Kıbrıs'ta emlak fırsatları!

Tek Borsa dergisi bu haftaki sayısında Kıbrıs dosyasını açtı. Dünyada uzun vadeli yatırımda en favori yerler arasında gösterilen, emlak piyasasının krizde olduğu Kuzey Kıbrıs'ta şimdi yatırım için en doğru zaman... Peki adada en karlı yatırım hangisi, kon

"Kelepir fiyatına satılık konutlar, gel, gör, fiyat teklif et"... Kuzey Kıbrıs'ta şimdilerde gazete ve dergilerde boy boy yer alan bu ilanlara sıkça rastlamak mümkün. Çünkü, bundan yaklaşık üç yıl önce Kuzey Kıbrıs tarafının Annan Planı'na "evet" demesinin ardından büyük bir patlama yaşayan emlak sektörü, şu aralar en zor günlerini yaşıyor. Sektörde eski parlak günlerden eser yok. Arz fazlasından dolayı elde kalan binlerce konut satılmayı bekliyor. Evleri zamanında teslim edilmeyen ya da satıldığı halde yarım bırakılmış mağdur durumda birçok yabancı yatırımcı var. Ellerinde konut kalan ya da inşaatlarını nakit yetersizliğinden tamamlayamayan yüzlerce inşaat firması bulunuyor. Tablo özetle bu. Kıbrıs'ta emlak piyasasının içinde bulunduğu bu durum, aslında yatırımcılar için önemli fırsatlar barındırıyor. Bunu biz değil adadaki emlakçılar söylüyor. Emlakçıların hepsi ağız birliği etmişçesine adada gayrimenkul şimdi yatırım yapmanın tam zamanı olduğunu belirtiyorlar. Bu arada hemen belirtelim, Türkiye'yeden gelenlerin Kuzey Kıbrıs'ta ev almaları için önünde herhangi bir yasal engel yok. Fakat tıpkı yabancılara uygulandığı gibi en fazla bir dönüm arazi/arsa ya da bir konut alabiliyorlar. Kuzey Kıbrıs'ta yatırım yapmayı düşünenler için emlak piyasasını mercek altına aldık. İşte bölgede yatırıma niyetli olanlar için önemli ipuçları... Yabancı emlak mudisi çok... Kıbrıs'ta emlak piyasasının krizde olduğunu belirten Kıbrıs Türk Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur, "2006'da başlayan kriz emlak krizi 2007'nin başında kriz tepe noktasına çıktı. Son birkaç aydır az da olsa piyasada bir canlanma var" diyor. Konut fiyatlarının eskisi gibi yükselmediğini söyleyen Sungur, imara açık arsaların fiyatın ise yükselmeye devam ettiğini belirtiyor. Sungur, inşaat sektöründeki patlamayla bakkalından taksicisine kadar herkesin inşaatçı olduğundan sözediyor. Öyle ki bölgede bölgede adeta emlakçı ve inşaatçı enflasyonu yaşanıyor. 2003'te 82 olan emlakçı sayısı 2007'de 300 fırlamış. İnşaat firmaların sayısı ise 600 civarında. Sungur, bölgede satın aldıkları evlerini teslim alamamış birçok yabancı emlak mudisinin olduğunu söylüyor. Yabancıların özellikle Türkiye'den gelen inşaat ve emlakçılar tarafından dolandırıldığı adadaki herkes tarafından yüksek sesle dile getiriliyor. Sungur'un anlattığına göre son beş aydır evlerini teslim alamayan yabancılar, örgütlenerek protestolar düzenliyor, yasaklı inşaat şirketlerinin listesini çıkarıyorlar. Sungur, dolandırılan yabancıların yanı sıra hükümetin yanlış uygulamalarının da emlak krizinin en önemli nedeni olduğunu söylüyor. Sungur, "İçişleri Bakanlığı, yabancıların satın aldıkları gayrimenkuller ellerinde 125 yıl kaldıktan sonra tapusunun devlete geçeceğine dair bir yasa geçirdi. Bu yabancılar arasında epey tepki çekti. Sadece yabancılara gayrimenkul alımlarında yüzde 15 KDV getirildi, tepkiler üzerine bu da geri alındı. Ardından betonlaşmayı önlemek ve yeşil alanları korumak amacıyla çıkarılan emirnamelerle imar yasakları başladı. Arazilerin büyük bir kısmı imara kapalı hale geçti. Bu durum birçok inşaat firmasını sarstı. Aldığı araziler imara kapalı olunca inşaat firmaları mali yönden krize girdi. Yeni arazi alamadılar.Arazi alamayınca yeni projelere başlayamadılar. Nakit sıkıntısına düştüler.Bu da zincirleme bir kriz doğurdu" diyor. İsraililer arazi topluyor... Adada özellikle özellikle İngiliz, İrlandalı ve Almanların ev alıyor. Sungur, yatırımcıların özellikle Magosa-Bafra, Girne'de Taşkent, Çatalköy, Beylerbeyi ve merkeze yatırım yaptığını belirtiyor. Sungur, son dört yıl içinde özellikle İsrailli yatırımcıların büyük miktarlarda arazi topladığını söylüyor. "İsrailliler belli bölgelerde arazi stokları yaptıktan sonra fahiş fiyatlar satıyorlar. Özellikle Girne ve Magosa İsraillilerin kontrolünde Arsa alma konusunda kısıtlama olduğu için KKTC'deki paravan şirketler üzerinden alım yapıyorlar.Para onların fakat şirketlerin sahibi gözüken " diyor. Ruslar beş yıldızlı otel yapacak... Adada yatırım yapacağı gündeme gelen Rus milyarder Abramoviç'in yanı sıra birçok Rus yatırımcı da son dönemlerde bölgede ilgi gösteriyor. Sungur'dan öğrendiğimize göre Esentepe'de 300 dönüm arsa alan Rus bir şirket, burada beş yıldızlı otel ve kumarhane yapmaya hazırlanıyor. Yine birkaç hafta önce Esentepe'de Rus bir yatırımcı 270 dönüm yer satın almış. En çok prim yapan yerler neresi? Sungur, Kıbrıs'ın en fazla prim yapan bölgesinin Girne'de yer alan Esentepe-Karağaç olduğunu belirtiyor. Bölge golf sahasının yapılmasından dolayı son dört yılda 1'e 130 prim yapmış. Bölgede boş arsa bulmanın çok zorlaştığın söyleyen Sungur, "Bir yıl sonra artık arsa bulmak imkansız hale gelecek" diyor. Yapılaşmanın en yoğun olduğu yerlerden biri olan Esentepe arsaların dönümü 30-40 bin pound civarında. Vilların fiyatı ise 80 binden başlayıp 350 bin pound'a kadar gidiyor. Diğer taraftan Karaağaç'ın ve Esentepe'nin dağlık bölümünde bol miktarda inşaat yapmaya müsait arazi bulunuyor. Sungur'un söylediğine göre bölge diğerlerine oran daha büyük yüzölçümlerde olduğu için sorunsuz bir şekilde arsa bulmak mümkün. Özellikle İngilizler arasında revaçta olan Girne'ye bağlı Alsancak ve Çatalköy de en fazla prim yapan yerler arasında. Sınırlı sayıda arsanın olduğu Alsancak'ta bir dönüm arsanın fiyatı 30 bin pound civarında. Villa fiyatları ise 60-150 bin pound arasında. Arsa bulmakta sıkıntının olmadığı Çatalköy'de ise bir dönüm arsanın fiyatı 35 - 50 bin pound civarında. Villa fiyatları ise 90 bin pound'dan başlayıp 300 bin pound'a kadar çıkıyor. Lefkoşe'de Gönyeli ve Türkeli de en fazla prim yapan yerler arasında bulunuyor. Sungur, burada bir dönüm arsanın satılık fiyatını 6 bin pound'ken üç yıl içinde 100 bin pound'a fırladığını söylüyor. Beşparmak'ta talep patlayacak... Sungur, Girne'yle Esentepe arasında kalmış bakir bir bölge olan Beşparmak Köyü'yle Bahçeli Köy'de büyük bir talep patlaması olacağını söylüyor. Sungur, "Geçen aylar içerisinde Kıbrıs'ta Konut Edindirme Yasası geçti. Beşparmak ve Bahçeli Köy bu yasa kapsamına alındı. Devlet burada dar gelirlilere çok ucuza ev yapacak. Buraya elektrik, su gibi altyapı hizmetleri otomatik olarak gelecek. Bundan dolayı bölge kıymetlenecek. Bu iki köye talep patlayacak" diyor. Bahçeli Köy'de bir dönüm arsanın fiyatı 25-35 bin YTL. Villa fiyatları 85 bin pound'dan başlayıp 250 bin pound'a kadar gidiyor. Beşparmak Köyü'nde arsa fiyatları ise 20-30 bin pound, villarınki ise 65-120 bin pound civarında. Sungur'a göre Rus Abramoviç'in arazi satın aldığı söylenen Lapta-Arapköy de yatırım yapılabilecek önemli yerlerden biri. Sungur, burada arsaya yatırım yapmanın daha karlı olduğunu söylüyor. Arazilere ucuz olmasından dolayı yoğun bir talep var. 10 bin pound'a arsa bulmak mümkün. Villa fiyatları ise 50-90 bin pound arasında. Sungur'a göre Uluslar arası Kıbrıs Üniversitesi'nin bulunduğu Lefkoşe-Haspolat'a da yatırım yapmak mantıklı. "Ev alıp kiraya verilebileceği gibi fiyatların ucuz olmasından dolayı arsa da alınabilir" diyor. Arsaların bir dönümünün fiyatı, 10 bin pound civarında. Önümüzdeki günlerde bölgenin prim yapacağını söyleyen Sungur'a göre arsa fiyatları 30 bin pound'a kadar çıkacak. Bölgede satılık ev fiyatları ise70 bin pound civarında. İmar iznin en fazla olduğu yer... Sungur, "Lefkoşe bu tarafa doğru büyüyecek" dediği Alayköy ve Türkeli'ne de yatırım öneriyor. Lefkoşe'nin 10 km uzağında bulunan bölgede, şu an yapılmış hiçbir yatırım yok. Alayköy'de bir dönüm arsanın fiyatı 3 bin poud civarında. Sungur'a göre 3-4 yıl sonra fiyatlar 10 bin pound'u bulacak. Şimdilik" diyoruz, çünkü Sungur'un söylediğine göre imarın gelmesi eli kulağında. Alayköy'de Kıbrıs'taki birçok yerden farklı olarak arsaların yüzde 50'sinin üzerine 6 kat inşaat yapılabilir. Türkeli'nde ise bir dönüm arsanın fiyatı 10 bin pound. Sungur, Lefkoşe'ye en yakın köy olan "Kanlıköy'de ise "2-3 yıl içinde yatırım patlaması bekliyoruz" diyor. İmarın, imar iznin olmadığı bölgede arsaların bir dönümünün fiyatı 5 bin pound civarında. Sungur'a göre imar gelmesi durumunda arsaların bir dönümü rahatlıkla 50 bin pound'a çıkacak. Bölgede şu an hiçbir yapılaşma yok. Kalecik'te büyük bir yatırım projesi var Sungur'un fiyat artışı beklediği diğer bir yer ise Magasa'ya bağlı Kalecik köyü. Sungur, Karpas emirnamesinin başladığı son imarlı nokta olan Kalecikte önümüzdeki günlerde bir çok büyük yatırım projesinin başlayacağından sözediyor. Yatırım duyan spekülatörler de kolları sıvamış. Sungur, birçok spekülatörün bölgede yer topladığını söylüyor. Sungur," Sözünü ettiğim yatırımların ardından bölgede arsa fiyatlarında ciddi bir oynama bekliyoruz. Bölgede ciddi bir konut ihtiyacı da var, bu da fiyat artışına etki edecek" diyor. Kalecik'te bir dönüm arazinin fiyatı 2 bin pound. Arsa fiyatları yüzde 30 artacak Önümüzdeki yıl konut fiyatlarında yükselmeye beklemeyen Sungur, arsa fiyatlarının ise yüzde en az 25-30 artacağını belirtiyor. Sungur, "Yurtdışından gelen yatırımcıların talebinden dolayı üzerinde inşaat yapılacak arsaların sayısı hızla azalıyor. 2008'de stoktaki konutlar bitecek. Bu durumda inşaat firmaları yatırım yapmak için yeniden arazi almaya başlayacaklar. Bu sebeplerden dolayı arazi fiyatlarında tekrar yükselme bekliyoruz" diyor. 2008'in spekülatörler açısından gayrimenkul alma dönemi olacağını söyleyen Sungur, 2008 sonu ve 2009 başından itibaren arsaların büyük prim yapmaya başlayacağını düşünüyor. Birçok inşaat şirketi kapanabilir... Bölgedeki en büyük inşaat yatırımcısı olan Kıbrıslı işadamı Ali Özmen Safa ise, "Sektörde gereğinden fazla inşaat şirketi var. Ellerindeki inşaatları tamamlamayan ya da bankalara borcu olan birçok inşaat şirketi var. Sektör sıkıntıda." diyor. Safa, önümüzdeki günlerde iflasın eşiğine gelen birçok inşaat şirketinin kapanacağını söylüyor. Talebin, geçen yıla göre yüzde 15-20 düştüğünü söyleyen Safa, "Buna karşılık arz yüzde 500 yükseldi. Bu da pazarı olumsuz etkiliyor" diyor. Sektörde yaşanan kriz, Safa'nın inşaat şirketi Medview Homes'u da etkilemiş. Kıbrıs'ın değişik yerlerinde 10 ayrı şantiyede devam eden projesi