İznik Ayasofya Camii, bayram namazı ile ibadete açılıyor!
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, "Ayasofya Camiinin daha önce müze olarak kullanıldığı şeklinde yer alan haberler, kesinlikle doğru değildir. Ayasofya Camii hiçbir döneminde müze olarak kullanılmamıştır. Boş durmuştur ama müze olarak kullanılmamıştır." d
Bursa Olay Televizyonuna gündeme ilişkin açıklamalarda bulunan Başbakan Yardımcısı Arınç, İznikteki Ayasofya Camii ile ilgili bilgiler verdi.
Arınç, program sunucusunun, "İznik ilçesinde Ayasofya Müzesi olduğu iddia ediliyor. Vakıflar müze değil dedi. Zaten kilise kısmına dokunmuyorlar. Cami tarafı da onarılıyor. Bununla ilgili bazı spekülasyonlar yapıldı. Bununla ilgili cevap isteyeceğim ve Bursaya bayramda gideceksiniz. Bursalılara bayram mesajınız ne olacak" sorusunu şöyle yanıtladı:
"Ayasofya Camii veya Orhan Camii, İznikte bilinen mabet camidir. Hiçbir zaman müze olmamıştır. Geçmişinde kilise olarak faaliyet göstermiş olması mümkündür. Ancak Orhan Gazinin Bursayı fethinden itibaren burası cami olarak kullanılmıştır. 1995 yılında burayı Kültür Bakanlığı istediğinde biz, Burası camidir. Kanun gereğince bunun başka amaçlarla kullanılması mümkün değildir dedik. Hiçbir zaman müze olmadı ve hiçbir zaman Orhan Gaziden bu yana kilise olarak da kullanılmadı. Çok önemli bir konuyu sordunuz. Müsaade ederseniz buradaki bilgiyi Bursalılarla paylaşmış olalım."
Arınç, Ayasofya Camii ile ilgili şu bilgileri verdi: "Mülkiyeti Orhan Gazi Vakfına ait, İznik ilçesinde bulunan halk arasında
Orhan Camii olarak bilinen ama bir taraftan da Ayasofya olarak ismi geçen mabedin inşaat hali çok eski. Bilinmiyor. Ancak biz bunu eski Bizans kayıtlarında 787 yılı gibi görüyoruz. Yani bugüne bakarsanız, 1000 küsür yıl kadar önce bir inşaat haline rastlarız. Ancak bizim 1330-1331 yılında Orhan Gazi tarafından buranın fethedilmesiyle Orhan Gazi tarafından vakfedilerek camiye dönüştürülüyor. 1330dan bahsediyorum. Şimdi 2011 yılındayız. 1330dan bu yana burası Orhan Camiidir ve cami olarak da her zaman hüviyetini korumuştur. Bir ara yangın gördü Ayasofya Camii ve yine şükretmemiz lazım. Kanuni Sultan Süleyman döneminde bizzat Mimar Sinan tarafından onarılmış ve buna bir minare eklenmiş. Bazı eklentiler de yapılmış."
Yakın zaman önce İznike gittiğini, cami ve çevresinde incelemeler yaptığını bildiren Arınç, şöyle devam etti: "Yani Mimar Sinanın elinin değdiği bir mabetle karşı karşıyayız. Onarmış, yanına eklentiler yapmış ve ona bir minare ilave etmiş. Ne zaman Kanuni dönemi 1500ler. 1560-1565 o dönemler. Bursa işgal edildi. Biz şimdi işgalden kurtuluşumuzu her yıl kutluyoruz. Yani İstanbulu İngilizler işgal ettiler. İzmir ve çevresini Yunanlılar işgal ettiler. 18 ve 19. yüzyıllardan bahsediyorum. İşgalden sonra harabeye döndü burası. İbadete de kapalı durdu işgalden sonra. Ama 1922de işgal bitti. Bağımsızlığımıza kavuştuk. Bursa kurtuldu. O günden bu yana da cami niyetiyle devam etti. En sonunda benim uhdemde olan Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İznik Kaymakamlığı el ele verdiler, Orhan Camii restore edildi, pırıl pırıl hale getirildi."
Arınç, her ülkede kiliseyken cami, camiyken kiliseye dönen mabetlerin olduğunu dile getirerek, "1330 yılından bu yana yani 700-800 yıl öncesinden bu yana cami olarak, ibadet yeri olarak tahsis edilmiş ve Müslümanlar burada Allaha ibadet etmişler. Dolayısıyla bizim için gerçekten budur ve bugün vakfiyelerimizde Orhan Gazi Vakfının içerisinde Orhan Camii olarak bizzat mülkiyeti bulunmaktadır" diye konuştu.
6570 sayılı kanunun Mabetler kiraya verilemez ve ibadethane haricinde hiçbir iş için kullanılamaz şeklindeki 1. maddesini hatırlatan Başbakan Yardımcısı, "Bunu Bursalılar lütfen takip etsinler. 6570 Nolu kanunun 1. maddesinde mabetleri kiraya vermek mümkün değil ve ibadethane haricinde kullanmakta mümkün değil. Bu sebeple 1995 yılında Kültür Bakanlığı, Ben burayı müze yapmak istiyorum diye bizden talep ettiğinde 16 yıl öncesinden bahsediyorum. Bu kanun maddesini onlara hatırlatmışız. Senin bundan haberin yok galiba. Burası ibadethane. Buranın müze olması mümkün değil demişiz" dedi.
Arınç, Kültür Bakanlığının elinde de bu yazının bulunduğunu belirterek, şunları kaydetti: "Ayasofya Camiinin daha önce müze olarak kullanıldığı şeklinde yer alan haberler, kesinlikle doğru değildir. Ayasofya Camii tarihinin hiçbir döneminde müze olarak kullanılmamıştır. Boş durmuştur ama müze olarak kullanılmamıştır. Kilise olarak kullanılmamıştır. 1330dan bu yana, 1299da Osmanlı Beyliği kurulur. Osman, Orhanın babasıdır. Orhan döneminde Bursa fethedilir. İznik fethedilir, Orhangazi fethedilir. İsmini taşıyan ilçeden bahsediyorum ve orada fetih hakkı olarak kilise camiye çevrilir, vakfiye içerisine konur. Biz orayı Orhan Camii olarak biliyoruz. Restorasyonunu yapmışız. Bu sırada Bursa İl Müftülüğü çok haklı olarak, Burası camidir. Bizim kayıtlarımızda da cami olarak görünüyor."
"Allah kısmet ederse, anlamlı bir gün olması sebebiyle de İznik Orhan
Camiinde bayram namazı kılınmak üzere orada bir hazırlık yapılmaktadır" diyen
Arınç, sözlerini şöyle tamamladı: "Bütün İznike bütün Bursaya bütün Türkiyeye hayırlı uğurlu olsun. Böyle güzel bir işe vesile olduğumuz için ben de Bakanlığımın en mutlu gününü yaşıyorum. Bursayı seviyoruz. Kurban Bayramı en büyük dini bayramdır. Allah sağlık ve huzur içinde geçirmeyi nasip etsin. Bütün Bursalı kardeşlerimizin bayramlarını tebrik ediyorum. Allah kısmet ederse ben de bayramın ikinci günü bayramlaşmak için Bursada olacağım. Allah ülkemize de Bursamıza da huzur versin, mutluluk versin. Hepimizi daha nice bayramlara kavuştursun.
AA