Krizde 650 bin konut satılık!
Küresel kriz otomotivden sonra gayrimenkulü vurdu
6.5 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor
Gayrimenkul sektöründe konut açığını dikkate alıp kâr marjlarının da yükseldiğini görüp bu işe soyunanlar krizle birlikte ürettikleri konutlarla başbaşa kaldı. 2005 ve 2006 yıllarında yaşanan altın çağdan sonra, küresel kriz en çok gayrimenkulü vururken, bıçak gibi kesilen satışları yeniden canlandırmak için promosyon dönemi başlatan müteahhitler, dağ gibi biriken konut stoklarını nasıl eriteceklerini kara kara düşünmeye başladı.
Türkiye'nin önde gelen müteahhitlerinin tespitlerinden yola çıkarak yaptığımız bir araştırmaya göre, ağırlığı İstanbul'da olmak üzere 250 binin üzerinde yeni yapılmış oturulmaya hazır konut satılmayı bekliyor. İlk ev sahibini bekleyen bu konutların toplam ekonomik değerinin 6.5 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.
Türkiye'de yaptığı çok özel prestijli konut projeleri ile dikkati çeken Mesa'nın Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Boysanoğlu, sadece kendi ellerinde 200 milyon liralık tamamlanmış konut stoğu bulunduğunu belirterek piyasada 0 olarak satılmayı bekleyen konutların değerinin 6.5 milyar dolar olduğunu tahmin etti. Boysanoğlu, ellerinde henüz bitmeyen, inşaası devam eden 800 milyon liralık proje olduğuna da dikkat çekti.
Yeşil İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Engin Yeşil de konut stoklarının biriktiğini ancak A plus projeyi C gelir grubuna satanların kazançlı çıktığını belirtti. Krizde alıcıların pazarlık şansının çok yükseldiğine dikkat çeken Yeşil, markalı projelerde değer kaybının çok az olduğuna da dikkat çekti.
Bu arada markalı proje yapan firmaların yöneticileri, "Bilen bilmeyen herkes inşaatçı oldu. 100 metrekare arsa bulan hemen konut dikme sevdasına düştü. `Nasıl olsa satarım' hayali ile çok özensiz projeler ortaya çıktı. Asıl sıkıntı bu tip projelerde" dedi.
Konut kredileri artmıyor tersine azalıyor
- Şüphesiz Türkiye'de konut satışlarının artmasında bankaların mortgage kredileri çok etkili oldu. Ancak küresel krizle birlikte mortgage kredisi kullanımının durduğu ortaya çıkıyor. 2008'in başında 30.9 milyar lira civarında olan mortgage kredileri, Kasım ayına kadar periyodik olarak sürekli artış gösterdi. Her ay yüzde 3'e yakın artan krediler 38 milyar lira seviyesine geldikten sonra Kasım'da frene bastı. Son olarak Ocak ayı sonu itibarıyla bankalardan ev satın almak için kullanılan mortgage kredilerinin toplamı 37 milyar lira seviyesine çekildi.
Konut kredisi Aylık artış
hacmi (Bin TL) oranı (%)
30/01/2009 37.014.727 -1.16
02/01/2009 37.445.418 -1.13
05/12/2008 37.868.698 -0.48
07/11/2008 38.051.328 0.26
03/10/2008 37.952.052 1.22
05/09/2008 37.489.871 1.75
01/08/2008 36.835.390 1.34
04/07/2008 36.342.385 2.29
06/06/2008 35.511.877 2.60
02/05/2008 34.586.914 1.73
04/04/2008 33.988.383 3.15
07/03/2008 32.919.203 3.79
01/02/2008 31.670.491 2.42
04/01/2008 30.903.696 1.94
Krizle, ev satın alırken davranış nasıl değişti?
3+1 ve daha üzeri konutlardan daha çok maliyeti düşük 2+1 ve 1+1'lere talep oldu.
Markalı projelerin değerinin korunduğunu gören tüketiciler, sokak arasında boş bulunan arsaya ev diken bir müteahhitin projesi ile ilgilenmek yerine markalı ürünlere yöneldi.
Pazarlık marjları krizle birlikte çok yükseldi.
Vasat sayılabilecek projelerde bile 2-2.500 liranın üzerine çıkan metrekare satış fiyatları düştü.
Bankaların konut kredilerini kısmasının ardından finansman gücü olan, müşterisine uygun ödeme planı sunan inşaat firmaları satışlarını artırdı.
Sadece sahibinden.com'da 164 bin satılık ev ilanı var
Konut ya da araç alacakların en çok tercih ettiği internet sitesi olan sahibinden.com'da bu aralar ilanlar resmen yığıldı. Geçen yılın Ağustos-Eylül aylarında yaklaşık 100 binler civarında olan satılık konut ilanı sayısı dün itibarıyla 164 bin 477 olarak belirlendi. Sitede kiralık ilanı ile müşteri bekleyen konut sayısı ise 62 bine dayandı. Sitede ayrıca okazyon fiyatların ortaya çıktığı acil bölümündeki satılık konut sayısındaki artış da dikkat çekici. "Acil" kodu ile evini satışa çıkaranların "Açıklama" bölümünde genel olarak ekonomik krizden evini satışa çıkardığı bilgisi yer alıyor. Satılmayı beklenen binek otomobil sayısı ise 170 bini buldu. Ayrıca 50 bine yakın ticari araç ile 12 bin civarında 4x4 araç da müşteri bekliyor.
`Bu saatten sonra vatandaş beklemesin, fiyatlar dipte'
İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ateş, Türkiye'de vatandaşların "fırsatçı" olduğu belirterek, vatandaşların bu dönemi bir fırsat olarak yakaladığını ve beklemeye geçtiğini, "Müteahhitler sıkıştıkça konut daha ucuza alınır" gibi bir düşünceyle piyasayı uzun vadeli bir beklentiye soktuklarını dile getirdi.
Vatandaşın beklemeye geçmesinin konut fiyatlarını çok aşağıya çektiğini, promosyonlarla ev satan müteahhitler olduğunu kaydeden Ateş, "Gayrimenkulde bazı bölgelerde yüzde 40'a varan indirimler yapılmaya başlandı. Bu saatten sonra da artık vatandaşın beklemesine gerek yok. Faizler biraz yüksek ama fiyatlar dibe vurmuş durumda" dedi.
Piyasanın yavaş yavaş canlanmaya başladığını özellikle hafta sonlarında vatandaşların ev baktığını anlatan Ateş, bunun önümüzdeki aylarda da devam etmesini beklediklerini aktardı.
Vatan