Kira gelirinde özellikli konular

Soru 1: Bir eczacı okurumuz, 2009 yılında, eczacılık işinden dolayı yıllık beyanname vermek zorunda olduğunu, ayrıca hem işyeri hem de konut kira gelirlerinin de bulunduğunu fakat bu kira gelirlerinin, beyanname verme sınırının altında kaldığını belirterek, bu kira gelirlerini, vereceği yıllık beyannameye ekleyip eklemeyeceğini sormaktadır.
Cevap 1: Okurumuz sorusunda, elde etmiş olduğu kira gelirleri ile eczane işletmesinden elde ettiği kazancın ne kadar olduğunu da belirtseydi daha iyi olurdu. Çünkü bu soruyu cevaplamak, bu kira gelirleri ile ticari kazancın TL olarak tutarlarının bilinmesine bağlı. Buna rağmen, genel mahiyette de olsa, varsayımlar yaparak cevaplıyoruz.

Herşeyden önce ticari, zirai ve mesleki kazancı nedeniyle yıllık beyanname vermek zorunda olanlar, konut kira gelirleri için tanınan 2.600 TL'lık istisnadan yararlanamazlar. Siz de, eczacılık faaliyetinizden dolayı yıllık beyanname vermek zorunda olduğunuzdan, sorunuzda bahsettiğiniz konut kira geliri için 2.600 TL'lık istisnadan yararlanamazsınız.

İşyeri kiranız ile konut kiranızın vereceğiniz yıllık beyannameye eklenip eklenmiyeceğine gelince:

Burada da çözüm için, işyeri kira gelirini, kira üzerinden tevkifat yapmak zorunda olmayan birisinden mi, (örneğin basit usule tabi ticaret erbabına kiraladıysanız, tevkifat yapılmaz), yoksa tevkifat yapmak zorunda olan birisinden mi (örneğin gerçek usulde vergilendirilen ticaret  erbabı, tevkifat yapmak zorundadır) elde ettiğiniz önemlidir.

Zira, bir yıl içinde elde edilen ve toplam 1.070 TL'sını aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmez, başka gelirler için beyanname verilse de bunlar beyannameye dahil edilmez.

Buna göre, eğer işyerini kiraya verdiğiniz kişi, kira üzerinden tevkifat yapmak zorunda olmayan bir kişiyse, (örneğin basit usule tabi bir ticaret erbabı ise), bu işyeri kira geliri ile konut kira gelirinin toplamını bulacaksınız ve toplamın 1.070 TL'sını aşıp aşmadığına bakacaksınız. Toplamı 1.070 TL'sını aşmıyorsa bu kira gelirlerini yıllık beyannamenize eklemenize gerek yoktur. Toplamı 1.070 TL'sını aştığı takdirde, her iki kira gelirini de beyannamenize eklemek durumundasınız.

Eğer işyerinizi kiraya verdiğiniz kişi tevkifat yapmak zorunda olan (gerçek usulde vergiye tabi ticaret erbabı ise) bir kişi ise çözüm farklı olacaktır. Çünkü, üzerinden tevkifat yapılmış bir gayrimenkul sermaye iradının yıllık beyannameye eklenip eklenmiyeceğinin tespitinde, yıllık geliriniz toplamının 22.000 lirayı aşıp aşmadığına bakmak gerekir. 22.000 liralık haddin hesaplanmasında ise eczacılık kazancınız ile işyeri kirasının brüt (tevkifat yapılmazdan önceki tutar) tutarı ve konuttan elde ettiğiniz kira gelirinin toplamının dikkate alınması gerekir.

Bu şekilde hesaplayacağınız vergiye tabi gelir, 22.000 lirayı aşmıyorsa; işyeri kira gelirinizi beyannamenize eklemiyeceksiniz ancak konuttan elde ettiğiniz kira geliri 1.070 TL'yı aşarsa, konut kira gelirinin tamamını (1.070 TL'yı düşmeden) yıllık beyannamenize eklemek durumundasınız.

Yukarıda yaptığınız toplama sonucu 22.000 lirayı aştığı takdirde, hem işyeri hem de konut kira gelirinizi, yıllık beyannemenize dahil edeceksiniz.

Soru 2: Sayın Murat Öztürk'ün sorusu: Sahibi olduğum daireyi, Eylül 2009'da aylığı 500 TL'dan olmak üzere 2 yıllığına kiraya verdim. İki yıllık kira bedeli olan (500x24) =12.000TL'yi de Eylül 2009 ayında banka yolu ile peşin tahsil ettim. Benim sorum şu, Mart ayında beyanname verecek miyim? Vereceksem hangi miktar üzerinden vereceğim? beni aydınlatırsanız sevinirim.

Cevap 2: Gelir Vergisi Kanununun 72. Maddesi hükmü gereğince, gelecek yıllara ait olup peşin tahsil edilen kiralar ilgili yılların hasılatı olarak kabul edilmektedir. Bu durumda peşin tahsil ettiğiniz iki yıllık kira gelirinin 2.000 TL'sının 2009 yılına ait olduğu anlaşılmaktadır. 2009 yılı için öngörülen istisna tutarı 2.600 TL olduğu dikkate alındığında bu durumda, 2009 yılı için 2010 yılı Mart ayında beyanname vermenize gerek bulunmamaktadır. Öte yandan tahsil ettiğiniz kira tutarından, 2010 yılına isabet eden 6.000 TL için ise, 2011 yılının 25 Mart akşamına kadar beyanname vermeniz gerekmektedir. 2011 yılına isabet eden  4.000 TL kira geliri için 2012 yılının 25 Mart akşamına kadar beyanname vermeniz gerekecektir.
Şakir Dorukkaya / Star