Kiralar indi, AVM'leri kurtarma planı devrede

Son yıllarda hızlı büyüyen Türk perakende sektöründe, durgunluktan ve cironun çok üzerinde büyüyen metrekarelerin yarattığı sıkıntıdan kurtulmak için BMD önderliğinde markalar ve alışveriş merkezleri (AVM) arasında işbirlikleri artıyor. Markaların ve AVM'lerin zarar etmesini önlemek için 8 AVM; kira indirimi, katkı payı ve reklam desteğini kabul etti. Kira indirim oranları yüzde 10-50 arasında gerçekleşti.

Türkiye'de hızlı büyüyerek pek çok yabancı yatırımcının da ilgi odağı haline gelen Türk perakende sektörü, 2007 yılının son çeyreğinden buyana hissedilen durgunluktan şikayetçi. Ekonomik durgunluğun, siyasi belirsizliğin alışverişlerin ertelenmesine neden olması ve sigara yasağının ziyaretçi sayılarını azaltması 200 civarındaki alışveriş merkezinin (AVM) cirolarda beklenen rakamları yakalamasını engelledi. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) nisan ayında başlattığı AVM ziyaretleri ile sektörde belli standartların oluşturulmasına çalışıyor ve AVM'lerden iyi yönetim garantisi talep ediyor. Yaşanan durgunluğun etkilerini hafifletmeyi amaçlayan BMD, bugüne kadar 12 AVM'yi ziyaret etti, 2 yatırımcı ve 4 işletmeciyle görüştü.

Üç alanda destek

12 AVM'nin sekizi kiralarda indirim, katkı payı ve reklam-promosyon olmak üzere üç alanda markalara destek vermeyi kabul etti. BMD'nin yaptığı ziyaretlerin yanı sıra, Ankara'daki Panora ve Antares gibi perakendecilerin sorun yaşadığı AVM'lere bir kaç markanın bir araya gelip yaptığı ziyaretler de kira indirimleri sağladı. Bu ziyaretlere Abdullah Kiğılı, Ümit Zaim, Vahap Küçük, Ali Murat Kızıltaş da katıldı.

Yüzde 50 kira indirimi

Panora, Antares, Eskişehir Neo, Kale Outlet, İstinye Park, Bursa Korupark, Bursa Kent Meydanı ve Forum Trabzon destek veren AVM'ler. Kiralarda yüzde 10-50 arası indirimler olurken, en büyük indirim yüzde 50 ile Eskişehir Neo'dan geldi. Forum Trabzon ise 3 ay katkı payı veriyor.

Herkesin çıkarına

BMD Başkanı ve Collezione'nin sahibi Ekrem Akyiğit, AVM ziyaretleri ile pazarı, perakendeyi ve ülkenin içinde bulunduğu zor koşulları değerlendirip, çözüm üretmeye odaklandıklarını belirtti. Akyiğit, Bu AVM yatırımcılarını, işletmecileri ve markaları ilgilendiren bir konu. AVM'ler varlıklarını sürdürebilmek için bazı kararlar almalı. Kiralarda, giderlerde düzenlemeler yaptılar. Bazıları reklam, tüketiciyi çekme promosyonu yaparken; bazıları katkı payı, bazıları da direkt kira indirimine gittiler" dedi. Akyiğit şöyle devam etti: "Bazılarının kirası gerçekten yüksek. Markaların karşılayabilmesi mümkün değil. İyi ortamda faydalanıyorsak kötü ortamda da destek olmalıyız. Bu sektörün yararına."

En deneyimliler şikáyet ediyorsa dikkate alınmalı

Silk & Cashmere Yönetim Kurulu Başkanı Ayşen Zamanpur gelişmeleri şöyle değerlendirdi: "AVM enflasyonuna ve çok muhteşem gitmeyen ekonomiye rağmen kiralar abartılı. Bu anlamsız. Ekonomide ve çağdaş işletme biliminde anlamsızlıklar uzun sürmez. Bedeli ödenir. AVM'ler markalar olmadan AVM olmaz sadece bina olurlar. Her yerde mağazası olan bu işi bilen deneyimli markalar bile kiralar yüksek diyorsa, bunda gerçek payı vardır. Gercek marka olmayan ya da marka olsa da deneyimi olmayan, geçici bir süre her şeyi göze alıp oralara giren mağazalar kısa sürede batar."

İlk dalga bayileri götürecek sonra marka sahiplerine dokunacak

Erkek giyimin önde gelen markalarından Kiğılı'nın Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı, Ankara'da sorunlu iki alışveriş merkezini (AVM) ziyaret ederek sıkıntıları paylaştıklarını belirterek, basında yer aldığı gibi indirim talep eden ayrı bir ekibin kurulmadığını söyledi. Tamamlanmadan açılan AVM'ler bile olduğunu buna rağmen kira ödemeye başladıklarını anlatan Kiğılı, "Bu bizim için yük getiriyor. Türkiye krizde değili ama inanılmaz bir belirsizlik var. İnsanlar alışverişlerini erteliyor. Son 3 gündür de işler iyice karıştı. Bu ortamda gömlek bile almazlar" diye konuştu.

Yüzde 10-20 küçülme

Perakendede eski günlere dönülse AVM'ler ile görüşmeye gerek olmayacağını vurgulayan Kiğılı şöyle konuştu: "Mal sahibi kiracıyı düşünmek zorunda. Yoksa AVM'ler boşalır. Mağazaların yarısı bayi ve bunlar ilk dalgada kapatır. Şimdiden sıkıntı başladı. Sıra marka sahiplerinin kendi mağazalarına da gelir. Bu şartlarda akıllı AVM sahibi kira indirimi yapar. Bu gidiş devam ederse sektör yılı yüzde 10-20 kayıpla kapar. Bu da hepimize yansır."

Kira indirimi yetmez

Artık görüşme taleplerinin AVM sahiplerinden gelmeye başladığını aktaran Kiğılı, "AVM'lerin çoğu yabancıların. Onlar markaları çağırıyor, çözüm arıyor. Kirayı indirmek tek başına yetmez. İşçilik, elektrik, bir sürü gider var. AVM'ye kimse gelmiyorsa kirayı düşürmenin, hiç almamanın ne anlamı olacak? Sektörü canlandıacak çözümlere ihtiyaç var" dedi.

Hedefimiz kazan-kazan sisteminin geliştirilmesi

Derimod'un sahibi sektörün duayenlerinden Ümit Zaim, markaların AVM sahipleri ile aslında iş ortağı olduğunu ve uzun vadeli bir işbirliği yaptığını vurgulayarak şunları söyledi: "Sektör markaları 2001 yılından sonra AVM'ler sayesinde büyüdü ve dünya markası olma yolunda ilerliyor. Biz bu sektörün duayenleri olarak AVM sahipleri, pazarlama ve yönetim firmaları ile Türkiye'nin özel koşullardan geçtiğini konuşuyoruz. Hepimiz aynı gemideyiz ve bu gemiyi fırtınalı havalarda sağlam götürmek zorundayız. Bu yalnız bir kira iyileştirme görüşmesi değil, satışlarımızı nasıl arttırabiliriz ile ilgili her şeyi konuşuyor ve bu zor günlerde birbirimiz anlamaya çalışıyoruz. Hedefimiz kazan-kazan sistemini geliştirmek."

BMD standart AVM kontratı hazırlıyor

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD), daha önce hem kira bedelleri hem de giderlerle ilgili sıkıntı yaşayan ve farklı uygulamalarla karşılaşan marka sahiplerine kolaylık olması için standart alışveriş merkezi (AVM) kontratı hazırlıyor. Kontrat maddelerinin AVM'lere göre değiştiğini vurgulayan BMD Başkanı Ekrem Akyiğit "BMD standart bir kontrat hazırlıyor. Bunu açıklayacağız. Bir AVM ekstra taleplerde bulunacaksa markalar bunu bilecek. Standart kontrat büyük fayda getirir" dedi.

AVM'ler erteleniyor ya da başka projeye dönüşüyor

Büyük kısmı İstanbul'da olmak üzere Türkiye'de şu anda faaliyette bulunan 200 alışveriş merkezi (AVM) var. Hayata geçmesi planlanan AVM sayısı da 200'ü buluyor. Son bir kaç yılda perakendede yaşanan hızlı büyümenin etkisiyle yerli yabancı pek çok kişinin gözdesi olan AVM yatırımları artık sorgulanmaya başlandı. Bazı AVM projeleri ertelenmeye, bazıları da rezidans, konut ya da otel projelerine dönüştürülüyor. BMD Başkanı Ekrem Akyiğit, planlanan AVM projelerinde yaşanan dönüşümün mevcut AVM ve markalara faydası olacağını söyledi.

Demet CENGİZ BİLGİN / Hürriyet