Konut kredilerine talep 2008'in II. çeyreğinde de düşecek

Merkez Bankası'nın Banka Kredileri Eğilim Anketine göre bankalar, 2008 yılı ikinci çeyreğinde, konut ve taşıt kredilerine yönelik talepteki düşüşün devam edeceğini, diğer bireysel kredilerde ise talep artışının yavaşlayarak da olsa süreceğini öngördü. Merkez Bankası'nın 2008 Ocak-Mart dönemini kapsayan "Banka Kredileri Eğilim Anketinin" sonuçlarına göre, kısa vadeli krediler haricinde işletmelere verilen tüm kredi türlerinde standartların sıkılaştırılması yönündeki eğilimin sürdüğü görüldü. Bankaların Nisan-Haziran 2008 dönemi için beklentileri ise son üç dönemdir değiştirilmeyeceğini öngördükleri kısa vadeli krediler de dahil olmak üzere tüm kredi türlerindeki standartların sıkılaştırılacağı yönünde oldu. Önceki dönemlerde bankaların standartları sıkılaştırmasında etkisi olan faktörler sadece risk algılamasına ilişkin faktörler iken, ilk kez bu dönemde rekabet baskısı ile fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamalarınında sıkılaştırma yönünde etkili olduğu gözlendi. İşletmelere verilen kredilerin koşul ve kuralları açısından, 2007 yılının son çeyreğinde vade koşulları hariç, tüm koşul ve kuralları sıkılaştırdığını bildirmiş olan bankaların bu eğilimini 2008 yılının ilk çeyreğinde de sürdürdüğü, ayrıca bu dönemde son üç dönemdir esnetilmekte olan vade koşullarının da ilk kez sıkılaştırıldığı görüldü.

İşletmelere verilen kredilere yönelik talep, beklentilerle uyumlu şekilde Ocak-Mart 2008 döneminde de artışını sürdürdü. Bir önceki dönemde en fazla talep artışı yaşanan küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen kredilerdeki talep artış hızı bu dönemde yavaşlarken, en yüksek talep artışı gözlenen kredi türü ise büyük işletmelere verilen krediler oldu. Bireysel kredilere uygulanan standartların, önceki dönemlerin aksine bu dönemde sıkılaştırıldığı ve bankaların beklentilerinin standartlardaki sıkılaşmanın artarak süreceği yönünde olduğu görüldü. Geçen dönemin aksine, cari dönemde konut ve taşıt kredilerine uygulanan standartları etkileyen faktörlerden hiçbirinin gevşetici yönde etkisinin olmadığı gözlendi.

Konut piyasası

Geçen dönemin tek sıkılaştırıcı faktörü olan emlak piyasasına ilişkin beklentilerin, konut kredilerine uygulanan standartların sıkılaştırılması yönündeki etkisi artarak sürdü. Taşıt kredileri standartlarındaki sıkılaştırmada en etkili faktör ise genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler oldu. 2007 yılının son döneminde bankaların verdikleri taşıt, konut ve diğer bireysel kredilerin standartlarını özellikle diğer bankaların rekabeti nedeniyle gevşettikleri, ancak inceleme döneminde bu faktörün tüm kredi türlerinde sıkılaştırıcı yönde etkili olduğu görüldü. Kredilere uygulanan koşullar açısından, konut kredilerinde bankalar ortalama krediler üzerindeki kar marjını azaltmaya devam etti.  Ancak marjı düşürdüğünü bildiren bankaların oranı, önceki dönemlere göre oldukça azaldı. Taşıt kredilerinde tek gevşetilen koşul vade olurken, bankaların son üç dönemdir ilk kez hem ortalama hem de daha riskli krediler üzerindeki kar marjını artırmaya başladıkları görüldü. Diğer bireysel kredilerin koşulları ise sıkılaştırılmaya devam edilen faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar haricinde bu dönemde değiştirilmedi. Ocak-Mart 2008 döneminde, önceki dönemlerin aksine konut ve taşıt alım kredilerinde talebin daraldığı görüldü. Konut kredileri talebindeki daralmanın en önemli sebebi, konut piyasasına ilişkin beklentiler olarak dikkat çekerken, taşıt kredilerindeki düşüşün en önemli nedeni olarak taşıt alımı dışındaki tüketim harcamaları bildirildi. Diğer bireysel kredilerde ise talep artışı yavaşlayarak da olsa sürdü.