Karadenizdeki Tios-Tieion antik kenti dünyanın dilinde!
Kazı Başkanı Prof. Dr. Atasoy: Filyosun, Karadeniz sahilinde üzerinde yerleşim olmayan tek antik kent olma özelliğinden dolayı, yurt dışında herkes bizden bahsediyor
Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinin Filyos beldesindeki Tieion Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Sümer Atasoy, "Filyos’un, Karadeniz sahilinde üzerinde yerleşim olmayan tek antik kent olma özelliğinden dolayı, yurt dışında herkes bizden bahsediyor" dedi. Karabük Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı’da olan Prof. Dr. Atasoy, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi (ZKÜ) Prof. Dr. Arif Amirov Salonu’nda düzenlenen konferansta, "Karadeniz’de Bir Antik Kent: Tios-Tieion"i anlattı. Atasoy, tarihe okullarda ezberletildiği gibi bakılmaması, savaşların dışında medeniyetlerin sanatını ve kültürünün de öğrenilmesi gerektiğini söyledi. Osmanlı dönemiyle ilgili sadece savaşların anlatıldığını belirten Atasoy, "Osmanlı’nın hiç sanatı ve uygarlığı yok muydu Hep İstanbul’u fethediyoruz. İstanbul’u fethederken neydi o gerekçe Maddiyat mı, din mi, ekonomi mi vardı, bunlar anlatılmıyor" diye konuştu. MÖ 7. yüzyılda kurulan Karadeniz’in "Efes"i Antik Tieion Kenti’nde 2006’da kazılara başladıklarını ifade eden Atasoy, şunları söyledi: "Çalışmalar kapsamında MS 10. yüzyıla ait kilisenin etrafında mezarlar bulduk. Bizans döneminde veba salgını nedeniyle toplu ölümlerin yaşandığını tahmin ediyoruz. Karabük Üniversitesi laboratuvarında mezarlardaki kemikler inceleniyor. Tarihte yaşanan bu tarz salgınlarda hayatını kaybedenler acele şekilde toplu gömülerek üzerine kireç tabakası örtülüyor. Laboratuvardaki kemik ve diş incelemelerinde o döneme ait hastalıklar, ölen kişilerin cinsiyetleri ve neyle beslendiklerine yönelik alışkanlıkları anlaşılabiliyor. Bulduğumuz her kalıntı bize önemli bilgiler veriyor ancak buralarda altın aramaya kalkışanlar bilgileri yok ediyorlar." Antik kentte 2007’deki kazılarda bir binanın eşik taşında Roma döneminde üremeyi, bolluk ve bereketi simgeleyen kabartma fallus (erkek cinsel organı) bulduklarını belirten Prof. Dr. Atasoy, fallusu bulduktan sonra bölgenin ziyaretçi akınına uğramaya başladığını, ondan önce kimsenin yüzlerine bakmadığını kaydetti. Prof. Dr. Atasoy, Filyos açıklarında batık gemilerin olduğu, bunların içinde de heykellerin bulunduğuna yönelik bilgiler aldıklarını vurgulayarak, "Kazı çalışmaları devletin imkanları dahilinde sürdürülüyor. Sponsora ihtiyacımız var. Ancak bölgedeki iş adamlarından İsmail Recai Şanlı’nın dışında kimseden destek almadık. Filyos, Karadeniz sahilinde üzerinde yerleşim olmayan tek antik kent olma özelliğinden dolayı, yurt dışında herkes bizden bahsediyor. Türkiye’de kimsenin umurunda değil. Sınırdan dışarı çıktığımızda ise bizi baş tacı yapıyorlar" diye konuştu. Tieion Antik Kenti Zonguldak’ın kuzeydoğusunda sahil kenti Filyos’taki Tieion Antik Kenti, Tios adlı rahibin önderliğindeki Miletos kolonisince kurulmuş. Tarih boyunca Herakleia Pontika (Ereğli) ve Amastris’in (Amasra) gölgesinde kalan kent, çeşitli krallıklara bağlı varlığını sürdürmüş. Romalılar tarafından yıkılıp yağma edilen kent, daha sonra yeniden inşa edilerek Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve balıkçı bölgesi olarak varlığına devam etmiş. Bölge, sonraki dönemlerde balıkçı kasabasına dönüşmüş. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı araştırmacılar ve seyyahlarca araştırmalar yapılan antik kentte 2006’da başlatılan kazı çalışmalarının Karadeniz ve Küçük Asya tarihi ile arkeolojisine ışık tutması bekleniyor. A.A.