Konut kredi faizleri daha da düşebilir!
Merkez bankasının politika faizini düşürmesiyle kamu bankaları da konut kredi faizlerini yüzde 1'in altına düşürdü. Sektör temsilcilerine göre merkez bankası tekrar indirime girerse, konut kredileri de düşer. Altan Elmas, kredi faizlerinin 0.80'e düşebileceğini belirtti.
Önceki hafta politika faizini 425 baz puan indiren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), son açıklanan enflasyon raporunda yılsonu enflasyon tahminini 0.7 puan düşüşle yüzde 13.9’a çekti. TCMB yeni faiz indirimleri için TVMB yeni faiz indirimleri için alan olduğunun mesajını verdi.Politika faizinde indirim patikasına girilmesiyle bankalarda faiz indirimini için düğmeye bastı. Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank kredi faizlerinde indirime gitti.
Para Dergisi'nde yer alan habere göre, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak geçen hafta yaptığı toplantıda TCMB'nin fonlanma maliyetlerini düşürmesinin ardında önümüzdeki dönemde kredi faizlerinin inebileceğini söylemiş, kamu bankalarınında bu süreci izleyebileceğinin altını çizmişti. Referans olacak datalara bakıldığında faiz indiriminin olduğu gün öncesinde bile enflasyona dayalı reel faizlerin aşırı yüksek olmasından kaynaklı bir faiz indirimi sürecinin başlamış olduğuna dikkat çekti.
Prof. Dr. Abuzer Pınar/OSTİM Teknik Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Finans Bölümü Üyesi
"İkinci yanda büyüme eğilimi ilk yandan güçlü olacak"
Enflasyonda belirgin iyileşme eğilimleri ortaya çıktı. Enflasyon geçen yıl Aralık'ta yüzde 20.3 ile kapatmışken şu anda yüzde 16’nın altına düştü. Bu düşme eğiliminin devam edeceği görülüyor. Bunun bir nedeni dövizdeki gevşeme nedeniyle ortaya çıkan maliyet düşüşü, diğer nedeni de yükselen fiyatlar dolayısı ile ortaya çıkan talep düşüşü. ABD'de de ekonominin yavaşlamasıyla beraber faiz düşüşü gerçekleşti. Bunun da ek beklentisi yılsonu için yüzde 16’dan yüzde 15’e çekilirken, 2020 sonu gıda enflasyonu tahmini yüzde 11 olarak korundu. Nisan enflasyon raporunda yer alan ham petrol fiyatları varsayımı 2019 yılı için ortalama 67.2 dolardan 65 dolara, 2020 için ortalama 66.2 dolardan 62.6 dolara indirildi. Uysal, 2019’da enflasyondaki düşüşe en belirgin katkının, Türk lirasındaki görece ılımlı seyirle döviz kuru kaynaklı birikimli etkilerin azalmasından gelmesini beklediklerini vurgulayarak, iktisadi faaliyetteki ılımlı seyir enflasyondaki düşüşü desteklemeye devam edeceğini dile getirdi. Azalan kur etkileri ve olumlu seyreden arz koşullarına bağlı olarak gıda enflasyonunun enflasyondaki düşüş sürecini destekleyecek bir diğer unsur olarak değerlendirdiklerini dile getiren Uysal, küresel büyüme görünümündeki zayıflamaya bağlı olarak ithalat fiyatlarının da enflasyona bu dönemde düşüş yönlü katkı yapmasını beklediğini ifade etti.
Murat Uysal, faiz indirimi konusunda kayda değer manevra alanı olduğuna dair mesajım yineledi ancak ne kadarlık bir indirim olabileceği ile ilgili bir yönlendirme yapmaktan kaçındı. Uysal, “Burada kastettiğimiz enflasyonun dönemsel geçici etkilerden arındırılmış eğilimleri. Tabii eğilim denince akla ilk gelen gösterge çekirdek enflasyon oluyor. Ancak çekirdek enflasyon göstergeleri de özellikle içinde bulunduğumuz dönemde vergi/yönetilen fiyatlar ya da baz etkileri gibi nedenlerle oldukça oynak bir seyir izleyebiliyor. Bu nedenle, lumlu katkısı ile Türkiye'de dolar kuru 5.51'e kadar düştü. İhracattaki artış, ithalattaki düşüş ve turizm gelirleri nedeni ile dövizdeki gevşeklik bir süre devam edecek gibi görünüyor. Geçen yıl ortaya çıkan fiyat artışı büyük ölçüde maliyet tarafından ve döviz kuru üzerinden geldiği için bu düşüş enflasyonu beklenenin de ötesinde olumlu etkileyecek. Bundan sonraki süreçte faiz düşüşü devam edecektir. Hala 4 puan kadar bir düşüş beklemek mümkün. Faiz düşüşü ile beraber kredi maliyetleri de düşeceğinden yılın ikinci yarısında büyüme eğitimi ilk yarıdan daha güçlü olacak.
Kredi faizleri iniyor
TCMB’nin faiz indirimi sonrası kamu bankaları kredi faizlerinde indirime gitti. Ziraat Bankası 500 bin TL’ye kadar azami 180 ay vadeli konut kredisi faizini aylık yüzde 0.99, 500 bin 1 TL ile 1 milyon TL arasında yüzde 1.19,1 milyon TL üzeri kredilerde ise yüzde 1.39 olarak belirledi. Banka, tüketici kredilerinde ise faizi maaş müşterileri için azami 60 ay vadede yüzde 1.49, diğer müşteriler için yüzde 1.59 olarak belirledi. Vakıfbank 180 aya kadar vade fırsatıyla 500 bin TL’ye kadar olan konut kredilerinde aylık faiz oranını yüzde 0.99,1 milyon TL'ye kadar yüzde 1.19,1 milyon TL üzeri için yüzde 1.39 olarak belirledi. Banka, ayrıca konut projelerindeki faiz oranını kampanyaya katılacak konut projeleri için aylık yüzde 0.79'a indirdi. Vakıfbank, bireysel ihtiyaç kredisi aylık faiz oranını ise bankanın maaş müşterileri için yüzde 1.49’a, diğer müşterileri için yüzde 1.59'a düşürdü. Halkbank ise, tüketici kredilerinde 60 aya kadar vade imkânıyla aylık yüzde 1.49'dan başlayan faiz oranları sunduğunu açıkladı. Banka, konut sahibi olmak isteyen müşterilerine özel aylık yüzde 0.99'dan başlayan seçeneklerle de konut kredisi desteği sağlayacak. Ayrıca, kendisiyle aktif çalışan konut firmaları Banka'ya katkı payı ödeyerek, müşterilerine yüzde 0.79 faiz oranı ile kredi kullanma imkânı sağlayabilecek. Ziraat Katılım da 180 ay vade ve 250 bin TL'ye kadar olan konut kredi faiz oranını yüzde 0.99, 60 aya kadar vadeli tüketici kredi faiz oranını ise yüzde 1.59'a indirdiğini açıkladı.
Konut sektöründen kampanya sinyali
Konut kredilerinin düşürülmesi, vadenin 180 aya çıkarılması sektör için büyük bir adım. Konut satışlarında büyük bir hareketlilik bekliyoruz. Bankaların yaptığı açıklamalarda faiz oranlarının anlaşmalı konut firmalarının anlaşması dahilinde daha da aşağı düşürülebileceğinin belirtiliyor. Konutder üyeleri olarak, bankalarımızla anlaşarak rakamları daha aşağı 0.80'e kadar çekebiliriz. 0 zaman 180 ay çok daha cazip bir ürün haline gelecektir. Sektörümüz bu indirimle büyük bir fırsat ve ivme bekliyor. Ana eğilimi değerlendirirken daha detaylı analiz yapmak gerekiyor. Örneğin, Temmuz’da vergi indirimlerinin geri alınmasından kaynaklanan enflasyon artışını bir trend değişimi olarak düşünmemek gerekir. Parasal duruşu belirlerken enflasyon eğilimini bu tür geçici etkilerden ayrıştıran ana eğilimlere odaklanıyoruz” diye konuştu.
DIŞ TİCARET AÇIĞI YÜZDE 42.5 AZALDI
TOBB' ETÜ Öğretim Üyesi Dr. Cahit Sönmez, dolarizasyon sürecinde iki faktörün önemli olduğunu vurgulayarak, ilkinin TL yatırım araçlarının getirileri, ikincisinin ise güven faktörü olduğunu kaydetti. Sönmez, “Tatminkar getiri Merkez Bankası’mn diğer toplantılarda yapacağı faiz indirim oranına bağlı. Güven faktörü ise belirsizliklerin ortadan kalması ve Merkez Bankasının kuracağı iyi iletişim ile sağlanabilir” dedi.
TÜIK ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre, ihracat 2019 Haziran’da, 2018’in aynı ayma göre yüzde 14.3 azalarak 11 milyar 82 milyon dolar, ithalat yüzde 22.7 azalarak 14 milyar 259 milyon dolar olarak gerçekleşti. Haziran’da dış ticaret açığı yüzde 42.5 azalarak 3 milyar 177 milyon dolara geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2018 Haziran’da yüzde 70.1 iken, 2019 Haziran’da yüzde 77.7’ye yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2019 Haziran’da bir önceki aya göre ihracat yüzde 15.5, ithalat yüzde 0.2 azaldı. 2019 yılının ilk altı ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.9 artarak 83 milyar 716 milyon dolar, ithalat yüzde 19.8 azalarak 98 milyar 566 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılın ilk yarısında dış ticaret açığı yüzde 63.6 azalarak 14 milyar 849 milyon dolara gerilerken, ihracatın ithalatı karşılama oranı 18.1 puan artışla yüzde 84.9’a yükseldi.
Ülkenin ekonomik alanım oluşturan serbest bölgeler, gümrük antrepoları ve serbest dolaşım alanına giren veya bu alanlardan çıkan malların hesaplamalara katıldığı genel ticaret sistemi verilerine göre ise yılın ilk altı ayında ihracat yüzde 2.2 artışla 88.2 milyar dolar, ithalat yüzde 20.4 azalışla 102.2 milyar dolar olurken, dış ticaret dengesi yüzde 66.7 azalışla 13 milyar 950 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.
TEMMUZ'DA İHRACAT REKORU
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın katılımıyla Temmuz ayı geçici dış ticaret verilerini, “TİM Ege Meclisi’ni düzenlediği İzmir’de açıkladı. Temmuz’da Cumhuriyet tarihi rekoruna imza atan ihracatçılar, genel ticaret sistemine göre Temmuz’da yüzde 8.32 artışla 15 milyar 958 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Ticaret Bakanlığı’mn resmi olmayan geçici verilerine göre, ithalatın yüzde 7.98 azalarak 19 milyar 288 milyon dolar olduğu Temmuz’da dış ticaret açığı yüzde 46.54 oranında azalarak 3 milyar 330 milyon dolara geriledi. Yılın ilk yedi ayında ihracat yüzde 3.07 artışla 104.16 milyar dolar, ithalat yüzde 18.6 azalışla 121.4 milyar dolar olurken, bu dönemde dış ticaret açığı yüzde 64.1 azalışla 17.3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
"VERİMLİ ÜRETİM GEREKLİ"
3. Göz Danışmanlık CEO’su ekonomist Hikmet Baydar, gerek dış pazarlardaki gerekse iç piyasadaki durgunluğun ticaret hacminin artırılması için bir tehdit olduğunu belirterek, bunun aşılması için özellikle verimli üretim ve rekabetçi fiyat politikası uygulanması gerektiğini kaydetti. Düşük kapasite kullanım oranı ve kredi imkanlarının zayıflığının bu hedeflerin gerçekleştirilmesini zora soktuğunu dile getiren Baydar, “Güven endeksleri de zaten bu düşünceyi teyit ediyor. Güven endeksleri 100’ün üzerine çıkmadan daha canlı bir piyasa görmemiz oldukça zor. Şimdilik genel konjonktür bu ihtimali düşük gösteriyor” dedi.
Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turist sayısında artış sürüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığının sınır istatistiklerine göre 2019 Haziran’da Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısı geçen yılın aynı ayma göre yüzde 18.05 artışla 5 milyon 318 bin 984 kişiye ulaştı. Yılın ilk altı ayında Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısı yüzde 13.2 artışla 18 milyon 76 bin 506 kişi düzeyinde gerçekleşti. Haziran’da Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Rusya Federasyonu 1 milyon 35 bin 745 ziyaretçi ile birinci, Almanya 588 bin 508 kişi ile ikinci, İngiltere 359 bin 462 kişi ile üçüncü sırada yer aldı. İngiltere’yi Bulgaristan ve Ukrayna izledi. Bu yılın Ocak-Hazi-ran döneminde Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülke sıralamasında Rusya Federasyonu 2 milyon 709 bin 397 ziyaretçi ile birinci, Almanya 1 milyon 802 bin 365 ile ikinci, Bulgaristan 1 milyon 236 bin 280 ile üçüncü oldu. Bulgaristan’ı İngiltere ve İran takip etti.
TURİZM GELİRİ 12.6 MİLYAR DOLAR
Turizm gelirler arttı, giderleri azaldı. TÜİK verilerine göre turizm gelirleri yılın ikinci çeyreğinde yüzde 13.2 artarak 7 milyar 973 milyon 963 bin dolar, yılın ilk yarısında yüzde 9.9 artışla 12 milyar 603.6 milyon dolara yükseldi. Yılın ikinci çeyreğinde ziyaretçiler seyahatlerini kişisel veya paket tur ile organize etti. Bu çeyrekte yapılan harcamaların 5.58 milyar dolarını kişisel harcamalar, 2.4 milyar dolarını paket tur harcamaları oluşturdu. Ziyaretçilerin kişi başı ortalama harcaması 625 dolar oldu. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşların harcamalarından oluşan turizm gideri ise yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34.4 azalarak 1 milyar 82 milyon 543 bin dolar, yılın ilk yarısında yüzde 21 azalışla 2 milyar 149.2 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.
Konaklama sektörü yılın ilk yarısını artışla kapattı. Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB), Türkiye’nin Ocak-Haziran 2019 otel doluluklarının 2018’in aynı dönemine göre 1.1 artarak yüzde 63.8 olarak kaydedildiğini açıkladı. Analiz şirketi STR’nin TÜROB için hazırladığı ‘Ülke Performans Raporu’na göre, ilk altı ayda ortalama günlük satılan oda bedeli yüzde 7.7 artışla 69.8 euro’ya, oda başı elde edilen gelir ise yüzde 8.9 artışla 44.5 euro’ya yükseldi. Türkiye doluluklarda ve fiyatlardaki artışa karşın, söz konusu dönemde Avrupa ortalamasının altında kaldı.
Ekonomist Hikmet BAYDAR / 3. Göz Danışmanlık CEO'su
"Daha fazla indirim için enflasyon seyri görülmeli"
Enflasyon raporunda yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 13.90 olarak belirlendi. Yüzde 19’lardan 15’lere hızla düşen enflasyon nedeniyle son derece iyimser bir tahmin olduğunu düşünüyorum. Düşük reel faizler özellikle tahvil portföyünün boşaltılması için zemin hazırlayacağından gereğinden fazla faiz indirimi ciddi riskler taşıyor. Mevcut durumda nominal faizler BIST tahvil piyasasında yüzde 15-17 arasında. Özellikle Eylül ayı enflasyon rakamına dikkat etmemiz lazım. İç talebin enflasyonu nasıl etkilediği Eylül sonunda belli olacak. Açıklamalarda özellikle iç talepteki zayıflığın enflasyonu olumlu etkilediği belirtilmiş. 2019'u 15 civarında kapatmamız bile iyi görünüyor. Daha fazla faiz indirimi için önce enflasyon seyrini görmekte fayda var.
Dr. Cahit SÖNMEZ / TOBB ETÜ Öğretim Üyesi
“300-350 baz puanlık indirim marjı açıldı"
TCMB Başkanı Uysal daha önce fazla vurgu yapılmayan iki noktaya dikkat çekti. Birincisi reel faiz, diğeri de fınansal istikrar. Bu bağlamda faizlerin döngüsünün 425 baz puanlık önden yüklemeli başladığı ve devamının geleceği mesajı çıkarılabilir. 'Nereye gider?’ konusu biraz muğlakta kalıyor. Merkez Bankası’nın yüzde 70 olasılıkla 2019 sonu enflasyon oranı beklentisini yüzde 13.9 çekmesi ile yaklaşık 300-350 baz puanlık bir faiz indirim marjı açılmış oldu. Bunu kalan üç toplantısına yayacak. Reel faiz de enflasyon oranı, ülke riski ve diğer gelişmekte olan ülke reel faizleri gibi değişkenlere göre belirlenecek. Enflasyon hedeflerinin tutturulabilirliği ile ilgili yorum yapmak için biraz erken. Yine de bu yılsonu hedefi olabilir ancak seneye tek hane biraz iddialı bir hedef gibi görünüyor.
12 banka Ağustos itibariyle konut kredisi faizlerini indirdi!
Katkı Paylı Konut Kredisi faiz oranları yüzde 0,79’a düştü!