Kira sertifikası yatırımın yeni adresi oldu!

Borçlanmak isteyen firmalar ve tasarruflarına adres arayanlar için sukuk (kira sertifikası) cazip bir alternatif oldu. Faize duyarlı kesimler için çıkarılan sukuk’lara bugün her kesim ilgi gösteriyor...

Para Dergisi'nden Esin Çetinel'in haberine göre, TÜRK yatırımcı yeni bir yatırım aracı ile tanışıyor, sukuk. Her ne kadar adı Türkçeye kira sertifikası olarak çevrilse de aslında sukuk ihraç etmek için bir firmanın her türlü nakit akış sağlayan varlığa sahip olması yeterli. Yani sadece gayrimenkulü olan firmalara özel bir yatırım enstrümanı değil. Buna göre bir inşaat şirketi, bir perakende zinciri, bir havayolu şirketi veya herhangi bir üretim yapan reel sektör kuruluşu varlıklarını teminat olarak gösterip sukuk çıkartabiliyor. Sukuk çıkartmanın en önemli temel şartı ise, sukuk ihraç edecek olan şirketin İslami açıdan uygun görünmeyen kumar, alkol, tütün, domuz ürünleri gibi konularda faaliyet göstermemesi.

Ama sakın yanlış bir algı oluşmasın, böyle bakıldığında İslam ülkelerinin çıkarttığı İslami bir yatırım aracı gibi görünse de aslında sukuka yatırım yapanların önemli bölümü Müslüman olmayanlardan oluşuyor. Dünyada 40’a yakın ülkede faaliyet gösteren Capital Intelligence İş Geliştirme Birimi Direktörü Dr. Ghassan Chammas’a göre, “İslami finansı kullananların yüzde 68’i Müslüman değil”. Hatta son yıllarda Müslüman olmayan ülkelerin hâzineleri de sukuk ihraç etmeye başladı. Örneğin, İngiltere Hazine’si 2014 yılında sukuk borçlanma yaptı. Bu ülkeyi Hong Kong, Lüksemburg, Nijerya gibi ülkeler takip etti.

YÜZDE 10 PAY ALABİLİRİZ

Öte yandan sukuk piyasasının liderleri Müslüman ülkeler. Bugün sukuk piyasasında tek başına yüzde 50’lere varan payı ile Malezya ilk sırada. Bu ülkeyi büyüklük sırasıyla Dubai, Suudi Arabistan, Endonezya, Bahreyn ve Türkiye takip ediyor. Hali hazırda sukuk piyasasında Türkiye altıncı sırada yer alsa da Sabit Getiri İslami Menkul Kıymetler Çalıştayı'na katılmak için İstanbul'a gelen Dr. Chammas'a göre, aslında İstanbul'un sukuk piyasasında merkez olabilecek potansiyeli var. Hatta Chammas bugün dünyasa 70 milyon dolara ulaşan sukuk piyasasında Türkiye'nin yüzde 8-10 pay alabilecei görüşünde.

10 soruda sukuk (kira sertifikası)

1- Hangi şirketler sukuk çıkarabilir?

İslami açıdan uygun görünmeyen kumar, alkol, tütün, domuz ürünleri (silah ve finansmanı ile kumar tartışmalı) gibi konularda faaliyet göstermeyen tüm kurumlar sukuk ihraç edebiliyor.

2- Kira sertifikasının getirisi cazip mi?

Kira sertifikasının getirisi bugün Hazine'nin çıkarttığı tahvil ve bonodan yarım ile bir puan arasında daha düşük. Buna karşın katılım bankalarının müşterilerine sunduğu katılım hesaplarının getirisi ile karşılaştırıldığında oldukça yüksek bir getiri sunuyor. Bu arada sukuk'u ihraç eden kurum ve sukuk’un vadesi de getirisi üzerinde belirleyici oluyor. Bu arada getiriler tıpkı bono veya mevduat faizleri gibi günlük olarak da değişebiliyor. Edindiğimiz bilgiye göre şu anda sukuk getirileri yüzde 14-15’ler civarında.

3- Firmalar için bono mu çıkartmak cazip, sukuk mu?

Firmalar için şu anda sukuk ihraç etmek maliyet açısından daha cazip görünüyor. Şu anda sukuk’un firmaya maliyeti özel sektör tahviline göre 50-100 baz puan (0.50-1 puan) daha düşük seyrediyor. Buna karşın ihraç maliyetleri aynı.

Ayrıca sukuk kayıt ücreti ÖST’ye göre biraz daha düşük. Bu açıdan bakıldığında ihraççı firmalar için sukuk’un maliyeti ÖST’ye göre daha düşük görünüyor. Ancak unutmayın getiriler günlük olarak değişebiliyor.

4- Şirketler neden sukuk çıkartmalı?

Kira sertifikası ihraç ettiğinizde aslında faize hassasiyeti bulunan ve belki de bugüne kadar finansal sisteme hiç dahil olmamış yeni bir yatırımcı kitlesine ulaşıyorsunuz. Örneğin katılım prensibi ile yönetilen hiçbir BES fonu tahvil satın alamıyor. Buna karşın kira sertifikası alması gerekiyor. Bu sayede firma kendisine yeni bir borçlanma imkanı sağlıyor.

5- Kira sertifikası nasıl alınıyor?

Bugün Türkiye’de halka arz yapılmış bireylere satılmış kira sertifikası çok az. Ancak bu yıl içinde halka arza hazırlanan çok sayıda kuruluş olduğunu biliyoruz. Bunun dışında BES ve OKS’de katılım fonlarını tercih ederek veya nitelikli yatırımcı satışlarına katılarak sukuk’un getirisine ortak olabilirsiniz.

6- Vergisel avantajı var mı?

Mevzuatta yapılan son değişikliklerle konvensiyonel borçlanma yöntemleriyle sukuk arasında vergisel bir fark kalmadı. Buna göre siz bir bankanın bonosunu satın aldığınızda birey olarak nasıl yüzde 10 stopaj ödüyorsanız, sukuk’ta da stopaj yüzde 10 olarak uygulanıyor. Şayet yatırım fonu kanalıyla alırsanız bono ve sukuk’ta stopaj yüzde 0 olarak uygulanıyor. Sukuk’a tanınan tek ayrıcalık ise kurul kayıt ücretlerinde görülüyor. Hem tahvil bono, hem  sukuk ihraçlarında firmalar önce işlemlerini SPK’ya kayıt Tjjpg yaptırmak zorundalar. Kira mm sertifikalarında bu kayıt sırasında alınan kayıt ücreti ‘ biraz daha düşük oluyor.

7- Sukuk güvenli mi?

2012 yılında çıkan SPK Kanunu ile sukuk deyim yerindeyse tam güvenceye kavuştu. Hükme göre, sukuk çıkartan firmanın mal varlığından ayrıdır. Bu nedenle herhangi bir şekilde haczedilemez, rehnedilemez, teminat gösterilemez hatta kamu alacakları için bile herhangi bir hüküm uygulanamaz.

8- Sukuk nasıl ihraç ediliyor? 

Sukuk ihracının bono ihracından tek farkı arada VKŞ (Varlık Kiralama Şirketi) diye bir aracı kuruluş olması. VKŞ ise SPK hükmü ile kurulmuş, denetim altında yönetim kurulu belirlenen özel amaçlı bir kuruluş. Bu kuruluş sukuk'u ihraç ediyor. Satış sonrası toplanan parayı VKŞ önce kendi bilançosuna alıyor sonra fon kullanıcısı olan firmaya bu parayı aktarıyor. Kupon ödemesi olduğunda ise bu kez tersi bir işlem oluyor.

9- Sukuk'un neden farklı türleri var?

Çünkü her sukuk çeşidi farklı faaliyet alanındaki firmayı kapsıyor. Örneğin bir fintech kuruluşunun gayrimenkulü yok. Bu nedenle icare çıkartamaz. Ancak sonuçta bir nakit akışı yaratan patenti var. Bu mudabara kapsamına giriyor.

10- Alım için minimum sınırı var mı?

Hayır, sukuk'ta minimum meblağ sınırı yok. Her kurum yani ihraççı kendi alt sınırı belirleyebiliyor.

Halk GYO/ Yüzde 13,25 lik getiri

Halk GYO Türkiye’nin ilk GYO sukuk ihracını gerçekleştirdi. 2017 Aralık ayında nitelikli yatırımcılara satış yöntemiyle ihraç edilen sukuk özellikle kısa vadeli ürün talebinde olan yatırımcıları hedefleyerek 87 gün vadeli oldu. Kira sertifikasının basit getirisi vade sonunda yüzde 13.25 seviyesinde oluştu. Halk GYO’nun fon kullanıcısı olarak yer aldığı yönetim sözleşmesine dayalı işlemin ihraççısı ise ilk işlemini yapan Halk Varlık Kiralama A.Ş. (VKŞ) oldu. Gayrimenkul yatırım fonları, gayrimenkul sertifikaları ve sukuk (kira sertifikası) gibi fon sağlamaya yönelik yeni ürünlerin sektörün gelişimine büyük katkı sağlayacağını söyleyen Halk GYO Genel Müdürü Dr. Feyzullah Yetgin, sukuk’un diğer avantajlarıyla ilgili şunları söylüyor: “Sukuk sayesinde varlığa ve haklara dayalı ya da varlık temelli bu yeni ürün yapısıyla yatırımcılar temerrüt riski düşük yatırım araçlarına ulaştı. Şirketler ise bu yöntemle daha düşük maliyetlerle kaynak taraflarını farklılaştırma imkanına kavuştu. Türkiye’nin en etkin sektörlerinden gayrimenkulde, üreten sermayenin tabana yayılmasını sağlayan bu yeni ürün yapısının aynı zamanda, faizsiz getiri tercih eden yerli ve yabancı yatırımcıları olumlu etkileyecektir.”

Halk GYO 2018 Mart ayında ilk sukuk ihracının itfasını ve aynı zamanda 125 milyar TL büyüklükteki yeni bir sukuk ihracını birlikte gerçekleştirdi. Yeni ihraçlarla yollarına devam edecekleri bilgisi veren Yetgin, “Reel ekonomiye dayalı sukuk ihracıyla gayrimenkul sektörünün de gelişmesine katkıda bulunmayı hedefliyoruz. Ayrıca bu amaçla alternatif finansman yöntemleri konusunda projeler geliştirmeye de devam edeceğiz. Giderek daha fazla yatırımcının ilgisini çeken bu ürünlerle global piyasalarda da daha etkin rol oynamayı hedefliyoruz

Hasan BAYHAN / Re-Pie Oenel Müdürü

İlk gayrimenkul sukuku

Türkiye'nin ilk gayrimenkul fonu r yönetimi şirketi Re-Pie, bir ilke imza atarak fonu için özel tahsisli sukuk ihraç ettirdi. 30 milyon TL'lik büyüklüğe sahip Türkiye'nin ilk gayrimenkul sukuk'unun ihracını Vakıf Katılım gerçekleştirdi. İhraç yaklaşık net yüzde 12.5 getiri sağladı. Sukuk hesaplarının katılım hesabına göre en büyük avantajı sukuk yatırımlarından yüzde 15 stopaj kesintisi alınmaması. Bu kar da doğrudan fon pay değerine ve yatırımcılarımıza yansıyor.

Sukuk ihracını borsadaki ikinci el sukuk pazarında yeterince likidite yok diye tercih ettik. Eğer yatırım yapılacak olan tutar büyük ise yatırımcılara tahsisli sukuk ihraçlarını öneriyoruz. Küçük rakamlar içinse T+l'de (takas bir gün] dönüş alınabilen sukuk fonlarından almak daha avantajlı gibi görünüyor. Şu an şirket olarak planladığımız bir özel ihraç yok. Ancak fonlarımız büyüdükçe ve nakit pozisyonlar arttıkça sukuk ihraçları gündemimizde olmaya devam edecek.