Kamerun'da geniş yatırım fırsatları var!

Sahraaltı Batı Afrika’nın önemli ve stratejik ülkelerinden Kamerun ile yazı dizimize devam ediyoruz. Kamerun’da ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 70’i geçimini tarımsal faaliyetlerden temin ediyor.

Bu anlamda ihracata yönelik olarak üretilen başlıca tarım ürünleri kakao, kahve, pamuk, muz ve kauçuk olarak ön plana çıkıyor. Kamerun, dünyanın en büyük 6’ncı muz üreticisi konumunda. Ülkedeki en önemli endüstriyel faaliyet alüminyum üretimi. Alüminyum, kamu ve özel sektör ortaklığında işletilen Alucam tarafından üretilmekte.

Ülkedeki en önemli ekonomik faaliyetlerden biri de madencilik. Birincil ürün petrol yanında boksit, kobalt, demir filizi, altın, petrol ve doğal gaz alanlarında uluslararası madencilik firmalarının arama, işletme ve üretim faaliyetleri hızla artmakta.

Kamerun toprakları kuzeyde Sahra yarı çöllerinden güneye inildikçe çayırlara ve ekvatoral ormanlara kadar uzanıyor. Genel olarak ülkenin kuzeyi dışında doğa koşulları uygundur ve bol su kaynaklarına sahip. Doğal koşulların çeşitliliği ekonomik ve tarımsal faaliyetlerin çeşitlenmesini sağlamış. Orman ürünleri ülke için önemli geçim kaynaklarından birini oluşturmakta. Bu ürünlerin ihracatı da petrolden sonra ikinci sırada yer almakta.

Oldukça genç bir nüfusa sahip olan Kamerun’un toplam nüfusu 2015 yılı tahminlerine göre 22,5 milyon civarında. Nüfus çok etnikli, hızlı büyüyen ve kentlileşme oranı hızla artan bir yapıya sahip. Douala, başkent Yaoundé ve Garoua en büyük şehirler olarak ön plana çıkıyor. Siyasi başkent Yaounde iken Douala ise ülkenin ekonomik başkenti konumunda bulunuyor.

Nüfusun yaklaşık yüzde 40’ı aktif işgücü çağında. Çalışanların yaklaşık yüzde 66’sı çiftçilik, hayvancılık, avcılık ve balıkçılıkla uğraşmakta. Yüzde 14’lük kısım ise vasıfsız işçi olarak yine tarım sektöründe istihdam edilmekte.

TARIM

Ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 70’i geçimini tarımsal faaliyetlerden temin etmekte. Tarımsal üretim temel gıda ihtiyacını karşılamak ve ihracat geliri elde etmek amacıyla yapılmakta. İhracata yönelik olarak üretilen başlıca tarım ürünleri kakao, kahve, pamuk, muz ve kauçuk. Ağaç ve ağaç ürünlerinin ihracatı petrolden sonra ikinci sırada geliyor.

İMALAT SANAYİ

Ülkedeki en önemli endüstriyel faaliyet, alüminyum üretimi. Alucam, yaklaşık olarak ülkedeki endüstriyel faaliyetlerin yüzde 7’sini, ihracatın yüzde 5’ini ve GSYİH’nın yüzde 3’ünü tek başına gerçekleştirmekte. Alucam ayrıca, ülkede üretilen elektriğin de üçte birini tek başına tüketmekte.

MADENCİLİK

Ülkedeki en önemli ekonomik faaliyetlerden biri de madencilik. Petrol üretimi sektörde ilk sırada yer almakta. Ülke ihracatının yarıdan fazlası petrolden elde edilmekte. Kamerun diğer maden kaynakları bakımından da çok zengin olmasına karşın, henüz bu kaynaklar yeterince işletilemiyor.

BANKACILIK

Bankacılık ve finans kurumlarının özerkleştirilmesi ve gözetim ve denetim faaliyetlerinin etkinleştirilmesi ile bankacılık sektörü de yeniden yapılandırılmış durumda. Ülkedeki bankaların gittikçe güçlenmesine karşın bankacılık hizmetlerine erişim kısıtlı kalmaya devam ediyor.

İNŞAAT

İnşaat sektörü; ulaşım altyapısı, tarım, sağlık ve eğitim alanlarına yapılan kamu yatırımları sayesinde hızla büyümekte. Önemli projelerden sayılan iki tane derin deniz limanının inşasına ilişkin fizibilite çalışmaları devam etmekte. İnşaat faaliyetlerinin artması ile oluşan çimento talebi, ülkedeki tek çimento fabrikası olan Cimencam’ın kapasitesini aşmış durumda. Türkiye’nin de Kamerun’a en çok ihraç ettiği ürün hali hazırda çimento.

TURİZM

Safari tutkusu başta olmak üzere Kamerun’u çeşitli nedenlerle görmeye gelen turist sayısı 600 bin civarında, turizm geliri ise 360 milyon dolar seviyelerinde. Son yıllarda bölgede genel olarak turizm sektöründe daralma görülürken Kamerun da bu durumdan etkileniyor. Uzmanlar, Nijerya ile sınırı olan Kamerun'un, kuzeyinde Boko Haram'ın varlığından dolayı 2020 senesinde hedeflenen 1 milyon turist sayısına ulaşma ihtimalini zayıf görüyor.

ÜLKÜ: EL ATILMAMIŞ ÇOK SEKTÖR VAR

Murat Ülkü, Türkiye'nin Yaounde Büyükelçisi:“Kamerun Orta Afrika'nın dünyaya çıkış kapısı konumunda. Civardaki Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi denize kıyısı olmayan ülkeler için uzun vadede dünya ile entegre olmanın çıkış noktasını Kamerun oluşturuyor. Bu anlamda Kamerun'un liman, yol, baraj gibi altyapı projeleri gündemde ve ülke bu projeleri perdeypey hayata geçirerek kendisini bölgesinde bir nevi ticaret, lojistik merkezi haline getirmek istiyor.

Böyle bir ülke, Türkiye için stratejik öneme sahip. Çatı kuruluşlar ve diğer iş çevreleri vasıtasıyla Türk iş insanları mutlaka Kamerun'u incelemeli ve buradaki iş fırsatlarını değerlendirmeli. Türk iş adamları son yıllarda özellikle tekstil, enerji, lojistik, gıda, finans, inşaat ve müteahhitlik sektörlerinde öne çıkıyor. Bu anlamda Kamerun'da da el atılmamış çok farklı alanlar bulunuyor ve girişimcilerimizin son yıllarda Kamerun'a ilgisi artıyor. Burada değinilmemiş çok alan var. Hangi sektörde olursa olsun müteşebbislerimizin mutlaka Orta Afrika'ya ve Kamerun'a ilgi göstermelerini bekliyoruz. Burada yalnız değiller, biz buradayız, Ticaret Müşavirliğimiz var büyükelçiliğimiz bünyesinde. Bize çok dost bir ülke. Hiçbir ricamızı kırmıyorlar.

Ama mücadele gerekiyor. Türkiye'den farklı bir iş kültürü var. Bizim tavsiyemiz; böyle eskiden olduğu gibi 'Uçağa atlayıp bir fuara gideyim, iş bağlantıları kurayım, uzaktan yöneteyim' olmasın. O ülkeye gidip oranın adedini, örfünü tanısınlar. Bunu yapan insanlarımız çok başarılı oluyor. 'Biz sizin ülkenize, geleceğinize inanıyoruz ve paydaş olmak istiyoruz' mesajı veriyor. Bunu aldığı zaman Kamerun makamları, yabancı yatırımcılar olarak bizim insanımızı çok başka bir yere konumlandırıyor.”

KAMERUN’DA YATIRIM İÇİN FIRSATLAR VE RİSKLER

Kurt Davis, Gazeteci-Yazar:Kamerun, 2009 yılından bu yana büyümesini istikrarlı bir biçimde sürdürmekte. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre 2012 yılında yüzde 4,7 oranında gerçekleşen gayrisafi yurtiçi hasıla büyümesi, 2013’te yüzde 5 ve 2013’te yüzde 5,5 şeklinde gerçekleşti. IMF, yapısal reformların sonuçlarını vermeye başlamasıyla birlikte Kamerun’un 2018 yılında yüzde 6,5 oranında büyüyeceğini tahmin ediyor.

Kamerun’un bu istikrarlı tabloda en büyük güvencesini genç işgücü kapasitesi oluşturuyor. Devlet Başkanı Paul Biya’nın 80 yaşını aşmış olmasıyla tezat teşkil edecek biçimde ülkenin nüfusunun yüzde 40’ından fazlasını 15 yaşı altı çocuklar oluşturuyor. Bu kuşak, birkaç yıl içinde hayata geçirilecek yatırımlarla oluşacak sanayi tesislerinde dinamik bir işgücü teşkil edecek.

Kamerun’un kendine koyduğu hedef vizyonun merkezinde 2035 senesi var. Ülke, bu tarihte bölgesinin ve Afrika kıtasının lider pazarı haline gelmeyi amaçlıyor. Ancak bu amaca ulaşmak için yapılması gereken çok şey var. Öncelikle IMF, hükümete petrol sübvansiyonlarını azaltması için çağrı yapıyor. 2013 yılı verilerine göre devletin petrol sübvansiyonu yüzde 400 oranında artmış durumda. Tüm ekonomik indikatörler, bu konuda istikrarsız bir tabloyu işaret ediyor.

Kamerun ekonomisinin can damarlarından olan madencilik sektöründe de kayda değer gelişmeler yaşanıyor. Son üç yıl içinde ülkede demir, elmas ve altın madenleri konusunda 160’a yakın yeni arama ve işletme lisansı verildi. Ancak verilen lisanslara rağmen çok az firma, işletmelerinin kurulumunu gerçekleştirerek arama faaliyetlerine başladı. Bunun nedeni, altyapı konusunda atılması gereken çok fazla adım olması. Ülkenin tamamındaki yolların sadece yüzde 12’sinin asfaltlanmış olduğu düşünülürse manzara daha net ortaya çıkar.

Afrika kıtasının kronikleşmiş sorunu olan elektrik kesintileri de üretimin önündeki önemli engellerin başında geliyor. Hali hazırda elektrik kurulu gücü, büyümeyi karşılayacak noktada değil. Bu alanda da hükümet kanadında altyapı yatırımları gerekirken özel sektör için de ciddi bir yatırım fırsatı söz konusu.

Son yıllarda üretimde görülen azalmaya rağmen tarım ve ormancılık sektörleri potansiyel vaat etmeye devam ediyor. Bu anlamda uluslararası alıcı piyasası genişlemekte. Kamerun’un CEMAC bölgesi için tarımsal üretim anlamında merkez olduğunu ifade etmeliyiz. Başta 160 milyon nüfuslu Nijerya olmak üzere Kamerun’un komşuları iştahlı birer alıcı potansiyeli taşıyor. Ülke topraklarının yüzde 65’i ekilebilir nitelikte ve ülke yılın sekiz ayı yağmur alıyor. (Ventures Africa dergisinden alıntıdır.)

KAMERUN’DA YATIRIM AVANTAJLARI

Yabancı yatırımcıların Kamerun’da ürettiği bitmiş veya yarı bitmiş ürünler, gümrük vergisinden muaf tutuluyor.

Serbest bölgeler rejimi kapsamında yapılan yatırımlar 10 yıl boyunca her türlü vergiden muaf.

Bölgedeki ülkelerin aksine devlet kademelerinde yolsuzlukla mücadele için sıkı önlemler alınıyor.

ÜLKENİN KÜNYESİ

Resmi Adı: Kamerun Cumhuriyeti

Yönetim Biçimi:Üniter başkanlık

Resmi Dili:Fransızca, İngilizce

Devlet Başkanı:Paul Biya

Başkent:Yaounde

Nüfus:22,5 milyon

Para birimi:Orta Afrika Frangı CFA (1 TL= 250 CFA)

İklim:Tropikal

Saat dilimi:Türkiye’den iki saat geri

Komşuları:Nijerya, Çad, Orta Afrika Cum., Demokratik Kongo Cum, Ekvator Ginesi, Gabon.

Vize rejimi:TC pasaportları vizeye tabi

EKONOMİK KÜNYE

GSYH:77,2 milyar dolar

Kişi başı milli gelir:3200 dolar

Enflasyon:Yüzde 1,84

İhracatı / İthalatı: 5,9 milyar dolar / 8 milyar dolar

Kime satıyor:İspanya, Çin, Hindistan.

Ne satıyor:  Ham petrol, kakao, kereste, muz.

Kimden alıyor:Çin, Nijerya, Fransa, ABD.

Ne alıyor:İşlenmiş petrol, dondurulmuş gıda, pirinç.

Nasıl gidilir:THY’nin İstanbul ile Yaounde arasında her gün karşılıklı seferleri var.

Lojistik:Arkas’ın çözüm ortağı Marguisa firması Sagunto (İspanya) ve Livorno (İtalya) ile Kamerun arasında kuru yük için servis veriyor.

Gözlem