Konut kira geliri istisnasında bunları sakın gözden kaçırmayın: Kimler istisnadan faydalanabilir? 

Ekonomimcom köşe yazarı Bumin Doğrusöz, bugünkü köşesinde konut kira gelirleri istisnasını kaleme aldı. Doğrusöz, Gelir Vergisi Kanunu’nun 21’inci maddesiyle, binaların mesken olarak kiraya verilmesinden elde edilen hasılatın belli bir bölümünün gelir vergisinden istisna olduğuna faat söz konusu istisnanın uygulanmasının da koşullara bağlı olduğuna dikkat çekti. 

Bumin Doğrusöz, kazanç tespitinde dikkate alınacak giderlerin tespitine ilişkin gerçek gider veya götürü gider yöntemleri arasında yapılacak tercihin istisna uygulamasının bir ilişkisi olmadığına, başka bir deyişle kazanç tespiti açısından gerçek gider yönteminin seçilmiş olması ya da götürü gider yönteminin seçilmiş olunmasının istisnadan faydalanma açısından bir önemi olmadığına dikkat çekti. 

KONUT KİRA GELİRİ İSTİSNASINDA ŞARTLAR 

Konut kira gelirleri istisnasında giderlere karşı öncelik olduğunun altını çizen Bumin Doğrusöz, şunları söyledi:

"İstisnadan yararlanmanın ilk şartı, kiraya verilenin mesken olmasıdır. İş yeri olarak kiraya verilen yerler için istisna hesaplaması gerçekleştirilemez. Burada kiraya verilen yerin tapu kaydında ne şekilde gözüktüğü önemli değil. Kira sözleşmesi ile belirlenmiş olan fiili kullanımı önem arz eder. 

İkinci şart ise kira gelirini elde eden mükellefin gerçek usulde vergilendirilen ticari, zirai ya da mesleki kazancının bulunmamasıdır. Bu çerçevede genç girişimcilere tanınan kazanç istisnasından faydalanılması dolayısıyla kazanç beyan edilmemesi bu istisnadan faydalanmaya engel olur. 

Üçücü şart da Gelir Vergisi Kanunu’nun 21. maddesinde 6322 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle belirlendi. Bu kapsamda, istisna haddinin üzerinde konut kirası hasılatı elde edenin, anılan kanunun 103’üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için verilen tutarın (2024 yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere 870 bin lira) üzerinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde etmemiş olması gerekiyor."

Mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin söz konusu 870 bin TL'lik sınırla karşılaştırmada ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların, ayrı ayrı ya da beraber elde edilmesine bakılmaksızın, elde edilen kazanç ve iratların brüt tutarlarının toplamı dikkate alınıyor. Söz konusu tutarın hesaplanmasında, sayılan bu kazanç ve iratların beyan edilip edilmemesinin ya da bu kazanç ve iratlara herhangi bir istisna uygulanıp uygulanmamasının da önemi yok. Bu nedenşe bu hesaplamada beyannameye girmeyen gelirler de, örneğin mevduat veya repo faizi, tek işverenden elde edilen ücret, emekli aylığı, kıdem tazminatı, istisna haddi içinde kalan kâr payı da dikkate alınır. 

2024 YILI İÇİN İSTİSNA TUTARI 33 BİN TL 

Fakat burada, istisna haddinin altında elde edilen mesken kira gelirlerinin, ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlar toplamının 870 bin TL'yip gçip geçilmediğine bakılmaksızın yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilmeyeceğini aktaran Bumin Doğrusöz, bu kadar koşullara bağlanmış konut kira gelirleri istisnasının tutarının da 2024 yılı gelirleri için 33 bin TL olduğuna dikkat çekti. 

Bumin Doğrusöz, yazısının devamını şu şekilde sürdürdü:

"İstisna mükellefe, bir başka deyişle şahsa tanınmıştır. Bu nedenle mükellefin birden fazla konut kira gelirinin bulunması hali, istisnadan birden fazla defa, bir başka deyişle her bir konut kira geliri için ayrı ayrı yararlanma hakkını vermez. Aynı şekilde hisseli bir taşınmazın konut olarak kiraya verilmesi halinde ise her bir hissedar malik, diğer koşulların da var olması durumunda istisnadan tam olarak yararlanır; burada istisna tutarının hisse oranında dikkate alınması söz konusu değildir. Miras kalan taşınmazların konut olarak kiraya verildiği hallerde, koşulları taşıyan her bir mirasçı, istisnadan ayrı ayrı yararlanırlar.    

İstisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi durumunda da bu istisnadan yararlanılamayacaktır. Örneğin beyan olunan kiranın eksik beyan olunduğunun ileride saptanması halinde sadece eksik beyan edilen tutar değil, daha önce yararlanılmış istisna tutarı da ikmalen veya re’sen ve cezalı tarhiyata konu edilecektir. Burada önemli olan kiranın tam olarak beyan edilmiş olmasıdır. Süresinde beyan edilmiş olma gibi bir koşul, bence bir eksiklik olarak, aranmamıştır. Bu nedenle mükellefler, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamede yer almayan mesken kira gelirlerini, pişmanlık hükümleri çerçevesinde verecekleri beyanname ile beyan etmeleri halinde de söz konusu istisnadan yararlanabileceklerdir.

Bu istisnanın, gereksiz ve eşitliğe aykırı şekilde düzenlenmiş koşullardan arındırılarak daha basit hale getirilmesi gerekmektedir. Düzenlemeleri karmaşık hale getirmek, vergicilik değildir. İstisnadan yararlanan kazanç elde etmeyi bir başka istisnadan yararlanmanın yaptırımı olarak kabul etmenin veya çok sayıda kira geliri elde edenin yanında bir bakkal dükkânı olanı istisnadan yararlandırmamanın hiçbir mantığı yoktur."

Konut site yönetimi adına çalışanlar ücretlerini muhtasar beyanname ile beyan etmek zorunda mı? 

Çatalca Orman İşletme Müdürlüğü’nden Silivri’de satılık arsa!

AYM'den flaş karar: Yapıların depreme dayanıklılığının denetlenmesinde artık kamu kurumları da sorumlu!