Kira bedelinin peşin tahsili ve KDV

VUK'un 287. maddesinde ise, gelecek hesap dönemine ilişkin olarak peşin tahsil olunan hasılatın, mukayyet değerleri üzerinden pasifleştirilmek suretiyle değerleneceği hükme bağlanmıştır.

PEŞİN TAHSİL EDİLEN KİRA

Buna göre, gelecek hesap dönemlerine ilişkin olarak peşin tahsil edilen kira, gelir ve kurumlar vergileri açısından ilgili bulundukları yılların hasılatı olarak kâr zararın tespitinde göz önüne alınmaktadır.

Peşin tahsü edilen kiralarda KDV ise, tahsil edilen kiranın tamamı için fatura düzenlenip düzenlenmemesine bağlıdır. Peşin tahsil edilen kiranın tamamı için fatura düzenlenmesi halinde vergiyi doğuran olay Kanun'un 10/b maddesine göre, faturanın düzenlendiği tarihte meydana gelecek, kira bedelinin tamamı üzerinden KDV hesaplanacaktır. Ancak, peşin tahsil edilen kiranın tamamı için fatura düzenlenmemesi halinde, vergiyi doğuran olay, vergilendirme dönemleri itibariyle (aylık dönemler) meydana geleceğinden, peşin tahsil edilen kira bedelinin vergilendirme dönemlerine isabet eden kısımlan üzerinden KDV hesaplanacaktır. (MB.'nin, 21.12.1988 Tarih ve 80797 sayılı Özelgesi)

Konu ile ilgili olarak Bakanlığa yansıyan bir olayda da;"...peşin tahsil edilen kira bedelinin vergilendirme dönemlerine isabet eden kısımları üzerinden katma değer vergisi hesaplanması, kanunen mümkün bulunmaktadır. Ancak, peşin olarak kira bedelinin tamamı üzerinden fatura düzenlenmesi halinde KDV Kanunu'nun l(Vb maddesi gereğince, fatura bedeli üzerinden vergi hesaplanıp beyan edileceği tabiidir." şeklinde açıklama yapılmıştır (MB.'nin, 02.03.1992Tarih ve2601010 sayılı Özelgesi).
Üç yıllık dahi olsa, peşin tahsil edilen kira nedeniyle fatura düzenlenmesi halinde, KDV'nin de tamamı tahakkuk eder.
Ancak gelir ya da kurumlar vergisi yönünden, her yıla isabet eden kira gelirleri ayrı ayrı beyan edilir.

Kira Bedelinin Tahsil Edilmemesi

Katma değer vergisi gelire değil işleme yönelik bir vergidir. Vergilendirme yapılabilmesi için verginin konusuna giren işlemin gerçekleşmiş olması yeterlidir. Bedelin tahsil edilip edilememesi vergilendirmeye tesir etmemektedir. Kaldı ki, gelir vergisi açısından ticari kazançlarda tahakkuk esası geçerli olup, bedel tahsil edilmese bile, bedelin tahakkuk etmiş olması vergilendirme için yeterlidir. Ticari faaliyet kapsamında yapılan kiralamalarda kira bedeli tahsil edilmese dahi, aylık dönemler halinde vergiyi doğuran olay meydana geldiğinden, kira bedelleri üzerinden katma değer vergisi hesaplanarak beyan edilmelidir.

Konu hakkında verilen bir Özelgede,
"KDV uygulamasında kira hizmeti üzerinden hesaplanan KDV'nin kiraya veren iktisadi işletme tarafından beyan edilip ödenmesi esastır. Hesaplanan bu verginin kiracıdan tahsil edilip edilmemesi durumu değiştirmemektedir. Başka bir anlatımla, KDVK'da kira bedeli üzerinden hesaplanan KDV'nin kiracıdan tahsil edilmesi gerektiği konusunu kapsayan bir hüküm yer almamaktadır."
şeklinde idari görüş bildirilmiştir (MB.'nin, 16.01.1997 tarih ve 1837sayılı Özelgesi).

KİRA BEDELİNİN DÖVİZ CİNSİNDEN BELİRLENMESİ

KDVK'nın "Döviz İle Yapılan İşlemler" başlıklı 26. maddesinde, bedelin döviz ile hesaplanması halinde dövizin, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden Türk Lirasına çevrileceği hükme bağlanmış bulunmaktadır.

Ticari işletmeye dahil bulunan varlıkların kiralanmasında, vergiyi doğuran olay, kısım kısım hizmet ifası kapsamında takvim yılının aylık dönemleri itibariyle meydana gelmektedir. Kiralama hizmetinden önce kira bedellerinin tahsil edilmesi ve fatura düzenlenmesi halinde ise, vergiyi doğuran olay faturada gösterilen bedelle sınırlı olarak, belgenin düzenlendiği tarihte meydana gelmektedir.

Kira bedelinin döviz cinsinden belirlenmesi halinde, dövizin , vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihteki yani her ay ya da kiranın peşin tahsil edildiği ve fatura düzenlendiği durumlarda belgenin düzenlendiği tarihteki cari kur üzerinden Türk Lirasına çevrilerek, bulunacak bedel üzerinden KDV hesaplanmalı ve beyan edilmelidir.
Hürriyet/Şükrü Kızılot