Krizde ofis kullanım maliyetleri düştü
DTZ'nin yayınladığı "Küresel Ofis Kullanım Maliyetleri Araştırması 2009" raporunda dünya çapında 49 ülkedeki 119 bölgede ofis kullanım maliyetleri belirtiliyor
Asya Pasifik, Orta Doğu/Afrika ve Orta ve Doğu Avrupa'daki A sınıfıofis piyasasında arz eksikliği yaygın bir sorun haline geldi. Düşük arz ve yüksek talep, 2008 yılına kadar genel olarak kullanıcı maliyetlerinde bir artışa sebep olmuştu. Ancak, yaşanan küresel mali kriz özellikle 2008 yılının son çeyreğinde fiyatların düşmesine
yol açtı. Krizden en fazla etkilenen şehirler finans merkezleri oldu. Öte yandan, Asya Pasifik ve Orta ve Doğu Avrupa'da ofis arzı önemli ölçüde arttı. Boşluk oranlarının artması ve talebin azalması, kullanıcı maliyetlerinin düşmesine yol açtı.
Arz ve talep değişimlerinin yanı sıra, ABD dolarındaki kur değişimi de kullanıcı maliyetlerini etkileyen önemli bir etken oldu. 2008 yılında bir çok yerel kur ABD Doları karşısında değer kaybederken, Japon Yeni (%23) ve İsveç Frankı (%6) değer kazandı. Kur değişimleri sıralamanın değişmesine büyük etkide bulundu.
2008 yılında Tokyo, Paris, Hong Kong ve Londra en yüksek maliyetlerle küresel ofis pazarında lider konumlarını sürdürürken Dubai yükselerek ilk beşte yer aldı. Singapur, Madrid, Abu Dhabi ve Moskova da ilk on arasında yer alırken, New York 7. sırada yerini korudu.
Orta Doğu ofis pazarı, krize karşı daha dirençli çıktı ve diğer bölgelere göre daha büyük bir yükselme kaydetti. Abu Dhabi (%64) ve Dubai (%43) büyük bir yükselme göstererek Orta Doğu'nun yükselen değerleri oldu.
Birleşik Krallık ise büyük bir düşüş yaşadı. Londra (Batı) %38'lik bir düşüş yaşayarak 1. sıradan 5. sıraya düştü. Geçen yıllarda ilk onda yer alan Londra (City) ise 21. sırada yer aldı. Frankurt da ilk ondan gerilere düşen diğer şehirler arasında yer aldı. Batı Avrupa %10'luk bir düşüşe rağmen en pahalı bölge olmayı sürdürdü. %28'lik artış oranı ile Orta Doğu/Afrika ikinci en pahalı bölge oldu.
Ortalama alan kullanım standartı, genel olarak, tüm bölgelerde çok az bir değişim göstererek 13,7 m2/kişi'ye düştü. En büyük düşüş ise %9 ile Orta ve Güney Amerika'da yaşandı. En yüksek ortalama alan kullanımı 25,5 m2/kişi ile Washington'da, en düşük ise 7,6 m2/kişi ile Yeni Delhi'dedir.
2008 ve 2009 yılı beklentileri karşılaştırıldığında tablonun tersine döndüğü gözleniyor. 2009 ofis pazarı beklentisi ise 114 bölgenin %78'inde azalacağı %3'ünde artacağı ve %19'unda sabit kalacağı yönündedir.
Batı Avrupa'da Paris (22.300 ABD $) Londra'nın yerini devralarak ilk sıraya yükseldi. Küresel bir finans merkezi olan Londra'da (21.370 ABD $) ofis alanı talebi küresel mali krize bağlı olarak düşüş gösterdi.
Münih'te (13.110 ABD $) ofis kullanım maliyetlerinde %0,4 oranında düşüş yaşandı. Krizden daha az etkilenen Kopenhag'ta (8.790 ABD $) ise ofis maliyetlerinde %9'luk bir artış oldu.
Orta ve Doğu Avrupa'da Moskova (18.760 ABD $) ve Kiev (12.560 $) en pahalı iki şehir olma özelliğini korudu. Moskova'da ticaret sektörünün gelişmesiyle birlikte ofis alanlarına olan talebin artması ve arzdaki azalma ofis maliyetlerini %16 arttırdı ve Moskova 6. sıraya yükseldi.
Kuzey Amerika 'da ofis pazarı beklenenin altında bir düşüş yaşayarak %6 oranında geriledi. Bu düşüşün 2009 yılında da devam edeceği düşünülüyor. New York (18.450 ABD $), Kuzey Amerika'nın en yüksek ofis maliyetine sahip olan şehri olarak yerini korudu. Boston (15.640 ABD $) ve Washington (15.130 ABD $) ise New York'u takip etti.
Orta ve Güney Amerika' da ticaret sektöründeki düşüş ofis pazarı de etkiledi ve ofis pazarı %8 ile %22 arasında değişen düşüşler yaşadı. Sao Paulo (6.050 ABD $) %14'lük düşüşe rağmen bölgesinde en pahalı ofis pazarı olarak liderliğini korudu.
Asya Pasifik bölgesinde, geçen senenin beşincisi Tokyo (22.820 ABD $), bu sene Hong Kong'u geride bırakarak global listede ilk sıraya yükseldi. Japon Yeni'nin ABD Doları karşısında değer kazanması ve ortalama ofis alanı kullanımındaki artış Tokyo ofis kullanım maliyetlerinde %26'lık bir artışın yaşanmasına yol açtı. Hong Kong (21.930 ABD $) ve Singapur'da (16.540 $) ise düşüşler gözlendi.
Orta Doğu ve Afrika'da geçen yıllardaki hızlı büyüme eğilimi 2008 yılında yavaşladı. Körfez ülkeleri ekonomik krize rağmen büyümeyi sürdürdü. Dubai'deki ofis maliyetleri (21.620 ABD $) %43'lük bir artış gösterdi. Bölgenin en pahalı ofis pazarı olan Dubai'yi, Abu Dhabi (18.190 ABD $) ve Doha (16.310 ABD $) izledi. Nijerya'da Lagos (5.900 ABD $) ise büyüyen ekonomisiyle çok uluslu firmaların ilgisini çekmeye başladı ve %13'lük bir artış yaşadı.
