Konya’nın esrarengiz tarihi yapısı! Görenler inanamıyor!
Konya'nın Toroslar üzerindeki Hadim ve Taşkent ilçesinde Roma döneminde inşa edilen 5-6 metrelik kule benzeri taş yapılar, mimarisiyle ilgi çekiyor.
Konya'nın Toroslar eteğinde yer alan Hadim ve Taşkent'te ayılardan balı korunmak amacıyla inşa edilen "hanay" adı verilen tarihi yapılar, mimari yapısıyla dikkat çekiyor.
Hürriyet Gazetesi'nde yer alan habere göre; Göksu havzasında bulunan yüksek rakımlı yaylalardaki 30 dolayındaki taş yapı, kule görünümüyle görenleri merak uyandırıyor. Bu yapılar, bölgeye yabancı olanlar için "esrarengiz" niteliği bulunuyor.
5-6 metre yüksekliğe sahip dikdörtgen planlı yapının çatısında yaklaşık 10 metrekarelik seki bulunuyor. Elle yontma taş üzerindeki duvarları, kilitleme modeliyle ardıç ağacı yer alıyor.
Bölgede bulunan halkın, ayıların bal ve peteklere saldırmasının önlenmesi amacıyla kullanılıyor. Bazılarının temel yapısı yaklaşık 2 bin öncesine uzandığı belirlenen hanayların, yaklaşık 40 yıl öncesinde bal üretiminde etkin kullanıldığı kaydediyor.
‘AYILARDAN BALI KORUMAK İÇİN İNŞA EDİLMİŞ’
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Bahar, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, ülkede hanay yapılarının Toroslar'da sıklıkla görüldüğünü sözlerine ekledi.
Taşkent ve Hadim'in, hanay yapılarının en yoğun görüldüğü bölgeler olduğundan bahseden Bahar, şunları söyledi: "Hanay yüksek yapılar için kullanılan bir isim. İngilizce bal anlamına gelen 'honey' gelmesinden türemiş de olabilir. Bölgede 30'a yakın hanay var. Yerden 5-6 metre yüksekliğinde, üzerinde de balkon bulunuyor. Yapıda kullanılan ardıç, suya dayanıklı, uzun ömürlü olduğu için tercih edilmiş. Taş ve ağaçla yapılan bu yapıların, üzerinde teras inşa edilmiş. Yapıların en önemli özelliği ayılardan balı korumak için inşa edilmiş olmasıdır. İnsanlar için barınak olarak da kullanılabiliyor. Çevresindeki çanak çömlek kalıntılarına göre bu yapıların Roma döneminde de aktif olduğu anlaşılıyor."
TARİHİ YAPIDAKİ MERDİVENİN SIRRI
Hanayların tarihi özelliğiyle ilgili konuşan Bahar, şu açıklamalarda bulundu: "Hanaya eğreti merpen kurulur, yani sağlam olmaz. Çünkü hırsız veya ayının terasa çıkmasını güçleştirmek için, 'zor olsun' diye zayıf bir merpen tasarlanmıştır. Penceresi de ancak bir insanın girebileceği büyüklüktedir. Yapıların tarihi yaklaşık 500 yıla kadar uzanıyor. Bazılarının temeli daha eski olduğu için bölgedeki hanay geleneğinin 2 bin yıla dayandığını görüyoruz. Roma döneminden itibaren günümüze kadar gelmiş. Yöredeki insanlar bu yapıların ne olduğunu ve hikayesini biliyor. Hatta kullanan da var ama bu yapıları ilk kez görenler, 'tarihi gözetleme kulesi' olduğunu düşünüyor. 'Korunaklı kulübe' olduğu yönünde tahminde bulunanlar da var. Yorumlar çok."
‘TURİZM BAKIMINDAN POTANSİYELİ VAR’
Bahar, Anadolu'da Hititler'den itibaren bal üretiminin yapıldığına dair kaynaklarda bilgilerin yer aldığını aktardı.
Kulenin üzerinde bulunan sekide sedir veya ladin ağacından silindir şeklinde kovanların bulunduğundan bahseden Bahar, "Arı, peteğini kendisi yaptığı için kovanın içine petek konulmaz. Bu yönteme 'kara kovan' balı deniliyor. Bölgede etkin şekilde bal üretimi yapılıyordu. Ancak 1970'li yıllardan sonra terk edildi ve bu hanaylar başıboş kaldı. Hanaylarda balcılık yeniden yapılabilir. Doğal bal üretimi açısından ve turizm bakımından potansiyeli var." dedi.