Konutta fahiş fiyat krizi büyüyor!

Türkiye'de konut kiraları rekor seviyeye ulaştı. Son zamanlarda konut stokunun azalması ile beraber ev bulmak büyük sorun olurken bulunan evler de kiracıları zor duruma sokuyor.

Ülke genelinde yüksek dolar kuru sebebiyle yükselen inşaat maliyetleri, konut stokunun azalması ve kentsel dönüşüm çalışmaları nedeniyle, Türkiye'de ciddi bir konut sıkıntısı meydana geldi. DW'den Aram Ekim Duran'ın haberine göre; özellikle 15 milyonu geçen nüfusuyla Türkiye’nin en büyük metropolü olan İstanbul’da, hem satış hem kiralama bedellerinde fahiş artışlar ön plana çıkıyor.

Koronavirüs salgını öncesinde 400 bin TL civarındaki evlerin fiyatı, bugünlerde 750 bin TL’ye kadar yükseldi. Sadece satılık değil, kiralık daire fiyatları da görenleri şaşkına çeviriyor. Yüksek fiyatlar ve arz sıkıntısı sebebiyle 100 bin ailenin kiralık ev bulma sorunu yaşadığı ifade ediliyor. Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası (İEKO) Başkanı Nizamettin Aşa, özellikle İstanbul genelindeki kentsel dönüşüm çalışmalarının uygulanması ile konut sıkıntısının daha da büyüdüğünü dile getiriyor. Nizamettin Aşa, "Kabataslak bir deyim ile yaklaşık 10 bin bina yıkılacak ve ortalama yüz bin hane halkı kiralık ev arıyor" diyor.

Hem satış hem de kiralamada meydana gelen fahiş fiyat artışlarında, kentsel dönüşüm projelerinin hayata geçirilmesindeki plansızlığın etkili olduğunu savunuyor. Yıkılan evlerin yerine yenileri inşa edilmediği için, evlerinden çıkan vatandaşlar yaşayacak ev bulamıyor. İEKO Başkanı Nizamettin Aşa, sadece birkaç ay içinde 100 binden fazla kiralık talebi oluştuğunu belirtiyor. Fakat şu anda inşaat piyasasında bu talebe cevap verecek konut bulunmadığını söyleyen Aşa, "Kentsel dönüşüm kademeli olsaydı böyle bir sıkıntı yaşamayacaktık" diye konuşuyor. 

Fiyat artışında Aydın ve Muğla ilk sırada

Gayrimenkul değerleme platformu Endeksacom’un verilerine göre, 2020-2021 döneminde ülke genelinde konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 29,7, kira fiyatı artışı ise yüzde 16,7 olarak kaydedildi. Bu dönemde konut metrekare satış fiyatları en çok artan kent yüzde 54,5 ile Aydın olurken, onu yüzde 51,3’lük artışla Muğla takip etti. Kent  genelinde 9 bin 280 TL/metrekare ortalama satış fiyatı ile Muğla en yüksek metrekare satış fiyatına sahip kent oldu. Muğla’daki fiyat artışlarında Bodrum, Marmaris, Datça gibi turizm merkezlerine olan talep belirledi. 

2020-2021 döneminde TL/metrekare satış fiyatlarındaki değişmelere bakıldığında İstanbul’da yüzde 24,79, İzmir’de yüzde 30,42, Ankara’da yüzde 22,14, Antalya’da yüzde 40,78’lik yükseliş kaydedildi. Türkiye genelinde Hakkari, yüzde 3,72’lik düşüşle konut metrekare fiyatlarının düştüğü tek kent oldu.

Konut kiralarındaki 2020-2021 arası yıllık TL/metrekare değer atışı incelendiğinde ise, yüzde 89,23’lik yükselişe Muğla lider olurken, ortalama metrekare kiraları 43,8 TL’ye çıktı. Muş, yüzde 87,07’lik kira artışı ile ikinci sıraya yerleşti. Hakkari yüzde 54,55’lik kira artışı ile dikkat çekti.  İstanbul’da yüzde 24,87, İzmir’de yüzde 20,35, Ankara’da 10,98, Antalya’da ise yüzde 15,14’lük artış gözleniyor. 

"Fiyatların daha da yükselmesi bekleniyor"

Peki konut fiyatlarındaki yükseliş sürecek mi? Nizamettin Aşa, bu soruya şöyle yanıt veriyor:

 "İnşaat piyasasında şu anda inşaat yapılmıyor. Yani eskisi gibi çok sık yeni projeler yapılmadığı için, mevcutlar satılıyor ve onların da fiyatı oldukça yükselmiş vaziyette. Hatta bir beklenti de yeni yapılacak inşaatlarda döviz kaynaklı maliyet artışının yansıyacağı ve fiyatların daha da yükseleceği söyleniyor."

Yeni daireler 1 milyon TL'nin üzerinde

Sektör temsilcileri, konut fiyatlarında yükselişin yıllık yüzde 30-70 aralığında olduğunu belirtiyor. Fakat bazı bölgelerde bu yükselişin yüzde 100’ü aştığı dile getiriliyor. İstanbul’da sıfır daire fiyatları, semtlere göre değişse de 1 milyon liranın üzerinde. 

Türkiye genelinde yaklaşık 120 bin üyesi bulunan İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu, yaptığı açıklamada, sadece ev arayan vatandaşların değil, müteahhitlik sektörünün de yüksek fiyatlardan rahatsız olduğunu belirtiyor.

"Ben bir vatandaş olarak, bir müteahhit olarak, bu konut fiyatlarının vatandaşımızın geliriyle eşdeğer olmadığını düşünüyorum" diyen Tellioğlu, Türkiye’de geçmişte "ortadirek" diye adlandırılan orta sınıf toplum kesiminin alım gücündeki azaldığına dikkat ediyor. Tellioğlu, "Orta kesim konutu denilen konut rakamlarına bakıldığında ortaya ne çıkıyor? 1 milyon ile 2 milyon arası bir konut rakamı çıkıyor. Ortalama 1,5 milyon TL… Şimdi 1,5 milyon bizim orta kesim vatandaşımızın alım gücüne uygun bir rakam değil" değerlendirmesinde bulunuyor.

Müteahhitler 9 Eylül'de eylem yapacak

Konut maliyetlerindeki yükseliş inşaat sektörü ile çimento sektörünü de karşı karşıya getirdi. Müteahhitler, çimento fiyatlarında yüzde 200’ü geçen zamlara karşısında 9 Eylül’de ülke genelinde 15 gün boyunca iş bırakma eylemi yapacak.

İMKON Başkanı Tahir Tellioğlu, çimento fiyatları makul seviyelere düşene kadar eyleme devam edeceklerini belirtiyor. Geçen sene Mayıs ve Haziran ayları arasında ortalama 150 TL olan çimento fiyatının bugünlerde 450 TL’ye kadar çıktığını anlatan Tellioğlu, "İthalat veya ihracat girdilerinin veya içerideki enflasyon oranlarının çok çok üzerinde maliyet artışlarını kabul etmiyoruz. Türkiye’de 70 kadar çimento fabrikası var. Ama bunlar 6-7 yerli ve yabancı büyük grup tarafından yönetiliyor. Bir tekelleşme durumu söz konusu" şeklinde konuşuyor.

Konut fiyatları ve kiralar düşer mi?

İstanbul için gelecek 5 yılda Anadolu şehirleri için gelecek 3 yılda konut fiyatlarının düşmesi hayal.

Hem kiralarda hem de fiyatlarda bugünleri arayacağız. Gelecek yıllarda fiyatlardaki ve kiralardaki yükseliş çok daha fazla olacak.

— Tebernüş Kireçci (@TebernKireci1) September 8, 2021

Konut fiyatlarındaki artış nasıl engellenir?