Kentsel dönüşüm kira yardımı alanlar vergi sürpriziyle karşı karşıya kaldı!
Bugünkü yazısında Maliye’nin kayıt dışı ekonomiyle mücadelesini kaleme alan Ekonomim yazarı Abdullah Tolu, bu kapsamda özellikle saha denetimlerine ağırlık verildiğini belirten Tolu, kira yardımı alanların da oltaya takıldığını belirtti.
Ekonomim yazarı Abdullah Tolu, bugünkü yazısında Maliye’nin kayıt dışı ekonomiyle mücadelesini kaleme aldı. Yazısında bu kapsamda özellikle saha denetimlerine ağırlık verildiğini belirten Tolu, kira yardımı alanların da oltaya takıldığını belirtti.
Abdullah Tolu’nun yazısı şu şekilde:
Maliye’nin kayıt dışı ekonomiyle mücadelesi aralıksız olarak sürüyor. Bu kapsamda özellikle saha denetimlerine de ağırlık veriliyor. 2024’te yapılan saha denetimleri 1,1 milyonu aştı.
Söz konusu bu denetimlerde tespit edilmiş olan uyumsuzluklar sebebiyle 7,4 milyar TL ceza kesildi, 32 bin 255 kişinin hiç vergi kaydı olmadan tamamen kayıt dışı çalıştığı tespit edildi. Bu tespitler üzerine gerekli işlemler tamamlanarak 10 milyar TL vergi tahakkuk ettirildi.
KİRA GELİRİ BEYAN EDEN MÜKELLEF SAYISI 376 BİN ARTTI
Maliye’nin kira gelirlerine yönelik olarak 2024’te yaptığı saha denetimlerinde, içinde kiracı olduğu değerlendirilmiş olan toplamda 425 bin konutta yoklama yapıldı. Söz konusu bu yoklamalar neticesinde toplamda 376 bin yeni mükellefin kira gelirleri sebebiyle yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi sağlandı.
Böylelikle 2024’e ilişkin beyanname veren mükellef sayısında bir önceki yıla göre yüzde 26 artış yaşandı. Ayrıca, 55 bine yakın mükellef de geçmiş senelere ait kira gelirleri sebebiyle yıllık gelir vergisi beyannamesi verdi. Verilen bu beyannamelerle de 3,1 milyar TL kira geliri beyan edildi.
Maliye’nin 2025’te de, kira gelirlerinin doğru beyanı için benzer çalışmalar yapması bekleniyor.
KAYIT DIŞILIKLA MÜCADELE TERÖRLE MÜCADELE KADAR ÖNEMLİ
Ülkemiz açısından kayıt dışı ekonomiyle mücadele, en az terörle mücadele kadar önem taşıyor. Bu yüzden, Maliye’nin kayıt dışılıkla mücadelesini destekliyoruz.
KİRA YARDIMI ALANLAR DA OLTAYA TAKILDI
Özellikle kira gelirlerinde vergi kayıp ve kaçağını önlemek amacıyla gerçekleştirilen analizlerde, kentsel dönüşüm sebebiyle kira yardımı alanlar da oltaya takıldı.
Konu ile ilgili olarak paylaşılan detaylara göre Maliye, bu kapsamda kira yardımı alan kişilere de birer yazı gönderdi.
Bu yazıda; kamu idare ve müesseselerinden, mükellefler ve mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ya da tüzel kişilerden toplanan bilgiler kullanılmak suretiyle yapılan çapraz kontroller ve analizler sonucunda, banka ya da PTT kanalıyla kira ödemesi yapıldığı halde kira gelirleriyle ilgili beyanname verilmediğinin tespit edildiği belirtilerek, kira beyannamelerinin verilmesi istenildi!
KİRA YARDIMI ALANLAR PANİKLEDİ
Kentsel dönüşüm kapsamında kira yardımı alanlar da Maliye’nin bu yazısı üzerine oldukça panikledi! Çünkü, kira yardımı alanlar da bunları beyan etmedi!
KENTSEL DÖNÜŞÜM KİRA YARDIMI NEDİR?
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanuna göre, riskli binaların kentsel dönüşüme girmesi sebebiyle konutları yeniden inşa edilen kişilere mağdur olmamaları için devlet tarafından yapılan kira desteğine, kentsel dönüşümde kira yardımı deniliyor. 2025’te kira yardımı tutarı il bazında 4 bin 500 Türk Lirası– 8 bin 500 Türk Lirası arasında değişiyor.
Kentsel dönüşüm kapsamında verilen kira yardımı, kiralama sözleşmesi kapsamında yapılan bir kira ödemesi değil. Söz konusu bu yardımlar, kiralanan gayrimenkullerin kullanımı karşılığında yapılan bir ödeme olmayıp, tamamen yapının yıkılarak yeniden yapılması karşılığında bina sahiplerine yapılan bir yardım niteliğinde. Söz konusu bu ödemelerin, kira geliri olarak değerlendirilmesi mümkün değil.
KİRA YARDIMLARI GELİR VERGİSİNE TABİ DEĞİL
Evet, kentsel dönüşüm kapsamında kira yardımı alanların panik olmalarına gerek yok.
Çünkü, bu kapsamda verilen kira yardımları, Gelir Vergisi Kanunu’nun 2. Maddesinde sayılan 7 gelir unsurundan (Ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı, ücretler, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, diğer kazanç ve iratlar) hiç birisine girmediğinden, gelir vergisine tabi olmuyor.
Bu nedenle kentsel dönüşüm kapsamında yıkılan yapılar sebebiyle verilen kira yardımlarının, kira geliri yani gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilmesi ve beyan edilmesi de söz konusu değil!
Maliye’de aynı görüşte, kentsel dönüşümde kira yardımı vergiye tabi değil!
Maliye de kentsel dönüşüm kapsamında ödenen kira yardımlarının yardım niteliğinde olduğu, kira geliri yani gayrimenkul sermaye iradı şeklinde değerlendirilemeyeceği, bu sebeple de, gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmeyeceği ve vergilendirilemeyeceği görüşünde bulunuyor.
Konu ile ilgili verilen bir özelgenin özeti şöyle:
“Dikmen Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi kapsamında, Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yıkılan gayrimenkulünüz için tarafınıza ödenen ve sözleşmede aylık kira yardımı olarak belirtilen bedel, kiralama işlemine dayanmamakta olup, yardım niteliğindeki bu ödemeler, Gelir Vergisi Kanununun 2. maddesinde sayılan gelir unsurlarından hiçbirine girmemektedir. Dolayısıyla söz konusu kira yardımının anılan Kanunun 70 inci maddesi kapsamında elde edilen gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla, anılan proje kapsamında yıkılan gayrimenkulünüz nedeniyle Belediyece tarafınıza ödenen söz konusu tutarların, gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmesine gerek bulunmamaktadır.” (GİB Ankara VDB’nin 09.02.2011 tarih ve B.07.1. GİB.4.06.16.01-2010-GVK-70-19-68 sayılı özelgesi).
KİRA YARDIMININ MÜTEAHHİTTEN ALINMASI DURUMU DEĞİŞTİRİR Mİ?
Kentsel dönüşüm kapsamında yapı sahipleri ile müteahhitler arasında binanın yeniden inşa edilmesi için kat karşılığı inşaat sözleşmeleri düzenlenebiliyor. Söz konusu bu durumda, müteahhitler bina sahiplerine, inşaat süresi boyunca her ay belirlenmiş olan tutarda kira yardımı yapıyorlar.
Kira yardımının devlet yerine müteahhitler tarafından yapılması da durumu değiştirmiyor, aynı şekilde bina sahiplerine verilen kira yardımlarının kira geliri yani gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilmemesi ve vergilendirilmemesi, müteahhitler tarafından ise bina sahiplerine ödenen bu kira yardımlarının, arsa maliyetinin bir unsuru olarak değerlendirilmesi gerekli.
Bu konuda verilen bir özelgenin özeti de şöyle:
“Kentsel Dönüşüm Projesi kapsamında, müteahhit firma tarafından yıkılan gayrimenkulünüz için tarafınıza ödenen ve aylık kira yardımı olarak belirtilen bedel, kiralama işlemine dayanmamakta olup, yardım niteliğindeki bu ödemelerin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesi kapsamında elde edilen gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla, anılan proje kapsamında yıkılan gayrimenkulünüz nedeniyle tarafınıza ödenen söz konusu tutarların, gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmesine gerek bulunmamaktadır.” (GİB. İstanbul VDB’nin 07.10.2016 tarihli ve 62030549-120[70-2016/377]-158154 sayılı özelgesi).
MALİYE’DEN YAZI GELENLER NE YAPACAK?
Kentsel dönüşüm kapsamında kira yardımı alıp da kendisine belirtilen şekilde yazı gelenlerin, yukarıda özetlerine yer verilen özelgeleri de dayanak göstererek, durumu izah eden bir dilekçe hazırlayarak, yazının geldiği vergi dairelerine vermeleri gerekli. Aksi durumda, ciddi risklerle karşı karşıya kalabilirler!
MALİYE’NİN HATASINI KABUL ETMESİ VE DÜZELTMESİ ŞART
Maliye’nin kentsel dönüşüm sebebiyle kira yardımı alanlarla ilgili olarak yaptığı tespitler de oldukça hatalı.
Bu nsebeple belirtilen biçimde verilen dilekçeler kapsamında olayın değerlendirilip yapılan hatanın da düzeltilmesi lazım.
Konut piyasasında son durum: Kiralar yavaşlamaya, konut fiyatları yükselmeye başladı!
Türkler yurt dışında bir yılda 2 milyar dolarlık gayrımenkul aldı!
Tuzla Fars Pandros'ta konut fiyatları 6 milyon 200 bin TL'den başlıyor! Teslimler Haziran 2025'te!