Kiracısını evden çıkaran ev sahibi tazminat ödeyebilir!
Son zamanlarda kiralardaki yüksek fiyatlar fırsatçı ev sahiplerini harekete geçirdi. "Oğlum evde oturacak" diyerek evi boşaltacak olan ev sahipleri tazminat ödeyebilir.
Yüz yüze eğitimin başlaması, üniversitelerin açılışı ve aşıyla hızlanan normalleşme ile birlikte kiralık konut talepleri son zamanlarda hızla arttı. Fakat başta büyük şehirler olmak üzere Türkiye genelinde kiraların normal artış seviyesinin çok üstüne çıkarak astronomik rakamlara ulaşması tepkileri de beraberinde getirdi.
Sabah'ta yer alan habere göre; ev sahipleri tarafından istenilen ve vazı semtlerde yüzde 100'lere çıkan artış talepleri, kiracıların büyük mağduriyetlere neden oldu. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Umut Yeniocak, kira bedelinin yüksek oranda yükselmesi için ev sahipleri tarafından baskıya maruz kalan kiracıların yasal hakları ve böyle bir durumda atabilecekleri hukuki adımlar hakkında bilgi verdi.
Tüfe sınırlaması var
Türk hukuk sisteminin, kira sözleşmesi yapılırken bir ev ya da iş yerinin ne kadara kiralandığına kural olarak müdahalede bulunulmadığını söyleyen Doç. Dr. Yeniocak, "Ancak Kanun, kira sözleşmesi bir kez yapıldıktan sonra kira bedelini aşırı artırmak ve eski kiracıyı evden ya da iş yerinden çıkarıp yerine yeni bir kiracıya daha yüksek bedelle kiralamak isteyen ev sahiplerine karşı önemli sınırlar koyar. Bu sınırlardan en çok bilineni de kira artışıyla ilgili TÜFE sınırlamasıdır" dedi.
İlgili Kanun'un, kira süresi bittikten sonra yeni dönem kirası belirlenirken uygulanacak artışta on iki aylık TÜFE ortalamasını üst sınır olarak belirlediğini anımsatan Doç. Dr. Yeniocak, "Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu oranın üst sınır yani tavan miktar olduğudur. Yapılacak artış bu oranın altında olabilir ama üstünde olamaz. Ev sahibi, kiracıyı buna zorlayamaz. Örneğin, sözleşmede yüzde 20 artış yapılacağı yazıyor ancak TÜFE yüzde 15 olmuşsa, sözleşmedeki oran değil TÜFE oranı uygulanır. Kiracı, en fazla TÜFE oranında artış yaparak, kiracı olduğu evi ya da işyerini kullanmaya devam edebilir" açıklamasında bulundu.
Ev sahibi tazminat ödemek zorunda kalabilir
Mevcut kiracıyı tahliye ettirip yerine yüksek tutarla yeni kiracı almak isteyen mülk sahiplerinin, evde kendisinin ya da çocuğunun oturacağını, eve veya işyerine ihtiyacı olduğunu dile getirerek kiracıyı çıkarmak istemelerinin sıkça başvurulan bir yöntem olduğunun bilindiğini belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, "Kanun, bu durumu kötüye kullananlar için önemli bir kural koymuştur. Örneğin, çocuğunun ihtiyacı olduğunu söyleyip kiracıyı çıkaran kötü niyetli ev sahibi, bu yeri başkasına kiralarsa, kanuna göre, eski kiracı dava açarak 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere ev sahibinden tazminat hakkı kazanabilir" diye konuştu.
Ev sahibi kiranın yükseltilmesi için dava açabilir
Kira bedellerinin aşırı yükselmesiyle istedikleri kira gelirini kazanamayan ev sahiplerinin de faydasına olan bazı kurallar olduğunu ifade den Doç. Dr. Umut Yeniocak, şu açıklamalarda bulundu:
"Örneğin, kira başlangıcından itibaren beş yıl geçmiş ve kira bedeli, emsalleri karşısında çok düşük kalmışsa ev ya da işyeri sahibi, kira bedelinin arttırılması için dava açabilir. Ayrıca, 2012'de getirilen bir kurala göre, kira süresi bittikten sonra aynı evde veya işyerinde kiracı olarak kalan kiracıyı ev sahibi, on yıl sonra haklı bir sebep bildirmeden çıkarabilir. Örneğin, bir yıl süreli bir konut kirasında ev sahibi, bir yılın dolmasının ardından on yıl bekleyecek ve sonrasında kiracıyı çıkarabilecek. Bu kural sebebiyle eski kiracılar, kirayı ev ya da iş yeri sahibinin istediği gibi TÜFE oranının çok üstünde arttırmak ya da evden veya işyerinden çıkmak ikilemi arasında sıkışıp kalıyorlar."