Afet riski altındaki binaların dönüştürülmesiyle ilgili yasanın ardından ilk olarak İstanbul'dan başlatılması planlanan kentsel dönüşüm sırasında binalar, ahşap, alüminyum, kablo kanalları gibi malzemeleri yerinde ayrıldıktan sonra yıkılabilecek. Bununla ilgili yönetmelik çalışması yapan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, binalardan çıkan malzemelerin ve molozların tekrar kullanılabilmesi için yeni geri dönüşüm tesisleri kurulmasını da teşvik edecek.
Altyapı Hizmetleri Genel Müdürü Vedad Gürgen, kentsel dönüşümde yaklaşık 7 milyon konutun yıkılmasının planlandığını söyledi. Bu binalardan çıkacak enkazın katı atık depolama alanlarına gönderilmesinin mümkün olmadığını dile getiren Gürgen, ''Bütün atıkları büyükşehirlerin, ilçelerin katı atık sahalarına götürmeye kalkarsanız, 1-2 yılda zaten bütün alanlar dolar'' diye konuştu.
Bakanlığın, enkazın değerlendirilmesi konusunda özel sektörün yardımıyla çalışma yaptığını ifade eden Gürgen, şunları kaydetti:
''Çok büyük atık çıkacak. Önce bunun dönüştürülmesi lazım. Bunun için de binaların, malzemesi ayrılarak yıkılması gerekiyor. Yani bina yıkılırken ahşap aksamı ve kapılarının bir tarafa, pencerelerinin bir tarafa, alüminyumlarının bir tarafa, kablo kanallarının bir tarafa ayrılması gerekiyor. Bunların hepsi tekrar değerlendirilebiliyor. Bununla ilgili bir yönetmelik çalışması yapıyoruz.''
ÖZEL SEKTÖRÜN ATIKLARI KULLANMASININ YOLU AÇILACAK
En büyük sorunu binanın iskeletinin oluşturduğunu belirten Gürgen, kentsel dönüşümde kalitesiz binaların yıkılacağını, dolayısıyla çıkan malzemenin de kalitesiz olacağına işaret etti. Ancak bu malzemenin de değerlendirilmesi için çalışma yaptıklarını anlatan Gürgen, şunları söyledi:
''Bu konuyla ilgili çok araştırma yapılmış, yıkılan binaların betonları, daha düşük kalitede malzeme üretmek şartıyla tekrar kullanılabilir. Kent tasarım mobilyalarında, bordürlerde, kaldırım kaplama taşlarında kullanma şansımız var. Genel itibarıyla yeni yapılacak binaların taşıyıcı sistemlerine sokmamak kaydıyla, bunları değerlendireceğiz.''
Bu kapsamda Bakanlığın, yeni geri dönüşüm tesislerinin kurulmasını teşvik edeceğini belirten Gürgen, ''İlk teşvik mevzuatla olur. Yani özel sektörün inşaat atıklarını kullanmasının önü açılacak. Biz 'Atıklar şu nitelikteyse, şurada kullanılır' dediğimizde sektör kendi kendine yeşerir. Yapım aşamasında parasal destek de verilebilir. Ancak ondan sonra kendi kendini yürütmek zorunda'' dedi.
Bina atıklarının geri dönüşümü konusunda küçük ölçekli çalışmalar yapıldığını ifade eden Gürgen, ''Bu atıkların geri dönüşümünü yüzde 30 seviyesinde sağlayabiliyoruz. Yüzde 70'ini ise katı atık depolama alanlarına gönderiyoruz. Tamamını kullanmayı hedefliyoruz'' diye konuştu.
Kentsel dönüşümde proje ortaklarının yerel yönetimlerin yanı sıra sivil toplum kuruluşları olacağını dile getiren Gürgen, inşaat mühendisleri, şehir plancıları, mimarlar, mühendisler, müteahhitler, malzeme satıcıları, binaları yıkan ve malzemeyi dönüştürecek olanların da iş ortakları olacağını kaydetti.
Gürgen, ''İnşaat sektörünün beslediği 200'e yakın da alt sektör var; bunlar iş ortaklarımız. Kentsel dönüşüm hepsine iş kapısı olacak'' dedi.
AA