Konut satışlarında yaşanan yükseliş, fiyatlarda yeni bir dalga getirir mi?
Temmuz ayından bu yana yeniden artışa geçen konut satışları fiyatlarda yeni bir dalga getirir mi? İşte Ekonomim yazarı H. Bader Arslan’ın konu ile ilgili o yazısı….
Ekonomim yazarı H. Bader Arslan bugünkü yazısında konut fiyatlarını kaleme aldı. İşte H. Bader Arslan’ın o yazısı…
Gündemden düşmeyen konut satışlarında 2022 yılının Temmuz ayında başlayan düşüş bu senenin ortasına kadar devam etti. Temmuz ayından bu yana yeniden artışa geçen konut satışları, kısa vadede piyasadaki dibin görüldüğüne işaret ediyor.
-Ekim ayındakonut satışları 165 bine çıktıı.
-2022 yılının Aralık ayından bu yana en yüksek aylık satış düzeyine ulaşıldı
- Satışı gerçekleştirilen konut adedi yüzde 76,1 artışla 2022 yılının Mayıs ayından sonraki en hızlı yükselişini kaydetti.
-İpotekli satışların payı yüzde 12,8 ile 2023 yılının Ağustos ayında bu yana en yüksek düzeyine ulaştı.
- Yeni konut satışları yüzde 97 yükseldi. Bu 2021 yılı sonundan bu yana en sert artış oldu.
- Yeni konutların toplam satışlardaki payı yüzde 35 ile 2022 yılı Aralık ayından bu yana en yüksek düzeye çıktı.
Yani göstergelerin aşağı yukarı tamamı bir hareketlenmenin başladığını da teyit ediyor. Bu da, akıllara “Acaba konut fiyatlarında 2022 yılında olduğu gibi konut-mania denebilecek bir sıçrama yaşar mıyız?” sorusunu getiriyor.
Ben söz konusu bu olasılığın düşük olduğunu düşünüyorum. Bunun en önemli sebebi o günlerde konut fiyatlarında sıçramaya sebep olan ortamın bugün olmaması. Anımsayacağınız gibi politika faizi yüzde 19’dan aşağı çekildikçe enflasyon yüzde 16’dan yüzde 80’e yükselmiş. Söz konusu bu süreçte TL mevduat tutmak anlamını kaybetmiş, yurttaş arabaya, konuta, altına ve dövize yönelmişti. Konut ve araba alımı, bir ihtiyacın karşılanmasının ötesine geçip, yatırım aracı olmuştu. Bugün söz konusu durum öyle değil. TL’ye talep artmaya devam ediyor, toplam mevduat içerisinde yüzde 30’a kadar düşen TL’nin payı yeniden yüzde 50’nin üzerine çıktı. Mevcut ekonomi politikalarımızın omurgasında bir değişiklik olmazsa, konut fiyatlarında sansasyonel bir artış da beklememek gerekir.
Grafik inşaat maliyet endeksi ile yeni konutlar fiyat endeksinin son altı yıldaki değişimini gösteriyor. Spekülatif bir hareket yoksa her iki verinin birbirine yakın bir şekilde hareket etmesini, yani yeni konut fiyatlarının, inşaat maliyetlerindeki artışa yakın bir oranda artmasını bekleriz ki; genel olarak da öyle oluyor. Fakat 2022 yılı başından itibaren konut fiyatlarındaki artış, maliyetlerdeki artışın çok daha üzerine çıkıyor. Söz konusu bu durum 2024 yılı başına kadar devam ediyor.
Son olarak ABD Doları cinsinden konut fiyatlarına bir bakalım. 2010-2018 döneminde Türkiye genelinde konut metrekare fiyatları 600-800 dolar arasındaydı. 2018 yılı sonundan 2021 yılı sonuna kadar 500- 600 dolar bandı arasına geriledi. Daha sonra hızlı bir yükselişe 2023 yılında 1160 dolara ulaştı. Bu senenin 3. çeyreği itibarı ile 1015 dolar düzeyinde. Mega kent İstanbul’daki fiyatlar da 1884 dolara çıktıktan sonra 1557 dolara düştü. Fiyatlarda dolar bazında hafif bir gerileme yaşansa da; hala uzun dönem ortalamalarının üzerindeyiz.
İki sene önce yüzde 186’ya çıkan konut fiyatlarındaki artış, şu sıralarda yüzde 30’un altına düştü. Fiyatlar reel şekilde sekiz aydır geriliyor. Son dönemde artış gösteren satışlar henüz fiyatlar üzerinde ciddi bir etki yaratmamış olsa da bir süre sonra konut fiyat artışı yeniden hızlanabilir. Fakat söz konusu bu artışın, konutu yeniden bir yatırım aracına çevirecek kadar güçlü olmasını, maliyet endeksinin ve enflasyonun kalıcı olarak üzerine çıkmasını da ben çok mümkün görmüyorum.
Türk müteahhitler Irak'ta 34,9 milyar dolarlık bin 111 proje üstlendi!
