Kiralanan taşınmazın işyeri ve ev olarak kullanılmasında stopaj!

Bazı durumlarda, konut olarak kiralanan gayrimenkulün, aynı zamanda işyeri olarak kullanılması da söz konusu olabiliyor. Bu gibi durumlarda, ödenen kiradan dolayı stopaj (vergi kesintisi) yapılıp yapılmayacağı ve ödenen elektrik, telefon, su vb. giderlerin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı duraksamaya neden oluyor. 

1- İşyeri Ve Stopaj Gelir Vergisi Kanunu'nun 37. maddesinde her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazançların ticari kazanç olduğu hüküm altına alınmıştır. 

Vergi Usul Kanunu'nun 156. maddesindeTicari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette işyeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocaklan, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerlerdir." hükmü yer almaktadır. 

128 Seri No.lu Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği'nin "X-Vergi Tevkifab ve Esasları" başlıklı kısmının a4 numaralı bölümünde, aynı zamanda hem işyeri hem ikametgah olarak kiralanan gayrimenkullerin vergi mevzuatımız açısından işyeri olarak kabul edildiği, bu gayrimenkuller için ödenecek kiraların tamamı üzerinden tevkifat yapılması gerektiği belirtilmiştir. 

2- Stopaj Yapılması ve Yatırılması Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. mâddesinin birinci fıkrasında kimlerin tevkifat yapmaya mecbur oldukları, aynı fıkranın (5) numaralı bendinin (a) alt bendinde ise anılan Kanunun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden yüzde 20 gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır. 

Aynı Kanunun 96. maddesinde ise; vergi tevkifatının 94. madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı, bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceği hükme bağlanmıştır. 

3-Gider Yazılması Gelir Vergisi Kanununun "İndirilecek Giderler" başlıklı 40. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin ticari kazancın tespitinde dikkate alınacağı hüküm altına alınmıştır. 

Ancak, yapılan bir genel giderin ticari kazancın safi tutarının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi için aşağıdaki üç koşulun gerçekleşmesi gerekmektedir. 

1 - Yapılan gider ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi ile doğrudan ilgili olmalıdır. 

2- Gider karşılığında sabit kıymet iktisap edilmemiş olmalıdır. 

3- Gider kanunen kabul edilebilir nitelikte olmalıdır. 

Öte yandan, kira bedellerinin ödenmesi ile ilgili olarak yayınlanan 268 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde; 1 Kasım 2008 tarihinden itibaren, - 500 TL'nin üzerindeki konut kiraları ile - Tutarı ne olursa olsun (500 TL'nin altında olsa bile) işyeri kiralarının banka veya posta idareleri aracılığı ile ödenmesi gerektiği açıklamalarına yer verilmiştir. 

4- Tamamı Stopaja Tabi Maliye Bakanlığı, Gelir idaresi Başkanlığı, Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı'nın benzer bir konu ile ilgili 21.07.2011 tarih ve GVK-40-7-6221 sayılı özelge ile yap- • tığı açıklamaya göre; ikametgah olarak kullanmakta iken daha sonra işyeri ve ikametgah olarak ikili kullanıma dönüştürülen yer için ödenen kira bedelinin tamamı üzerinden ödemenin yapıldığı sırada Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/5-a hükmü uyarınca stopaj yapılması gerekmektedir. 

Ayrıca hem konut hem ikametgah olarak kullanılan yere ait kira bedelinin tamamı ile ticari kazancın elde edilmesiyle ilgisi bulunan elektrik, telefon ve su gibi giderlerin, faaliyette bulunulan işe ait olduğu ve işle ilgili olarak kullanıldığının ispat edilmesi halinde, safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. 

Şükrü Kızılot/Hürses Gazetesi