Kira geliri beyan edilmezse ne olur?
Konut kira geliri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, istisnadan yararlanılamaz
Beyan edilmesi gereken kiranın bildirilmemesi halinde, mükellef adına iki kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilir ve kira geliri takdir komisyonunca takdir edilir.
Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Gecikilen her ay için yüzde 1,95 oranında gecikme faizi talep edilir.
Bu şekilde tahakkuk eden vergi, ceza ve gecikme faizi, tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir, ödenmediği takdirde, vergi dairesince, geciken her ay için (ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesaplanır) ayrıca yüzde 1,95 oranında gecikme zammı hesaplanmak suretiyle cebren tahsile gidilir.
Yurtdışındaki vatandaşların Türkiye'deki kira gelirleri
Yurtdışındakilerin Türkiye'deki gayrimen-kullerinden elde ettikleri kirayı beyan edip etmeyecekleri, elde edielen kiranın işyeri ve konut kira geliri olmasma göre değişiyor.
Altı aydan fazla süreyle oturma ve çalışma izni alarak yurtdışında yaşayan Türklerin "Dar Mükellef" olarak vergilendiriliyorlar.
Buna göre, dar mükellefiyet kapsamında vergilendirilen yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın, Türkiye'de elde ettikleri gelirlerinin sadece, tamamı stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirlerinden ibaret olması halinde, kira gelirinin tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyecekler. Başka ifadeyle, stopaja tabi tutulan işyeri geliri beyan edilmeyecek. Dolayısıyla gelir vergisi de ödemeyecekler.
Örneğin; Almanya'da çalışan Ahmet beyin İstanbul Akmerkez'de bulunan işyerinden 2009 yılında 150 bin TL kira geliri elde etmiş olması halinde, kira geliri için beyanname vermeyecek. Kira geliri üzerinden kiracı tarafından yapılan 30 bin TL gelir vergisi kesintisi (stopaj) nihai vergi olacak.
KONUT KİRA GELİRLERİ
Yurtdışındaki Türklerin de Türkiye'de yerleşik olanlar gibi 2009 yılında elde ettikleri konut kira gelirlerinin 2 bin 600 TL'si gelir vergisinden müstesna. Türkiye'de elde edilen konut kira gelirinin tutan 2 bin 600 TL'yi aşmıyorsa beyan etmeyecekler, aşıyorsa beyan etmeleri gerekiyor.
Konut kira geliri istisnasından yararlanabilmek için yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın da elde ettikleri konut kira gelirlerini tam ve zamanında beyan etmeleri gerekiyor. Kira gelirlerini hiç beyan etmeyenler ve eksik beyan edenler bu istisnadan yararlanamazlar.
ÇOCUKLARA BIRAKILAN BİNALAR
Yurtdışındaki vatandaşımızın Türkiye'de bulunan konutunu çocuğuna, ana-baba veya kardeşine, kira almadan oturmaları için tahsis etmiş olması halinde, bu konutlar için herhangi bir kira geliri hesaplanmayacak ve beyanname verilmeyecek. Ancak bunların dışındaki kişilere konut olarak tahsis edilmesi halinde, kira alınmasa dahi "emsal kira bedeli" esasına göre kira geliri beyan etmeleri gerekecek. Çocuk, ana-baba, kardeş ya da akraba, hısım, arkadaş, vb. kişilere kira almadan işyeri tahsis edilmesi halinde, örneğin dükkânın, kime olursa olsun bedelsiz olarak tahsisi halinde, yine "emsal kira bedeli" esasına göre kira geliri beyan etmeleri gerekiyor.
Yurtdışında ödenen kiralar
Türkiye'de sahibi oldukları konutları kiraya verip yurtdışında oturanların, yurtdışında ödedikleri konut kirasını Türkiye'deki konut kira gelirlerinden indirimi Gelir İdaresi tarafından kabul edilmiyor. Ancak açılan davalarda da yargı, "Konut olarak kiralanan gayrimenkulun mahallinin yurtiçinde veya dışında bulunmasının sonucu etkileyeceğine dair kanunda bir açıklık bulunmadığı gerekçesi ile yurtdışında işçi olarak çalışanların da bulundukları ülkelerdeki konutları için ödedikleri kira giderlerini, Türkiye'de elde ettikleri kira gelirlerinden gider olarak indirebileceklerine" karar veriyor.
Sezgin ÖZCAN - Metin TAŞ / Akşam