Kentsel dönüşüm fırsatçıları iş başında: Hem vatandaşlardan para alıyor hem de müteahhitten!
Kentsel dönüşümü güçlendirilen yasanın ardından çantacılar boş durmuyor. Dönüşümden nemalanmak isteyen fırsatçılar, eski site ve apartmanlara olta atıyor.
Riskli binaların yenilenmesi amacıyla güçlendirilen kentsel dönüşüm kanunu sonrasında, yaklaşık olarak 2 ay önce çıkartılan uygulama yönetmeliğiyle kentsel dönüşümün önündeki tüm zorluklar da kaldırıldı.
Dünya’dan Hamide Hangül imzalı habere göre böylece yıkılmasına yüzde 51 oy çokluğuyla karar verilmiş olan ve “riskli yapı” olduğu ilgili kamu tarafından onaylanmış olan yapılarda tüm hak sahipleri için toplantıyla bilgilendirme şartı da kaldırıldı. Önceden söz konusu bu şart 3’te 2 oranındaydı.
Konu ile ilgili olarak paylaşılan detaylara göre bir başka yenilikle de artık hak sahipleri ikamet adreslerinde kapı kapı aranmayacak. Yıkım kararı ilgili binaya asılacak ve 15 gün kalacak ve böylece de bildirim yapılmış sayılacak. Daha önceden iki tebligatla süre 60 güne uzuyordu. Yine 6-9 aya uzayan bina boşaltma süresi de 3 aya düşürüldü. Fakat söz konusu bu yeni kanun ve yönetmeliği sonrasında fırsatçılar da boş durmadı. Kentsel dönüşümden nemalanmak ve getirdiği kolaylıkları fırsata çevirmek isteyen çantacılar da hem yurttaşları hem de inşaat firmalarından para koparmak için düğmeye bastı.
HEM VATANDAŞLARDAN HEM DE MÜTEAHHİTTEN PARA ALIYORLAR
Deprem endişesiyle evlerini dönüştürmek isteyen vatandaşları hedef alan fırsatçılar, eski site ve apartmanlara oltayı atıyor. Ellerinde, daha önce yaptığını iddia ettiği başkalarına ait projelerle site ve apartmanların dönüşümlerine talip oluyor. Bunun için site sakinlerinden her bir malik için 500 bin Türk Lirası ile 1 milyon Türk Lirası arasında para kopartmaya çalışıyor.
Paylaşılan detaylara göre yüzde 50 artı 1’le binanın yıkımı için oy çokluğunun sağlanması ve tüm maliklerle toplantı şartının kaldırılması da ellerini güçlendiriyor. Olta atmış olduğu söz konusu konut sitesinde yıkım 50 artı 1 çoğunluğunu sağlayan çantacılar, bu kez müteahhitlere gidip, ellerinde kentsel dönüşüm projesi olduğunu, yıkım için oy çokluğuna ulaştığını belirterek, binanın yapımını başka bir müteahhide pazarlayıp para kopartmaya çalışıyor.
DİREKTEN DÖNDÜK
Oturduğu konut sitesi yıkılmaktan son anda kurtulan yurttaşlardan biri de Gülten A. Yalova Çiftlikköy’de 45 senelik bir sitede oturan 80 yaşındaki Gülten A., şunları dile getirdi: “Kentsel dönüşüm için gelen bir müteahhit, konut sahiplerine peşin para verene indirim yapacağını ve 20 ay sıfır faiz olacağını kaydetti. Burası 64 konutluk bir site. Buradan 128 konut çıkaracağını ve bir senede bitireceğini kaydetti. Çevremizdeki pek çok binayı da kendisinin yaptığını belirtti. Oturmuş olduğum konut sitesinde çoğunluk ‘tamam’ dedi. Çünkü deprem endişesi var. Sonra tesadüfen kendini müteahhit şeklinde tanıtan kişiyi bir tanıyan çıktı ve o gösterdiği binaları onun yapmadığı ortaya çıktı. Bizim binamız yıkılmadı, direkten döndük.”
Sektör temsilcileri ise ağırlıklı olarak mega kent İstanbul olacak şekilde çok sayıda şikayet aldıklarını belirterek, “Yurttaştan 500 bin Türk Lirası ile 1 milyon Türk Lirası arasında para istedikleri şikayetleri geliyor her bir kat sahibinden. Bu kişiler hem yurttaştan para kopartıp, yıkım için çoğunluğu sağlayınca bu kez de başka bir müteahhide devrederek para almaya çalışıyor. Hak sahipleri, kentsel dönüşüm için müteahhit firmayı çok iyi araştırsın, yoksa konutları yıkılıp, ortada evsiz kalabilirler” uyarısı yaptı.
KULAĞIMIZA ÇOK SIK GELİYOR
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada kentsel dönüşümle ilgili son günlerde fırsatçı sorunu yaşanmaya başladığını kaydetti.
Hakan Şişik, sözlerine şu şekilde devam etti: “Piyasada çantacılar dediğimiz, art niyetli fırsatçıların gelip, projeleri yüzde 50 artı 1’le alarak, müteahhitlere bir ücret alarak bunu devretmenin yollarını aradığını 1-2 aydır sık sık duyuyoruz. Bu alanda bizler de yurttaşlarımızı müteahhitlerimizi bilgilendirdik. Böyle firmalardan iş alınmasına müsaade etmeyin diye bazı telkinlerde bulunuyoruz. Yarım kalmış olan inşaatlar sorununun tekrar yaşanmaması için uyarılar yapıyoruz.”
Yaptığı açıklamasında kentsel dönüşümde yüzde 50 artı 1 çoğunluğu sağlayanın, dönüşüm sürecini başlatabildiğine ideğinen Hakan Şişik, sonrasında projelendirilip, yıkımın başlayabildiğini belirtti. Hakan Şişik, “Söz konusu bina yıkılıp, konut sahipleri binayı terk ettikten sonra, bu işten nemalanmak isteyenler ‘bunu yapacak imkanım yok, bunu yapamayacağım’ diyerek belli bir ücret karşılığında projeyi devretmeye bakıyor.
Başvuru yapmış olduğunuz anda bina, arsaya dönmüş demektir teknik olarak. Söz konusu o süreci değerlendirmeye çalışanların olduğu, bu sıralarda kulağımıza çok fazla gelmeye başladı. İşleri devredip oradan da para almaya bakıyor. Çarklar doğru işlemediğinde nahoş olaylar yaşanabiliyor. bunlara önlem almak lazım. Kadıköy’de 2015’te olmuştu. Pek çok inşaat o süreçte yapılmadı, yarım kaldı, devir yapıldı. Benzer olayların yaşanmasın diye uyarılar yapıyoruz” diye konuştu.
VATANDAŞLARI KORKUTMUŞLAR
Kentsel dönüşüm uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen de son günlerde sık sık gündeme gelen kentsel dönüşümde vatandaşların yeterince bilgi sahibi olmadığını ve art niyetli kişiler tarafından mağdur edildiğini dile getirdi. Nihat Şen açıklamasında “Bina risk raporu olmadan, bir kişi bile o sözleşmeyi imzalamadan, yüzde 50 artı 1’in geçerliliği yoktur. Yurttaşlarımız bunu bilmediği için hemen yüzde 50 + 1’le sözleşme yapıyorlar. Konutlarını da boşaltıyorlar maalesef” dedi.
Açıklamasında kendilerine gelen şikayet telefonlarında, yurttaştan para da talep edildiğini dile getiren Nihat Şen, “Bazı yerlerde kat karşılığına uymadı diye ilave para talep ediyorlarmış. Yani 500 bin TL de var, 1 milyon TL de var. Her bir kat sahibi başına. Ne yazık ki toplum olarak hemen sonuca ulaşmak ve para ödememek için oluyor bunlar. Hak sahipleri dönüşüme başlamadan önce mutlaka kentsel dönüşüm konusunda deneyimli olan danışmanlarla söz konusu bu süreci yönetmeli, sözleşme öncesinde hak ve hukuklarını, projeleri, teknik şartname ve maliyet analizlerini bilerek ve müteahhiti çok iyi araştırmaları gerekli” dedi.
KENDİ İŞLERİ GİBİ PAZARLIYORLAR
Beyaz Group İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Emrah Beyaz da konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada kentsel dönüşüm sürecinde ehil olamayan müteahhitlerin yarattığı durumların, ne yazık ki deprem riskinin en yoğun olduğu bölgelerde daha fazla olduğunu kaydetti. Emrah Beyaz sözlerine şu şekilde devam etti: “Biz de gerek kendi çevremizin gerek komşularımızın mağduriyetlerinden üzüntü duyuyoruz. Bizim çalışmış olduğumuz bölgelerde de benzer olaylara şahit oluyoruz. Yatırımcı müteahhit, başka bölgeden gelip kendi bölgesinde bir başka işverenin taahhüt işlerini yapıyor. Söz konusu o inşaatlardaki tabela değerlerini başka bir lokasyonda kendisi yapıyormuş gibi pazarlayarak, farklı semtlerde teklifler veriyor.
Depremden korkan yurttaşlarımız da bir an önce konutunun dönüşmesi için hesap ve kitap yapmadan panikle yanlış kararlar alıyor. Sonucunda karşımıza; yıkılan binadan almış oldukları demir hurdası ve konut içerisinde hurdası para eden malzemeleri geri dönüşüme satan ve buradan kâr etmek için vatandaşın hayallerini de suya düşüren müteahhit profili çıkıyor. Biz de bu konu ile ilgili olarak bize ulaşan malikleri bilgilendiriyoruz.”
ÇOĞU MÜTEAHHİT 2027 YILINA KADAR DOLU
AE Mimarlık Ahmet Erkutoğlu konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada istanbul Anadolu Yakası’nda kentsel dönüşüm yapan pek çok müteahhidin 2025, 2026, hatta 2027 senesine kadar dolu olduğunu kaydetti. Arsa sahiplerinin de site veya apartmanlarını kendi finansal imkanlarıyla yapma imkanları olmadığı için binalarını müteahhitlere kat karşılığı vermek istediğini dile getiren Ahmet Erkutoğlu, “O sebeple hak sahipleri yeni müteahhitler bulmak zorunda. Vatandaşlar da bir deprem korkusu var, konutlarını bir an önce yenilemek istiyor. Bizi her gün ‘Buraya müteahhit bulalım’ diye arıyorlar. Fakat sağlam müteahhit bulmanız lazım” diye konuştu. Piyasadaki ihtiyaç ve yüksek fiyatların fırsatçılığa da zemin hazırladığına değinen Ahmet Erkutoğlu, “Mesela yeri alıyor, konutları ipotekli satıyor. Bir konut bitiriyor, sonra kaçıp gidiyor. Biz bunu 2017-2018 yılında yaşadık. Sağlam müteahhit ihtiyacı nedeniyle bu tür vakalar olacaktır” dedi.
BUNLARA DİKKAT EDİN
1-Yapının mevcut imar durumu, arsa metrekaresi, yeni inşaat alanı, arsa payları, tapudaki şerhler gibi hepsi belediye ve tapuya gidilip detaylı ve dikkatle bir biçimde incelenmeli ve kentsel dönüşüm sürecine bundan sonra başlanmalı.
2-Müteahhit seçimlerinde tanıdık arayışı yerine, inşaatı yapmaya yeterliliği ve ekonomik gücü olan firmalar tercih edilmeli.
3-Söz konusu bu süreç şeffaf olmalı. Apartman ya da konut sitelerinde kötü niyetli kişilerin ilgili firmalardan beklentiye girmemesi için maliklerin, özel bir ihale şartnamesi hazırlayıp teklif toplamalı.
4-Ayrıca bunlar dışında bu şartnameye göre teklif verecek olan firmalar birbiri ile yarıştırılmalı ve en iyi teklifi veren en az 3 firmanın finalde tüm maliklerin seçimine bırakılması sağlanmış olması gerekir.
Gayrimenkule olan ilginin önümüzdeki yıl artması bekleniyor!