Konutta balon sönüyor mu? Kira bedellerinde düşüş tam gaz!
Merkez Bankası’na göre konut fiyatlarındaki artış mart ayında enflasyonun altında kalırken TÜİK bunun satışlara yansıdığını gösterdi. Kiralık evlere olan talep ise arttı. İşte detaylar...
Ekonomik krizle birliktekonut piyasasında yaşanan fiyat artışı hem de satılık hem de liralık konut piyasasında sarsıntıya sebep oldu. Hükümet, kira fiyatlarındaki tırmanışın frenlenmesi için ikisene üst üste yıllık zam oranını yüzde 25 ile sınırlandırsa da süreç içinde hem kiracılar hem de ev sahipleri ciddi şekillerde mağdur oldu.
Diğer taraftan enflasyonun çok üstünde artış görülen satılık konut piyasası pek çok insan için konut sahibi olmayı hayal haline getirdi. Merkez Bankası’nın Haziran 2023’ten bu yana takip ettiği sıkı para politikası paralelinde artan faizler kredili ev alımını zorlaştırdı.
Gazete Duvar'dan Mühdan Sağlam'ın haberine göre; Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, 9 Mayıs'ta konut piyasasındaki balonun zamanla söneceğini ifade etse de halk ile konut sahipleri karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Diğer tarftan yükselen faiz oranları krediyi maliyetli hale getirirken var olan birikimi bankada tutmayı da cazip kılıyor. Bu durum satılık konuttan kiralık olana kadar konut piyasasında etkili oluyor.
KONUT FİYATLARI ENFLASYONUN ALTINDA KALSA DA TALEP AZALDI
Konut fiyatlarındaki düşüşü belirten en önemli endekslerin başında Merkez Bankası tarafından belli periyotlarla güncellenen konut fiyat endeksi yer alıyor.
Merkez Bankası verilerine göre, İstanbul, Ankara ve İzmir'in konut fiyat endeksleri dikkate alındığında mart ayında sırasıyla yüzde 1, yüzde 1 ve yüzde 0,6’lık yükseliş olmuş. Buna karşın söz konusu üç kentte mart ayında konut fiyat endeksindeki artış oranları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 40, yüzde 63,9 ve yüzde 49,5 şeklinde kaydedildi.
Buraya kadar konut fiyatlarında artış olduğu imasını taşıyan verilerin dikkat çekici yanı mart ayı enflasyonun gerisinde kalmadı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre mart ayında aylık enflasyon aylık bazda yüzde 3,16 yıllık bazdaysa yüzde 68,5 şeklinde belirlendi. Artış oranları karşılaştırıldığında konut fiyatlarındaki artışın enflasyonun altında ilerlediği açıkça ortaya çıkıyor.
Konut fiyatlarındaki artışın hız kesmesi, talep cephesine dönük beklentinin yükselmesine neden oluyor. FakarTÜİK verileri satış cephesindeki düşüşe dikkat çekiyor. TÜİK mayıs ayı verilerine göre Türkiye genelinde konut satış sayısı, mayısta geçtiğimiz senenin aynı ayına göre yüzde 2,4 azalarak 110 bin 588 olarak gerçekleşti.
Ocak-mayıs döneminde ise satışlar, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre yüzde 3,4 azaldı ve 465 bin 761'e geriledi.
İstanbul, mayısta konut satışlarında 18 bin 814 ile en yüksek paya sahip şehir olurken; megakenti, 9 bin 861 konut satışıyla Ankara, 6 bin 306 ile Antalya izledi.
Konut satışının en az olduğu şehirler 37 ile Bayburt, 46 ile Ardahan ve 60 ile Hakkari şeklinde belirtildi.
ÜLKE GENELİNDE KİRALAR DÜŞÜYOR
Konut piyasasındaki diğer önemli göstergelerden biri kiralarda son üç senede yaşanan yükselişler. Kontrolden çıkan kiralık piyasasını yeniden rayına oturmak için hükümet son iki senedir yüzde 25 zam sınırlaması uygulanıyor. 2024 temmuzundan itibaren söz konusu düzenlemenin yenilenmeyeceği ifade edilirken, bunun özellikle yaz aylarında başlayan tayin ve üniversite kayıtları dikkate alındığında kira fiyatlarında ciddi bir artış oluşturabileceği gündeme geliyor.
Diğer taraftan Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin Sahibinden sitesi verileri üzerinden yaptığı analizler, konut piyasasındaki durgunluğun kira fiyatlarında da karşılık bulduğunu ortaya koyuyor. Rapora göre Türkiye genelinde ve üç büyükşehirde nisandan mayısa cari kira fiyatlarındaki artışın aylık enflasyondan daha yüksek olması sonucu enflasyondan arındırılmış (reel) kira bedelleri yükseldi.
Buna karşılık ülke genelinde mayıs ayı itibarıyla reel fiyatlarla kira ortalaması bir önceki senenin aynı ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 14,6 daha düşük oldu.
BETAM, Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı mayıs ayında yüzde 49,8’e düştüğünü duyurdu. Mayıs'ta ülke genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 169,6 lira olurken yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 52,1’e, Ankara’da yüzde 73,4’e, İzmir’de ise yüzde 68,3’e geriledi.
Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 213 TL, Ankara’da 163 TL, İzmir’de ise 189 TL olarak açıklandı.
Konut kiralarında yaşanan bu düşüş, talepte bir gerilemeye neden olmamış görünüyor. Kiralık konut talep göstergesi nisan ayına kıyasla yüzde 19,7 artarken, geçen yılın mayıs ayına kıyasla yüzde 3,4 arttı. Benzer bir biçimde konut piyasasında canlılık göstergelerinden biri olan kiralık konut sayısının kiralık ilan sayısına oranı ülkede genelinde artış gösterdi. Bunun yanında kiralık ilanı verilen konutların ilanda kalma süresinin de kısaldığı dikkate alındığında fiyat cephesindeki durağan seyrin talep cephesinde paralel seyretmediği hatta talebin arttığı görülüyor.
Uzmanlara göre kiralık konuta olan talepteki artışın diğer nedeni, faizlerin yüksek olması nedeniyle vatandaşların ev almak yerine ellerindeki parayı faize koymayı tercih etmeleri. Benzer biçimde faiz artışlarının kredi maliyetini aşırı yükseltmesi nedeniyle de satılık piyasasında durgunluk söz konusu.
Kiracılar dikkat! Ev sahipleri kiraya yüzde 100 zam yapabilir mi?
Antalya'da konutların metrekare fiyatı 52 bin TL! Son 4 yıllık artışlar korkunç!
