Kovid-19 inşaat sektörünü nasıl etkiledi?
Koronavirüs salgını birçok sektörü ve birçok şirketi olumsuz etkiledi. İnşaat sektöründe de pek çok proje ve yatırım ertelendi. Peki inşaat sektöründe koronavirüs salgını sürecinde neler yaşandı? İşte detaylar...
Hiç kuşkusuz salgın pek çok şirketin 2020 planlarını alt üst etti. Yatırımlar, açılışlar, ihaleler, lansmanlar, özetle pek çok proje ve yatırım ertelendi. "Ertelenen projeler” nedeniyle şirketlerin yaşadığı kayıplar ve karşılaştığı maliyet ise ağır oldu. Askıya alınan projelerden dolayı 2020 cirolarında minimum yüzde 25 kayıp beklenirken ertelemelerin maliyetinin en yüksek olduğu sektörlerin başındaysa turizm ve perakende var. İki sektörde geciken projelerin yarattığı kayıp yüzde 80'lere ulaşıyor.
Capital Dergisi'nden Ayçe Tarcan Aksakal'ın haberine göre; dünya genelinde 400 binden fazla kişinin ölümüne neden olan coronavirus salgini, pek çok şirketin frene basması ve 2020 için planlanan projelerin ertelenmesine neden oldu.
Türkiye'de de pek çok şirket salgınının başlamışıyla önce tüm etkinlikleri iptal etti. Ardından ürün lansmanlarıyla acil olmayan tüm projeleri rafa kaldırdı ve yeni yatırımları durdurdu.
NELER ASKIDA?
Korona virüs nedeniyle talepteki hızlı düşüş, kurdaki volatilite ve aşının bulunması konusunda yaşanan belirsizlik ortamı, 2020'de şirketleri önemli proje ve yatırımları ertelemek zorunda bıraktı. Bu şirketlerden biri de Türkiye'nin en büyük dış yatırımcı unvanını taşıyan Socar Türkiye. Şirketin CEO'su Zaur Gahramanov, “Düşen petrol fiyatları nedeniyle ikinci petrokimya projemiz için nihai yatırım kararını 2021'in son çeyreğine erteledik” diyor.
Dünya genelinde 400 binden fazla kişinin ölümüne neden olan coronavirus salgini, pek çok şirketin frene basması ve 2020 için planlanan projelerin ertelenmesine neden oldu.
TURİZMDE KAYIP YÜKSEK
Turizmde yeni otel yatırımlarıyla mevcut otellerin açılışlarında erteleme yaşanıyor. Haziran ortasında açılan oteller olsa da pek çok otelin ne zaman açılacağı belirsizliğini koruyor. Gecikmelerden dolayı sektördeki kaybın yüzde 8090'ları bulacağı belirtiliyor.
Almanya'nın en büyük tur operatörü FTI Group, pandemi nedeniyle Türkiye'deki 15 otelinin açılışıyla 4 yeni otel projesini erteledi. Geçen yılı 3,5 milyar TL ciroyla kapattıklarını söyleyen grubun Türkiye CEO'su Ahmet Pandır, “Korona virüs nedeniyle tüm otellerimizin açılışlarını erteledik, açık olanları kapattık. Bu yaz bazı otellerimizi hiç açmayabiliriz” diyor. Açılışları ertelenen otellerin ne zaman faaliyete başlayacağının belirsizliğini koruduğunu belirten Pandır, 2020 için planlanan 4 yeni otel yatırımının da 2021'e ertelendiğini söylüyor.
Pandır, “Gecikmelerden dolayı kayıplar minimum yüzde 70 civarında olabilir. Salginin devam etmesi durumunda yüzde 90'lara kadar yükselebilir” diyor.
Polat Holding CEO'su Baran Demir, grupta sanayi şirketlerindeki bazı yatırım projeleriyle turizm sektöründeki otel açılışlarını ertelediklerini belirtiyor. Mart ayında pandemi nedeniyle 3 oteli kapattıklarını belirten Demir, bunlardan birinin geçtiğimiz ay açıldığıni diğer ikisinin ise açılmak için zamana ihtiyacı olduğunu söylüyor.
Turizm sektöründe Avantgarde markasıyla büyüyen Lucis Global'in CEO'su Cenk Öztanık, nisanda açacakları Şişli'deki otelin açılışını temmuza ertelediklerini belirtiyor. Öztanik, “Haziranda Bodrum otelimizi açtık. Temmuz ayında ise Avantgarde Levent ve Avantgarde Taksim Square otelimizi açıyoruz” diyor.
ÖTELENEN PROJELER
Perakendede pek çok marka mağaza yatırım, açılış ve taşıma projesini ertelemek zorunda kaldı. Zorlu geçen 2019 sonrası, büyüme stratejisi doğrultusunda 2020'ye 5 yeni mağaza yatırım hedefiyle başladıklarını söyleyen Tekzen Yönetim Kurulu Vazifeli Üyesi ve Genel Müdürü Onur Mertoğlu, salgın ve ekonomik volatiliteden dolayı hedeflenen yatırımı ertelediklerini belirtiyor. Mertoğlu, buna karşın yurt içi mağazalarıyla Romanya ve KKTC mağazalarında yenileme ve dijitalleşme yatırımına devam edeceklerini açıklıyor.
"HAZİRANDAN İTİBAREN KAYIPLAR GİDERİLİR”
İLK ÜÇ AY
Bu yılın ilk çeyreğinde işlerimiz çok iyi gitti ve ilk çeyrekte yüzde 40'a yakın büyüme sağladık. Ar-Ge ve Ür-Ge çalışmalarına daha fazla önem verdik. Anti bakteriyel kumaşlara odaklandık. WhatsApp'tan satış uygulamasıyla randevulu satış sistemi geliştirdik. Açılışa hazırlanan yeni mağazalarımız vardı. Koronavirüs sürecinde bunların açılışlarını ağustos ayına erteledik. Ayrıca yeni bayilik çalışmalarını da erteledik. Lova yatakta çok iddialıyız. 30 Ağustos'ta toplu 70 mağaza açma planımız var.
"MARKALILARDA KAYIP AZ”
Pandemi döneminde iletişime daha çok önem verdik. Bayilerle telekonferans yaptık. Eğitimleri artırdık. Bu süreçte sadece nisan ayında bir satış kaybımız oldu. Hazirandan itibaren bu satış kayıplarını gidereceğimizi düşünüyorum. Pandemi nedeniyle sektörde yüzde 50-60 arası gelir kaybı olduğunu düşünüyorum. Markalı mobilyacılarda ve bizde pandemi nedeniyle kaybin yüzde 40 olduğunu görüyoruz. Mobilyada tüketici güven duyduğu markalara doğru kayıyor.
YIL SONUNA ODAKLANDILAR
Korona nedeniyle ertelenen projelerin çoğunlukla 2020 sonu ya da 2021'de hayata geçmesi planlanıyor. İstanbul Kültür Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sinan Alçın, şirketlerin canlanma yılı olarak düşündükleri 2020'de için ertelenmiş birçok projeyi hayata geçirmeyi planlamışken pandemi nedeniyle muhtemelen bunların önemli bir kısmının yıl sonuna doğru ancak hayata geçebileceğini belirtiyor.
İnşaat, enerji ve gıda sektörlerinde faaliyet gösteren Age Grup Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su Selahattin Önen, müteahhitlikte yeni proje Zorlu Enerji CEO'su Sinan Ak, korona virüs nedeniyle eylülde hayata geçirecekleri ikincil halka arz planını 2021'in ilk yarısına ertelediklerini açıklıyor.
Gayrimenkul, tarım ve enerji alanlarında faaliyet gösteren Emin Grup İcra Kurulu Başkanı Sefa Üstün, salgından dolayı erteledikleri projelerini yıl sonuna doğru hayata geçirmeyi planlıyor. Üstün, "Bu yıl 30 yeni şube açmayı planlıyorduk ancak salgının etkisiyle bu planlarımızı bir süreliğine ertelemek zorunda kaldık. Enerji ve tarım sektörlerindeki yatırımlarımızı da normalleşme döneminde hayata geçireceğiz” diyor. Üstün, yatırımların ertelenmesinin ciroya yüzde 25-30 arasında etkisinin olduğunu belirtiyor.
Polat Holding CEO'su Baran Demir, açılışını erteledikleri iki otelden birini yaz sonuna kadar diğerini ise kış sezonundan önce açmayı planladıklarını belirtiyor.
KAAN KAVALOĞLU / LİMAK HOLDİNG TURİZM GRUBU BAŞKANI
“AÇILIŞI EYLÜLE ERTELEDİK"
"OTELLERİ KAPATTIK"
Koronavirüs nedeniyle 8 otelimizi geçtiğimiz mart ayının son haftasında kapattık. Yurt dışında Makedonya Üsküp'te inşaatı süren yeni otel yatırımımız bulunuyor. Üsküp'teki yeni otelimiz Limak Skopje'yi geçtiğimiz haziran ayında açmayı planlıyorduk. Türkiye'den tedarik edeceğimiz bazı malzemelerinizin gelişinde zorluklar yaşadık. Bu nedenle Üsküp'teki otelimizin açılışını eylül ayına erteledik.
"SAPMA YÜZDE 50"
Otellerimizin kapalı olması nedeniyle bütçelerimizden şu ana kadar yüzde 50'ye yakın sapma oldu. Açıldıkları zamanda yeni uygulama ve kısıtlamalardan dolayı 2020 yılını yüzde 70 sapmayla kapatmayı hedefliyoruz.
CİROYA ETKİSİ
Koronavirüs nedeniyle geciken proje ve yatırımlar şirketler açısından büyük mali risk yaratıyor ve onları 2020 bütçelerinden uzaklaştırıyor. Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayşegül Toker, ekonomik daralmanın şirketleri 2020 hedeflerini revize etmeye zorladığını söylüyor ve şöyle devam ediyor:
“Bu şirketlerin birçoğu, özellikle nakit akışları olumsuz etkilendiği ve etkilenmeye devam edeceği için bütçelerini yeniden ele almak zorunda kaldı.”
İstanbul Kültür Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sinan Alçın, bu yıl yeni bir salgin dalgası olmaması durumunda ortalamada ciro kayıplarının yüzde 5-10 aralığında kalacağını belirtiyor. Alçın, “Sektörel olarak bakıldığında bunun çok üzerinde kayıplar ve tam tersine ciro sıçramaları yaşayan sektörleri de gözlemleyeceğiz” diyor.
Polat Holding CEO'su Baran Demir, 2020'deki ertelemelerden dolayı turizm gelirlerinde yüzde 80 kayıp bekliyor. Demir, “Geçmiş yıllara göre çok yüksek oranda bir küçülme öngörüyoruz” diyor. FTI Group Türkiye CEO'su Ahmet Pandır, otel açılışlarının gecikmesinden dolayı ciro kaybının yüzde 90’lara kadar çıkabileceği uyarısında bulunuyor.
Korona salgını nedeniyle, 9 şantiyeden 1'inde geçici durma kararı aldıklarını belirten Orge Enerji Elektrik CEO'su Nevhan Gündüz, “Müteahhitlik sektöründe şantiyelerin durması sektörde ciro ve nakit akışı yaratılmasını büyük ölçüde sekteye uğratabilecek” diyor.
Age Grup Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su Selahattin Önen de müteahhitlik sektöründe yeni iş geliştirme süreçlerinde yaşanan gecikmelerin kısa vadeli büyüme hedeflerine yansıyacağını belirtiyor.