Konut ve yaşam maliyetleri arttı, İstanbul'dan kaçış başladı! 

İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Şentürk, mega kent İstanbul'da nüfusun azalmasının kentsel dinamiklerini kaleme aldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan resmi göre, mega kent İstanbul'un nüfusu azalma gösterirken, Marmara Bölgesi'nde ise nüfus artışı yaşandı. Kentsel dönüşüm, konut ve yaşam maliyetlerinin yükselmesi, yaşam kalitesi arayışları gibi faktörler İstanbul'dan göçü etkileyen etkenler arasında bulunuyor. 

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2023 sonuçlarına göre, mega kent İstanbul'un nüfusu bir önceki seneye göre 252 bin 27 kişi azaldı ve 15 milyon 655 bin 924 kişiye indi. Ayrıca resmi olarak açıklanan 2022 doğum istatistiklerine göre, ülkemizde doğurganlık hızı 1,62 iken İstanbul'da söz konusu bu oran 1,29 ve aynı sene doğanların sayısı da 170 bin 84 şeklinde oldu. Yine açıklanan ölüm istatistiklerine göre, ülkemizde ölüm hızı 5,9 şeklinde iken mega kent İstanbul'da söz konusu bu oran 4,6 ve aynı sene ölenlerin sayısı da 73 bin 751 olarak açıklandı.

İSTANBUL'DAN MARMARA'YA

Ülke nüfusunun yüzde 18,34'lük kısmının ikamet ettiği mega kent İstanbul'daki değişimler artık alternatif bir tanımla anlaşılabilir: Kent bölge. 11 şehirli Marmara Bölgesi, ülke nüfusunun yüzde 30,93'lük bölümüne ev sahipliği yapıyor. İstanbul'un nüfusu azalma gösterirken ya da nüfus artış hızı yavaşlarken, Marmara Bölgesi'nde nüfus son 20 senede artma eğilimi gösteriyor. Ekonomik sebeplerle emeklilerin ve yaşam tarzı göçü sebebiyle İstanbul'dan ayrılanların Marmara Bölgesi'ndeki farklı şehirlere yöneldiği söylenebilir. İstanbul sanayisinin, istihdam alanlarının, Marmara Bölgesi'ne kayması da söz konusu bu göçün önemli nedenleri arasında yer alıyor. 

Önceden istihdam için mega kent İstanbul'a yönelen nüfus, Marmara Bölgesi'nde üretimin ve ticaretin yaygınlaşması ve turizmin de genişlemesi sebebiyle bölgedeki diğer şehirlere yöneldi. Ayrıca ülkemizde kent bölge gelişimiyle bölgesel ölçekte bazı kentsel merkezler de giderek daha da çok göç aldı.  İzmir  ve kent bölgesinde olan Aydın ve Manisa,  Adana  ve kent bölgesinde yer alan Mersin ve Konya bu türden kent bölgelere örnek olarak verilebilir.. İstanbul hem kendi etrafındaki hem de ülkemizdeki kent bölge gelişiminden oldukça etkileniyor. Paylaşılan detaylara göre kent bölgeler geçmişteki kentsel gelişmelerden farklı şekilde ekonomik, kültürel, toplumsal ve mekansal olanaklara sahip yeni cazibe merkezlerinin oluşmasını içerdiği için nüfus hareketlerinin yalnızca tek bir şehre değil ülkedeki farklı kent bölgelere yönelmesine de imkanı sağlıyor. 

MERKEZDEN ÇEPERE

Çekmeköy, Arnavutköy, Silivri, Çatalca, Sultanbeyli, Sancaktepe, Şile ve Tuzla gibi İstanbul'un çeperinde kalan yerleşim bölgelerinde nüfus giderek artıyor. 2000'li senelerin başından itibaren şehrin çeperine yönelen nüfus giderek daha fazla kırsal nitelikli bölgelere yerleşiyor. Şile ve Çatalca'da yaşanan nüfus artış hızı, İstanbul'un kadim kent merkezindeki nüfusun giderek daha da şehir dışındaki, kırsal nitelik taşıyan bölgelere yerleştiğini gösteriyor. Söz konusu bu yaşam tarzı göçü şehirdeki diğer nüfus eğilimlerinin açıklanmasında da kullanılabilir. Ayrıca şehir merkezindeki yoğun nüfusa sahip ilçeler arasında yer alan şehir çeperindeki ilçelere gidecek ekonomik sermayeye sahip olmayan nüfusun bir bölümü de kentin komşusu olan diğer şehirlere doğru bir yöneliş içerisindedir. Başta şehrin doğusunda yer alan Sakarya, Kocaeli, Yalova ve batısında yer alan Edirne, Tekirdağ, Kırklareli gibi şehirler olacak şekilde nüfus, bölgedeki diğer yerleşim alanlarına doğru hareket ediyor. Ayrıca Güney Marmara bölgesinde bulunan Balıkesir, Bursa, Çanakkale gibi şehirlere doğru da özellikle emekliler tarafından yapılan bir göçe değinilebilir.

KONUT VE YAŞAM MALİYETLERİ ARTTI

İstanbul'da yaşayan nüfusun azalmasındaki etkenlerden bir tanesi konut ve yaşam maliyetlerinin artması olarak belirtildi. Giderek ekonomik sermayesi azalan ve yeni bir konut sahibi olamayan emeklilerin ve çalışma yaşamı dışında kalanların kentte varlıklarını devam ettirmeleri zorlaştı. Paylaşılan detaylara göre geçtiğimiz senelerde emekli vatandaşlar, Marmara Bölgesi'nde konut edinebilme olanağına sahipti ve farklı şehirlere yerleşmeleri söz konusuydu. Fakat günümüzde ekonomik sıkıntılar yaşayan emeklilerin yeni ev sahibi olmadıkları için genellikle ailelerinin göç ettiği şehirlere dönme eğiliminde oldukları belirtildi.

Ayrıca İstanbul'daki konut ve yaşam maliyetlerinin giderek daha da yükselmesi yalnızca emeklileri değil aynı zamanda orta ve orta alt gelir grubundaki bireyleri de şehir dışına göçe itti. Bu gelir grubundaki vatandaşlar farklı şehirlerde istihdam olanaklarına ve konuta daha rahat erişebildikleri için göç ediyor.

KONUTA ERİŞİMDEKİ ZORLUKLAR

Söz konusu raporda yer alan detaylara göre konut sayısının az olduğu ve fiyatlarının belirgin bir biçimde yükseliş gösterdiği bir dönemde, kentsel dönüşüm sebebiyle konutundan ayrılmak zorunda kalan konut sahipleri veya kiracılar mega kent İstanbul'da yaşayabilecekleri bir konutu kiralamakta güçlük çekiyor. Emekliler ve orta alt gelir grubunda yer alan vatandaşlar konuta erişim koşulları sebebiyle farklı çözümler arıyor. Bu çözümlerden bir tanesi de yaşadıkları şehri ivedilikle terk edip farklı bir şehre yerleşmek. Şehirde üretimin parçası olmayan emeklilerin ve konut edinmekte zorlanan orta ve alt gelir grubundakilerin şehirden ayrılması son zamanlarda sık sık gündeme gelen kentsel dönüşümün bir uzantısı şeklinde değerlendirilebilir. Kentsel dönüşüm esnasında farklı ilçelere veya şehirlere yerleşenlerin artan ekonomik değerden yararlanmak üzere genellikle eski mahallelerine dönmedikleri de belirtilebilir.

Haritalarda yer almayan aktif fay keşfedildi: 7.3'lük deprem üretebilir!

Türk müteahhitler için yıllık 10 milyar dolarlık iş potansiyeli! Suudi Arabistan ve yeni pazarlar radarda!

Uzmanlar, depreme karşı güvenli bina inşa etmenin yöntemini açıkladı!