Kadir Topbaş talimat verdi! İstanbul'un ana master planı çıkarılıyor!

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, köprü, ulaşım ve kentsel dönüşümü anlattı. Hükümetin Türkiye için dev projesini de ilk kez açıkladı

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Topbaş, Başbakan Erdoğan’ın Türkiye’nin ana master planının ortaya çıkarılması için özel bir ekibe talimat verdiğini ifade etti.

Kadir Topbaş, “Belediyelerden toplanan veriler de değerlendirilecek. Böylece bölgeleri nasıl olacak, hangi şehir hangi sanayi dallarını alacak, bunlar netleşecek” dedi.

Emirgan’daki “Beyaz Köşk”te buluştuğumuzda o gün kar yağmıyordu ama hava serindi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, rahat bir gününü yaşıyordu sanki. 14 milyonluk nüfusuyla 23 Avrupa ülkesinden çok daha büyük olan İstanbul’un idari patronluğunu üstlenmenin yükünü taşımak kolay değildi. Soruları sormaya başladığımda verdiği cevaplarla bu daha iyi anlaşılıyordu. İstanbul’un gündemi, ülke gündemiyle sıkı sıkıya bağlıydı. 200 milyar dolarlık kentsel dönüşümün 15-20 milyar doları bu büyükmegapolle ilgiliydi.

Yüzde 65’i hazırlandı

Avrupa ile Asya yakasını birbirine bağlayan iki köprünün trafiği çözememesi, 3’üncü köprünün yapılmasını zorunlu hale getiriyordu. Bu konuları Topbaş’la konuşmak istiyorduk. İstanbul’un nasıl planlı bir şehir haline getirileceğini sorduğumuzda, o önce Türkiye’nin planlanması gerektiğini anlattı ve ilginç bilgiler verdi. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “Ulusal ÜlkeMaster Planı” hazırlanması için talimat verdiğini söyleyen Topbaş, bu planın yüzde 60-65’inin de hazırlandığını ifade etti. Dünya Ekonomik Forumu için Davos’a giden Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da bu planın, 3’’üncü köprü ayağını anlatırken Topbaş’ı destekleyen cümleler kullanmıştı. Şimdi mikrofonu Topbaş’a uzatalım.

* İstanbul, hâlâ büyük göç alıyor. Bu göç nasıl durdurulur

Daha önce Türkiye’yi yönetenler, dünyada şehirleşme trendinin teknolojinin gelişmesiyle birlikte artacağını iyi okuyamamışlar. Bütün dünyada şehirlerin nüfusu artıyor, oran yüzde 70’lere çıkıyor. Süleyman Demirel, kendi döneminde “Bizim köylü nüfusu yüzde 65-70’lerde, Avrupa’da ise şehirlerin nüfusu buna gidiyor, köylü nüfusumuz çok fazla” dediği zaman çok eleştirilmişti. Hatta bu söylemin ardından köyler iyice boşalmaya başladı. Köyler boşalabilir, onu tutamazsınız. Birtakımyöntemler var tabii ki. Duble yollar, üniversiteler, başka şeyler var tabii ki. Kısa dönemde şehirlere göçler başladığı için şehirler baskın yedi.

Göçü önleyici tedbir alınmamış

* Başkan, İstanbul baskın değil, vurgun yedi, buna ne diyorsunuz

10 yılda siz 10’ar, 20’şer milyon göç alırsanız bunun önünde hiçbir güç duramaz.Tıpkı bir sel felaketi gibi. Anadolu’da köylerden, kırsaldan hareketlilik olursa öncelikle o bölgedeki kendi şehirlerinde o göçü tutacak hizmet alanları lazım. Bununla en azından, göçü düzenli hale getirebilirsiniz. Ancak, göçü önleyecek tedbirler neredeyse hiç alınmamış.

* Bu anlattıklarınıza göre İstanbul’dan önce Türkiye’ye bir master plan yapılmalı değil mi

Diyorumki, Türkiye’nin bugüne kadar gelişme planları yapılmadı. Ülke planların da bu fonksiyonları koyarsınız, ne olduğu ve ne yapılması gerektiği de ortaya daha iyi çıkar. İşte, şimdi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ülke ve bölge planları yaptırıyor. Daha yeni yapılıyor. Böylece bu planlarla, yüzde 5’lerde olan planlama oranları şimdi yüzde 64- 65’i buldu.

* Başbakan bütün Türkiye’nin planlanmasını nasıl yapıyor

Bizim yaptığımız planlarla elde bir veri oluştu. Tümbunları da dikkate alarak ulusal plan yapılmasının talimatını Başbakan verdi, bu yapılıyor.

* Ülke planını kimler yapıyor

Bunu bilmiyorum. Başbakanlık’ta bu yönde çalışmalar yapılıyor. Sanıyorum Başbakan bunu açıklayacak. Ülkenin şehirleri bölgeleri nasıl olacak, hangi şehir hangi sanayi dallarını alacak, bunun gibi planlar olacak.

İstanbul şantiyeye alanına dönecek

* Kentsel dönüşüme 200 milyar dolarlık bir bütçe ayrılıyor. Bu dönüşüm, size göre nasıl yapılacak  Bu dönüşüm, size göre nasıl yapılacak

İnsanların yaşama alanları günün şartlarına göre değiştirilir. Köyler ve kasabalarda yaşanırken şehirler ortaya çıkmış. Kentin eski dokusunu, tarihini korumak koşuluyla yeni düzenlemeler yaparak daha kaliteli yaşama alanlarına dönüştürülmüş. Bu dönüşüm ve değişimlere kentsel dönüşüm diyoruz. Bunun alt başlıklarına baktığınız zaman bu beklentileri ortaya çıkaran nedir Bir çarpık yapılaşma varsa onu yaparsınız, o bölgedeki yapılar fonksiyonlarını yitirmişler veya başka talepler geliyorsa onları yaparsınız. Çöküntü alanlarıysa ki, tarihsel alanları kastediyorum. Bir afet riski taşıyorsa bu afetten kurtulma adına deprem dönüşümü veya yapıların dönüşümü gerçekleştirilir.

Halk da belediyeler de hazır

* Bu dönüşümle İstanbul’da neler değişecek

İstanbul’un böyle bir projeye ihtiyacı var. Çarpık yapılaşmadan dolayı var, çöküntü alanları sebebiyle var. Özellikle de deprem ve afetlerden dolayı böyle bir yenilenme ihtiyacı var. Bu kenti yenilemek zorundayız. Bundan dolayı halk hazır, biz de belediye olarak hazırız.

* Hazırız derken, bunu nasıl belirleyeceksiniz

Kendimize bunu çalışma alanı olarak belirledik. Başbakanımız da bu konuda hassasiyetle duruyor. Olası bir afette İstanbul’un ve ülkenin olası ekonomik kaybının 100milyar dolarları bulacağından bahsediliyor. Ama deniliyor ki, biz bu dönüşüm çalışmasına girersek belki 15-20 milyar dolarlık bir yatırımla halkın da katılımıyla olası büyük deprem zararlarının önünü kesebiliriz. Böylece bu sıkıntıdan da kurtuluruz. Tabii ki, 1milyon 600 bin binalık büyük bir stoktan bahsediyoruz. Bir anda bunların hepsini yapmak mümkün değil.

Bu dönüşüm kaç yıl sürer

Ciddi bir zaman alır. Bunun bir an önce bitirilmesi ve en sıkıntılı alanlar başta olmak üzere düzenlenmesi gerekiyor. Her tarafta ve aynı anda İstanbul, bir şantiyeye dönebilir. Bunun ekonomik getirileri de var, istihdam oluşturacak olması var.

İstihdam oluşturacak

* Operasyon, ne zaman tam olarak başlayacak

Zaten başladı. Esenler’de gidip iki okulda başladık. Zeytinburnu’nda başlamıştı. Kartal’da önemli çalışmalar var. Hazır olan ilçe belediyelerle temas kurup hemen harekete geçiyoruz. Bir de yasa çıkartılıyor biliyorsunuz. Eğer direnen olursa, hayır diyen olursa uzlaşmaya gelmez olursa, “Ben müteahhidimi seçiyorum, beklentilerim var, çok daha fazla alacağım” derse ve işi engellerse yasa burada devreye girecek.

Direnenlerin evi yıkılacak

Yasa ne zaman çıkar

Yakında çıkar. Henüz TBMM Genel Kurulu’na inmedi. Zannediyorum Bakanlar Kurulu’nda imzaya açılıyor. Bu yasa, “Birilerine para dağıtma yasası” değildir. O, bu konudaki adımları daha çabuk atmayı getirecek bir yasa olacak. Tetkik ve çalışmalarla Büyükşehir belediyesi olarak destek vererek lokal çalışmalarla imar faaliyetleri başlayacak. Böyle binalarda çoğunluk evet dediyse, üçte biri hayır dese bile bakanlık yıkacak.

Ucuz işçiliği talep eden sanayi İstanbul’u çirkinleştirdi

* Başta İstanbul olmak üzere büyük şehirlere göçün arkasında neler vardı

Gelişme planlarının yapılmaması en önemli sebepler tabii ki. Fabrikalar ve işyerleri, başka yerlere yapılmış olsaydı böyle yoğunlaşma olmazdı. Bunlar görülemediği için kırsaldaki ‘ucuzişçiliği’ talep eden sanayi, oradan göçü aldı, patır patır getirdi İstanbul’a. Sanayi, bu ucuz işçi göçünü alırken lojman bile yapmadı, gelen insan da tepenin arkasına gecekondusunu yaptı. Her taraf böyle gelişti. Çünkü, 3-5 kuruşa çalışan insanın, kira verme gücü de yok. Tepenin arkasına evini yaptı, çoluk çocuğunu da getirdi oraya. Ortaya çıkan şehirler bunlar.

3’üncü köprü trafik sorununu çözer mi

* 1973’de açılan ilk köprüyü bir kenara bırakalım. 1987’de ikinci köprü yapıldığındaki mevcut araç sayısı, 2012’ye geldiğimizde inanılmazderecede arttı. Üçüncü köprü, trafik sorununu çözmeye yeter mi

Üçüncü köprüyü UlaştırmaBakanlığımız yaparken, gelecekteki trafik artışını dadüşünerekköprüyebir dedemiryolu koyuyor. Diyor ki, “Yaptığımız hesaplara göreilerideAsya ile Avrupa kıtaları arasında 5 raylı sistemeihtiyaç var. 3’ü güneyde, 2’si de kuzeyde var. Demiryolunu şimdiden yapmamız gerekir.” Geçmişte birinci köprü yapılırken İstanbul’un 2012’den üfusunun 14 milyon olacağı hesaplansaydı bu köprü farklı yapılırdı. Belki, raylı sistemi geçen, metrosu geçen, şerit sayısı farklı olan bir köprü yapılırdı.

Boğaziçi Köprüsü tamir ve bakıma alınacak. Günlük trafik bundan nasıl etkilenir

Bu köprüden günde180 ile210 bin arasında araç geçiyor. 40 yıllık bir köprü. Beklenenin üstündemetal yorgunluğu var, halatları dayenilenecek vebu yüzden bakım gerekiyor. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın ifadeettiği gibi köprünün kısmen kapatılması trafik açısından olumlu. Köprü trafiğini toplu taşımayayönlendirmeyi planlıyoruz. Özellikledeniz ulaşımında dahafarklı destekler getirmeyi düşünüyoruz.

İstanbullular kar yağınca ne yapacaklarını biliyorlar dedim yanıldım

* Geçen seferki kar yağışında vatandaşlar, çok büyük sıkıntı çekti. Neden, kar yağışı sırasında önlemler almadınız

Kar yağışı günlük veya anlık bir mesele. Göreve geldiğimizde karla mücadele araç ve gereçlerini almaya çok önem vermiştik. Bunları da her kar yağışında kullanıyor ve ana arterleri de sürekli açık tutuyoruz. Ancak, geçen sefer kabul ediyorum benimbir hatamoldu. Artık, İstanbullular kar yağdı mı, nasıldavranacaklarını öğrendi diye AKOM’a gidip bir açıklama yapma gereği duymadım. Oysa yanılmışım, fazla kar yağmamasına rağmenvatandaşlar, büyük bir panik yaptı, bu panikle herkes köprülere hücum ettive trafik kapandı. Maalesef, her seferinde açıklama yapmak gerektiğini anladım.

YARIN: İstanbul’da neden meydanlar az

* Beyoğlu eskisi gibi şıklık merkezi olur mu

* Saray resteronları, nereye koşuyor

* Kadir Topbaş, en çok neye üzülüyor

PERİHAN ÇAKIROĞLU/BUGÜN