Konut kredisi faiz oranları ne zaman düşecek?

Ekonomist dergisi sordu. Bankacılar yanıtladı. Konut kredisi faiz oranları ne zaman düşüşe geçecek? Merkez Bankası'nın politikaları faiz oranlarını nasıl etkileyecek?

Merkez Bankasının geçen hafta yaptığı 0.5 puanlık faiz indirimi, tüketici kesiminde heyecanlı bir bekleyiş yarattıysa da bu kısa sürdü. Çünkü bu indirimi bekleyen ve daha önceden fiyatlarına yansıtan bankalar, kredi faizlerinde oldukları yerde kalmayı sürdürecek gibi. 2008 yılında da hızlı bir indirim beklemeyen bankacılar, içerde ve dışarıda yaşanan ekonomik ve siyasi gerilimin bu indirimleri zorlaştıracağını düşünüyor.

Geçen hafta piyasalara Merice Bankası'nın faiz indirimi dan gasını vurdu. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu salı günü yaptığı toplantıda gecelik faizleri 50 baz puan, bir başka deyişle yarım puan

indirme kararı aldı.

Bu kararın ardından, gözler gerel bireysel gerekse ticari kredi piyasasına çevrildi. Ancak MB'dan faiz indirim bekleyen bankacılar, kredi faizlerini indirme konusunda aceleci davranmayacak gibi görünüyor. MB kararının ardın dan bazı bankalar mevduat faizlerini 0.50 ile 1 puan arasında aşağı çekerken, kredi faizlerinde indirime giden tek banka ise Şekerbank oldu. Banka, konut kredisinde 30 yıl vadeye uyguladığı faiz oranını yüzde 1.39'dan 1.32'ye düşürdü. MB'nın indiriminden sonra bankaların kredi faizlerini indirmede sessiz kalmaları, indirim gerçekleşmeden bunu fiyatlarına yansıtmalarına bağlanıyor.

Finans sektörü genelinde yarım puanlık bir indirim beklendiğini söylemek yanlış olmaz. Daha yüksek oranlı bir düşüşe ise enflasyon endişesi engel oluyor. MB'nın açıklamalarında enflasyonun yükseleceğine yönelik endişelerin izlerinin görüldüğünü söyleyen Yapı Kredi Bankası genel müdür yardımcısı Mehmet Sönmez, "Özellikle tüketici kredileri oranları düşürse tüketim artar, enflasyon yükselir endişesi var" diyor.

Faizleri hızla inmeyecek

Öte yandan bankacılar MB'nın önümüzdeki dönemde faiz indirimlerine devam edeceğine inanıyor. Ancak bu indirimlerin gerek iç gerekse dış koşullardaki gelişmelerin dikkate alınarak, temkinli olması bekleniyor.

Örneğin İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Aykut Demiray, MB'nın yılbaşına kadar yapacağı kasım ve aralık ayı toplantılarında da yarımşar puanlık indirimlere gideceğini tahmin ediyor. "Yılbaşına kadar en fazla 1.5-2 puan indirim olur" diyen Demiray, global piyasalardaki dalgalanmalara ve içeride başta Kuzey Irak olmak üzere siyasi konuların öne çıkmasına dikkat çekiyor. Bu nedenle 2008 yılında da kredi faizlerinde çok hızlı hareket beklemediğini söyleyen Demiray, kredilerde çok hızlı bir genişleme de beklemiyor.

Bankalar birbirini kolluyor

MB'nın faiz indiriminin ardından faiz dinamiklerinde fazla bir hareket olmaması, yarım puanlık faiz indirimi bekleyen piyasaların bunu zaten fiyatlara yansıtmış olmasından kaynaklandığı şeklinde yorumlanıyor. Çünkü faiz kararırın hemen etkisini gösterdiği bono bileşik faizlerinde bile çok fazla hareket yaşanmadı. İndirim öncesinde yüzde 16'ya yaklaşan bono bileşik faizleri, karann ardından yüzde 16'nın altına geriledi. Bono faizlerinden sonra bazı bankalar mevduat faizlerinde yanm puan ile bir puan arasında indirime giderken, kredi faizlerinde fazla bir oynama olmadı. Bazı bankalar bu konuda hazırlık yaparken, rekabetin de etkisiyle birbirlerinin atacağı adımlan kolluyor.

MB'nın faiz indiriminin, kredi faizlerine rakam olarak yansımasa da psikolojik etki yarattığını söyleyen Finansbank Bireysel Bankacılık Pazarlama Ürün ve Segment Yönetimi Grup Yöneticisi Tunç Akyurt, "indirim kararı, MB'nın enflasyonun düşeceğine inandığını gösteriyor. Böylece faizlerin gevşeyeceğine inanılıyor" diyor. Akyurt'a göre Kuzey Irak ile ilgili sıcak bir gelişme olmaz, içeride veya dışanda sürpriz bir durum yaşanmazsa tüketici kredilerinde 0.4-0.5 puanlık indirim olabilir. Örneğin 1.35 olan aylık faiz oranı, 1.30'a inebilir.

Kredi faizleri ne olacak?

MB'nın yılbaşına kadar faizlerde bir puan daha indirim beklediğini söyleyen Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Sönmez ise halen 1.30-1.40 sevi¬yesinde olan konut kredileri faizlerinin bu yıl sonu itibariyle en fazla 1.20-1.30 bandına gerileyeceğini düşünüyor.

Garanti Bankası 'nın bireysel bankacılıktan sorumlu genel müdür yardımcısı Fuat Erbil de, yıl sonu için benzer oranlar bekliyor. Erbil, "Merkez Bankası, kasım ayında da yanm puanlık bir indirim yaparsa, konut kredilerinde aylık faiz oranlan yüzde 1.20'lere gelir. Yılı da bu seviyelerden kapatınz, daha aşağıya düşmez. Tabii, Merkez Bankası, bir anda 3 puanlık şok indirim yapmazsa" diyor.

Merkez Bankası'nın faiz indirimine rağmen, bankaların düşüş için acele etmemesinin nedenlerini sorduğumuz da Erbil, "Geçmişte faizler yükseldiğinde biz aynı düzeyde ayak uydurmamıştık. Bu indirimle ancak başa baş geliyoruz" yanıtını veriyor. Aylık yüzde l'in altına düşüş ne zaman olabilecek? Bu sorunun yanıtı tam kestirilemiyor. Fuat Erbil'e göre, bu trend devam ederse, ancak 2008'in ikinci çeyreğinden sonra görebiliriz. Mehmet Sönmez ise 2009'u işaret ediyor. Ya diğer kredilerde düşüş olacak mı?

Sönmez, KOBİ ve ticari kredilere ilişkin olarak ise şunları söylüyor:

"Sektör genelinde faiz oranlan ticari kredilerde 60 ay vadede aylık 1.35; nakit destek kredilerinde 1.70-1.80; ticari taşıt kredilerinde 1.50-1.60; tarıma yönelik kredilerde yıllık 25-30 bandında. Bireysel kredilere göre faizler daha yüksek. Yarım puanlık, bir puanlık düşüşler çok etkili olmaz. Ancak 2008'de enflasyon ve faizlerdeki düşüş eğilimi devam ettiği için KOBİ kredilerinde yüzde 30 artış bekleniyor."

Örneğin turizmde 2008 beklentilerinin olumlu olduğunu söyleyen Sönmez, 'Tarımda kuraklığın ne olacağı önemli... Hizmet sektöründe nakit destek kredileri artabilir. Ama toplam kredilerde çok büyük bir artış olmayacak" diyor.

Kayhan Öztürk / Ekonomist