Kanarya'daki kentsel dönüşüm çalışmaları hızlandı!

Kanarya Mahallesi’ndeki kentsel dönüşüm çalışması Kovid-19 sürecinde hızlandı. Peki, şu an mahalle sakinleri ne düşünüyorlar? Dönüşüm sürecinde durum ne?

BirGün Gazetesi'nden Uğur Şahin, bugünkü yazısında Kanarya'daki kentsel dönüşüm çalışmalarını ve Kanarya sakinlerinin kentsel dönüşüme ilişkin görüşlerini aktardı. 

İşte Uğur Şahin'in o yazısı...

Kanarya Mahallesi’ndeki kentsel dönüşüm çalışmaları koronavirüs sürecinde hızlandı. Genellikle bodrum katlarındaki tekstil atölyelerinden ekmeğini kazanan ve kalabalık evlerde yaşayan insanlar, kentsel dönüşüme değil, rantsal dönüşüme karşı.

“Markette gasp dehşeti”, “Mafyaya eş zamanlı operasyon”, “Oto hırsızının evinden 10 adet tabanca ve milyonluk çek-senet çıktı”, “Sahte doktor yüzlerce hasta muayene etmiş”… Bu haberler, İstanbul’un Küçükçekmece ilçesinin en yoksul mahallelerinden biri olan Kanarya Mahallesi’nden. Burası bir kuş ‘cenneti’… Kuş cennetinden kastım; buradaki tüm sokak ve caddelerin isminin hep kuşlardan gelmesi: Çaylak Kuşu Sokak, Üveyik Sokak, Arıkuşu Sokak, Leylek Caddesi, Güvercin Caddesi… Ama hayatı asgari ücret karşılığı ter döktüğü tekstil atölyesinden ibaret olan ve ‘gettoda’ yaşama tutunmaya çalışanlar için bir ‘cennet değil’.

Küçükçekmece Gölü’nün yanı başında yer alan ve adını Rumca ‘Kapanarya’ ismindeki bir çiftlikten alan mahalle, 1960’larda Rumeli’den 1990’lı yıllarda ise Doğu ve Güneydoğu bölgesi illerinden aldığı göçle ‘büyüdü.’ Kanarya, düşük kiralar nedeniyle göçmenlere de kucak açmış durumda. Ara sokaklarında parça başı iş yapan tekstil atölyelerinin bulunduğu Kanarya’nın kolu kanadı bugünlerde hızlandırılan kentsel dönüşüm projesiyle kırılmak isteniyor.

Mahalledeki kimi alanlar, Bakanlar Kurulu’nun 2013’teki kararıyla ‘riskli alan’ ilan edildi ve Kanarya sakinleri bu tarihten itibaren dönüşümle mücadele ediyor. Peki, şu an ne düşünüyorlar? Dönüşüm sürecinde durum ne? Bu sorulara yanıt aramak için bir öğle vakti Kanarya Mahallesi’ni ziyaret ediyorum.

Mahalleye ilk bakışta burada yaşayanların çoğunluğunun ekonomik durumunun oldukça kötü olduğunu anlamak zor değil. Genellikle bodrum katlarındaki tekstil atölyelerinin ekmeğini kazanan ve kalabalık evlerde yaşayan insanlar, pandeminin de etkisiyle bir hayli dertli. Mahallede bir süre insanlarla lafladıktan sonra, ‘güvence’ olarak ellerinde sadece evlerinin kaldığını öğreniyorum. İstanbul’u vuracak büyük depremden onlar da korkuyor. Mahallelinin aktardığına göre kentsel dönüşüm firması, pandemi döneminde 3’te 2 çoğunluğu yakalamak için canla başla çalışıyor. Mahalleli ise evlerini kaybetmemek için hararetli bir çalışma içerisinde. Bir yandan imza topluyorlar, bir yandan yetkililerle görüşüyorlar. Mahallenin sonu ne olur, şimdilik meçhul.

Bir süre sokakları adımladıktan sonra kendimi bir atölyede buluyorum. Burada da mahalleliyle konuşuyorum, plastik bir bardakta demli, sallama çay geliyor; atölyenin önünün kalabalıklaştığını fark ediyorum. Atölyenin önünde bekleyen sayısı neredeyse 30-35 kişiye çıkıyor, kentsel dönüşüm mağduriyetiyle ilgili benimle görüşmek istiyorlar. Elimden geldiğince konuşuyorum, ses kayıt cihazımın ‘kayıt’ düğmesine basıyor ve hikâyelerini dinliyorum.

50 senedir Kanarya’da yaşayan Mehmet Ali Erkan, “Bize çıkın, gidin diyorlar. Bizi fahiş fiyatla borçlandırmak istiyorlar.”

Sözü, Kezban Erkan alıyor ve “1+1 ev ne demek ya” diye soruyor: “35-40 senedir burada oturuyoruz, bu şekilde olmaz. Biz taksitleri ödeyebilecek durumda da değiliz; hem dairemizi veriyoruz hem borçlanıyoruz hem de dükkânımız elimizden gidiyor.”

Ayfer Menli, “55 bin TL borçlandırılmak isteniyorum, ben emekliyim 2 bin TL maaş alıyorum, nasıl ödeyeyim? Gidin demekten başka bir şey değil bu!” diye konuşuyor.

Nusret Akın ise mahallelinin cezalandırılmak istendiğini savunuyor: “Ben satsam 300 bin TL tutuyor, bana 140 bin TL veriyorlar, sonra da borçlandırıyorlar. İster imza at, ister atma… Atmazsan evinden mahrum olursun. Resmen bizi cezalandırıyorlar.”

KOMŞUSUNU GETİRENE 10 METREKARE DAHA…

Nurullah Akpınar, Küçükçekmece Belediyesi’yle görüştüklerini ve aslında belediyenin kendilerini mağdur etmek istemediğini aktarıyor. Akpınar, şöyle konuşuyor:

“İnsanların birçoğuna 150 bin TL veriyorlar, sonra da ‘300-400 bin TL borçlandıracağız’ diyorlar. Ya bu parayı alırsınız ya da gidersiniz diyorlar. Firma kurmuşlar, bunun belediyeyle de alakası yok. Tek yaptıkları iş insanlardan imza toplamak. Herkes ayaklandı, bu sefer de ‘komşunu getir, 10 metrekare daha verelim’ gibi şeyler dönüyor. Hak sahibi olan 700 daire var; bunun 300’ü, 400’ü yanımızda, yani çoğunluğu oluşturduk. Kira verilecek mi verilmeyecek mi belli değil, bazıları imza attık diyor, niye attın ki? Hiçbir şey belli değil!”

Erol Erkan, eliyle oturduğu binayı gösteriyor, “Ne emeklerle yaptım bu binayı” ifadesini kullanıyor ve devam ediyor: 

"Bize ölümü gösterip sıtmaya razı etmeye çalışıyorlar. 3 dükkâna bir daire bile alamıyorum. Biz mağduruz, buradaki insanların sosyo-ekonomik durumu çok kötü. Burada oturan insanlar emekçi insanlar, dar gelirli insanlar o paraları ödeyemezler."

Ardından bölge sakinlerine mahalleyi gezmek istediğimi söylüyorum. Akabinde dövizler açılıyor, küçük bir kortej oluşturuluyor ve bir anda yürüyüş başlıyor.

Bir süre daha Kanarya’nın sokaklarını adımlıyorum. Sokaklarda halı yıkayan aileler, atık kâğıt işçileri, çocuklar… 

***

Kahrını biz çektik sefası başkasına

Türkan Karagözoğlu, seslerinin duyulmasını istiyor: 
“Mahallenin eski sakinlerindenim, 40-50 yıldır buradayız, kentsel dönüşüme karşı değiliz. Sadece mağdur olmak istemiyoruz ama mağdur durumdayız. Bizden istenilen fiyat çok fazla verilen metrekare çok düşük.”

70 yaşındaki Ayşe Karagözoğlu ise şöyle diyor: 

“Buranın pisliğini ve çamurunu biz çektik. Sefasını millet çekecek. İki tane çocuğum asgari ücretle çalışıyor, burayı verirsek nasıl geçiniriz? Bize kümes evi reva görüyorlar. Oysa dişimizle tırnağımızla yaptık. İnsanın bir ev kurana kadar canı çıkıyor. Artık uyku bile uyuyamıyoruz, çok zor durumdayız.”

***

Kanarya Mahallesi, Kanal İstanbul’dan etkilenecek. Tekstil sektöründe çalışan Murat Altıntop, Küçükçekmece Gölü’ne kıyısı bulunan mahallenin projeden olumsuz etkileneceği görüşünde. Altıntop, bölgedeki inşaatına devam edilen külliyeye de dikkat çekerek şöyle diyor: 

“Sen bunu buraya yapıyorsun 50 metre ötede zaten var. Bu yapı simgesel bir yapı… Kanal İstanbul da buradan geçiyor, bana göre sonucu olumsuz olacak. Burada insanlar elektrik faturasını bile ödeyemiyor. Çocukların kimisinde terlik yok, tişört yok. Kanal İstanbul yapılınca biz burada kalamayız. Buranın güzel bir konumu var, bunu ben görüyorsam, siyasiler de görüyor.”

Altıntop, Kanarya’nın sonunun Fikirtepe gibi olmasından korkuyor: 

“Buranın sonunun ne olacağı belli değil. Riskli alan ilanını bilsek yargıya taşırdık ama bilmiyorduk. Burada devam eden gecekonduların ecrimisil davası da var. Sosyal yaşantısını düzelten buradan çıkıyor, terk ediyor burayı, ben de tekstilciyim. Burada o kadar çok çile çekildi ki…”

20 TL BİLE VEREMİYORLAR

Bölge sakinlerinden Sedat Kaya’ya göre, Kanarya’da oturanlar diken üstünde yaşamaktan rahatsız. Bunu şu sözlerle açıklıyor: 

“Kentsel dönüşüme kimsenin karşı çıktığı yok. Çocukluğumuz burada geçti. Biz yaşayamadık, bari çocuklarımız yaşasın. Eski Kanarya’da köy hayatı vardı, buraya asfalt bile sonradan geldi. Su yoktu, elektrik yoktu, çamur çoktu ama insanlar mutluydu. Şimdi evler yıkılmak istendiği için tedirginiz. ‘Bırakın yerlerinizi gidin’ demek istiyorlar. Buradaki insanlar apartman temizliği için 20 TL bile veremiyorlar. Nasıl aidatla oturacak bu insanlar?”

***

Kanarya’nın Z Kuşağı: Mahallemizden başka hiçbir şeyimiz yok

Kanarya Mahallesi’nde yaşayan ‘Z Kuşağı’ndan gençlerle de buluşuyorum. Göl ‘manzaraları’ bir okulun bahçesinde sohbet ediyoruz. Kimisi sınava girdi, sonuçlarını bekliyor, kimisi açık lisede eğitimine devam ediyor. Kentsel dönüşüm üzerinden başlayan sohbet, geçim sıkıntısına, gençliğin sorunlarına kadar varıyor. Ben soruyorum, onlar yanıtlıyor:

-Bilal Aktaş: Kentsel dönüşümden önce de yaşam zordu, emekçi halkın çocuklarıyız, yaşam gittikçe zorlaşıyor. Buradaki gençler genelde yaz tatilinde de çalışmak zorunda. Zaten dönüşümün boyutu bambaşka. Zenginlerin buraya yerleşmesini ve mahalle anlayışını değiştirmek istiyorlar. Bu mahallelinin dinamiklerinden oluşan zemini çatlatmak istiyorlar. Biz Kanarya gençleri olarak buna karşıyız ve mahallemizin elinden gitmesini istemiyoruz. Gençler, okuyamadığı için paraya muhtaç olduğu için asgari ücretle çalışmak zorunda kalıyorlar. Bizim sorunumuz geçinememek… Tatile çıkamıyoruz, gezemiyoruz, eğlenemiyoruz. Bunları yaşamak içler acısı. Kanarya’nın Z Kuşağı olarak gezemiyoruz, gezemediğimiz için de mahallemizden başka bir şeyimiz yok. Kentsel dönüşüm olsun ama mağduriyet olmasın. Biz gençler olarak birbirimizin çaresiyiz. Misal 7’nci sınıfa giderken bir yandan okumak, bir yandan da çiğ köftecide çalışmak zorundaydım. Burada insanlar ailesinden harçlık almak yerine bu yola giriyor çünkü kendi kazanmak zorunda. Çünkü geçinememe durumu var. Akşamları bir araya geliyoruz; paramız olmadığı için çekirdek kola yapıyoruz. Genç olarak pub’a gidemiyoruz, mahallede oturuyoruz, parklarda oturuyoruz. Bizim için mutluluk bu… Evlerimizin elimizden alınmasını istemiyoruz. Biz kentsel dönüşüm bölgesinde oturmuyoruz ama orada arkadaşlarımız var, akrabalarımız var. Neden mağdur olsunlar? Burası hayata bir sıfır yenik başlayanların yeri. Misal sınıflar 40 kişiydi, bir öğretmen 40 kişiye nasıl yetsin? Bu durum da insanları sinirli kılıyor.

-Şükrü Doğan: Kanarya dediğimiz bölgede dar gelirli insanlar var, insanlar yoğun olarak çalışır. Millet çalışmaktan dolayı sıkıntılara tepki verecek zamanı bile bulamaz. Geçim zorluğuyla mı uğraşsın, tepki mi versin? Biz de gördüğümüz olaylardan etkileniyoruz. İnsanlara baktığımda her şey ortada: Çaresiz kalınıyor, çocuklara bakılamıyor. Herkesin sorunları aynı, bu da tepkiye yol açıyor. Hırsızlık yapanlar oluyor, gasp oluyor. Bu da geçinme derdiyle alakalı. Bu dert olmasa insanlar rahat rahat yaşasa bu olaylar en aza iner.

Kanarya Mahallesi sakinlerinden kentsel dönüşüm eylemi!