Kripto paralardaki endişeler neler? Yatırımcılar dikkat! Uzmanlar anlattı...
Kripto para piyasası birçok alanda olduğu gibi İslam hukuku açısından da tartışmalara sebep oluyor. Bir grup kripto paraların caiz olduğunu savunurken bir diğer grup ise caiz olmadığını savunuyor. Peki kripto paralar caiz mi?Bir grup kripto paraların caiz olduğunu savunurken bir diğer grup ise caiz olmadığını savunuyor
Son dönem de en çok rağbet gören kripto paralar, birçok alanda olduğu gibi İslam hukuku açısından da tartışmalara sebep oluyor. Bir grup kripto paraların caiz olduğunu savunurken bir diğer grup ise caiz olmadığını savunuyor. Bu bağlamda oluşan kafa karışıklığını gidermek amacıyla İlim Hizmet Araştırma Derneği (İHAM) tarafından gerçekleştirilen “Fıkhi Açıdan Kripto Paralar” panelinde konunun uzmanları önemli açıkamalar yaptı. Peki kripto paralar caiz mi? İşte yanıtı...
Günümüzde teknolojinin hızla gelişmesi yenilikleri de beraberinde getiriyor. Yenilikler arasında birçok konu tartışmalara sebep olurken bugünlerde ise kripto paralar konusu tartışmaları alevledi. Kripto paraların , İslam Hukuku’na uygunluğu vatandaşlar tarafından merak ediliyor.
Blockchain teknolojisi aracılığıyla oluşturulan kripto paralar,fiziksel paranın yerine geçmeye aday olurken ayrıca bir yatırım aracı olarak tüm dünyanın gündemini meşgul etmeye devam ediyor. Fakat tam oturmamış ve yeni bir sistem olduğu için İslam Hukukçuları da konuyla ilgili farklı yaklaşımlarda bulunması kaçınılmaz oluyor. Endonezya ev Mısır'ın caiz olmadığına dair verdiği fetvaların yanında Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu'da bulundurduğu riskler sebebiyle kripto paraların “şu aşamada” dinen kullanılmasının uygun olmadığına ilişkin bir fetva yayınladı.
ENDİŞELER SÖZ KONUSU
Yeni Şafak Gazetesi'nde yer alan habere göre; İslam finansıyla ilgilenen bazı hocalar her kripto paranın ayrı değerlendirilmesi gerektiğini söyleyerek ve kripto paraların içerdiği risklerin fiziksel paralar için de geçerli olduğununda altını çizerek kullanılmasında bir sakınca olmadığını açıkladı. Bu bağlamda oluşan kafa karışıklığını gidermek amacıyla İlim Hizmet Araştırma Derneği (İHAM) tarafından gerçekleştirilen “Fıkhi Açıdan Kripto Paralar” panelinde konunun uzmanları önemli açıkamalar yaptı. Peki kripto paralar caiz mi? İşte yanıtı...
Prof. Dr. Mustafa Karataş’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde ilk olarak, Sakarya Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Dr. Mervan Selçuk, kripto paralarla ilgili endişelerini şu ifadelerle özetledi:
"- Kripto (gizli) ve merkezi olmaması.
- Tarafların hukukunun korunmasının mümkün olmaması.
- Vergilendirme problemi.
- Enerji ihtiyacı ve PoS sorunu.
- Yasadışı faaliyetlerde kullanılması.
- Volatalitenin (finansal oynaklığın) çok yüksek olması.
"HER PARA KENDİ ÖZELİNDE DEĞERLENDİRİLMELİ"
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden Prof. Dr. Süleyman Kaya ise bu endişeleri şöyle değerlendirdi:
“- Piyasada binlerce kripto para var ve her biri kendi özelinde değerlendirilmeli. Verilen fetvalarda bu konu gözardı ediliyor.
- İkinci olarak ise kripto paralarla ilgili her şeyin toplu olarak değerlendirilmesini doğru bulmuyorum. Mesela bir kripto parayla uluslararası para transferi yapmak ile kripto paraların değerlerindeki dalgalanmayı kazanca çevirmek aynı şeymiş gibi genel bir değerlendirme yapılıyor. Ancak yapılan bu farklı işlemlerin farklı değerlendirilmesi gerekiyor.
- Bahsi geçen endişelerden kripto paraların kaynağı belli olmadığı için illegal faaliyetlerde kullanılması konusu bütün teknolojik gelişmeler için söz konusu. En basitinden cep telefonları da illegal örgütlerin iletişimini kolaylaştırdı ancak telefonların meşruiyetini tartışmıyoruz."
"DALGALANMA FİZİKSEL PARADA DA OLUR"
- Bir diğer üzerinde çok durulan husus, değerindeki aşırı dalgalanma. Ancak bunun da mevcut finansal sistemden kaynaklandığını düşünüyorum. Bu sadece kripto para üzerinden değil bütün piyasalar üzerinden yapılabilir, geçen aylarda yaşadığımız ve TL’nin düşüş yaşamasına sebep olan dalgalanma da buna örnek. O yüzden burada gayrımeşru olan paranın kendisi değil bu manipüle yöntemleridir.
- Kripto paraların en çok eleştirilen konusu devlet teminatı ve denetimi altında olmaması ve bu durumun bir takım hak kayıplarına yol açabilmesi. Ancak bu durum kripto paraların özellikle Bitcoin’in tamamen denetimsiz olduğu anlamına gelmiyor. Denetimi devlet yapmıyor ama bu sisteme dahil olan binlerce insan sistemi denetliyor.
- Benim kanaatime göre kripto paraların mübadele aracı ya da para transferinde kullanılmasında bir beis yok. Ancak kripto paradaki dalgalanmadan yararlanmak üzere parayı sürekli değiştirerek kazanç elde etmeye çalışmak ya da manipülasyon yapmak meşru değil.”
"CAİZ DEĞİL DİYENLER ÜÇ DELİL KULLANIYOR"
Din İşleri Yüksek Kurulu Uzmanı Seracettin Yıldız da, kripto paraları câiz görmeyenlerin dayandıkları deliller ve gerekçelerle konunun fetva boyutunu ele aldı: “Öncelikle konu hakkında verilen fetvalar caiz görenler ve görmeyenler olarak ayrılıyor, haram ve helal görenler olarak değil. Yeni ve ictihade açık bir konu olduğu için alimler keskin söylemlerden kaçınıyor. Din İşleri Yüksek Kurulu’nun fetvasında da ‘bu şartlar altında caiz değildir’ ifadesi yer alıyor. Sisteme cevaz vermeyenlerin daha çok sistemin mevcut olumsuzluklarına odaklandıklarını, sistemin kaynağıyla ilgili ya hiçbir şey söylenmediği veya kapalı bir şekilde geçiştirildiği, kripto para kavramının sadece para olarak değerlendirildiği görülüyor. Caiz görmeyenlerin kullandıkları delillere baktığımızda üç şey görüyoruz, mefsedet (zarar), sedd-i zerai (zararın önünü alma) ve örf. Sistemin zararlarının ön planda tutulduğunu ve oluşan veya oluşacak olan zararların önünün alınması isteniyor. Kripto paraların bir “para” birimi olarak, NFT alımı gibi durumlar haricinde, kullanılmadığını, daha çok varlık olarak bulundurulduğunu biliyoruz. O yüzden fayda-zarar açısından kullanılması pratik değil. Aslında sistemin şu anki olumsuzlukları sıralanarak bu olumsuzlukların giderilmesi durumunda bu yolun açılabileceğini gösteriyor. Ancak şu anki fayda-zarar durumu göz önünde bulundurularak caiz olmadığı söylenebilir."
Binance'dan Forbes'a 200 milyon dolarlık dev yatırım!
Kripto para caiz mi? Diyanet İşleri Başkanı Erbaş yanıtladı!