklüklerde kat alanları düzenlenmesi durumunda saçak seviyesi altındaki normal kat tavan döşeme seviyelerinde ortaya çıkan düz çatı niteliğindeki teraslardır.
3- Çatı Terası: Son kat tavan döşemesi üzerinde oluşan ve sadece müşterek kullanıma açık olan bina en üst terasıdır.
p) Pergola: Bahçelerde en fazla (2.40) m. net iç yüksekliğinde veya zemin kat ve kat teraslarında bulunduğu katın kat yüksekliğini aşmayacak şekilde gölge vermek, bitki sardırmak amacıyla hafif strüktür malzemeden yanları açık, üstü döşeme plağı ve kaplaması yapılmadan boşluklu olarak düzenlenen, konstrüksiyondur. (Ek cümle: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Dubleks konut yapıları dışında kalan konut yapılarında pergolalar bina taban alanının % 20'sini geçemez.
r) (Ek alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) İç Bahçe: Bir yapının ya da yapı grubunun içerisinde tertiplenen, bina yüksekliğince devam eden, üstü tamamen açık olan bahçedir.
s) (Ek alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Güneş Kırıcı: Binaların güneş alan doğu, batı ve güney cephelerinde güneşin zararlı etkilerinden korunmak amacıyla tasarlanan ve ebatları güneşin geliş açısı, pencere boyutları ve civar yapılaşmalar dikkate alınarak belirlenen yapısal elemanlardır.
t) (Ek alt bent: Yürürlük Tarihi-05/11/2012) Konsol: Yalnızca bir yanındaki mesnet tarafından taşınan, diğer kısımları boşlukta olan yatay yapı öğesidir.
E- Bina Kat İçi Tanımları
a) Kat Yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden kendi tavan döşemesi üstüne kadar olan mesafesidir.
b) Kat İç Yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden kendi tavan döşemesi altına kadar olan yapı mesafesidir.
c) Kat Net İç Yük