Maketten konut satışı ve Araplar!
Konut sektörünü maketten satış finanse ediyor… Öz sermaye yetersiz. Hatta yok gibi de diyebilirim… Vatandaşın “banka kredisi”, kredibilitesi konut sektörünü finansa ediyor
Dünyanın başka bir ülkesinde böyle bir denetimsizliğin olduğunu sanmam… Vatandaş kredi çekip müteahhite veriyor, müteahhittin çoğunluğu önce bir Porsche marka araba veya en büyüğünden bir cip alıyor… Sonuçta şirket sözlerini yerine getiremeyince vatandaşın parası buhar oluyor… Konutzedeler dernek kurup haklarını arıyor…
Son dönemde iki büyük “görünen” şirketin iflas ertelemesi gündeme gelmesi ile Araplar da konuyu tartışmaya başladılar. Bu iki şirketin projelerinden konut alan Arapların durumu internet üzerindeki Arap forumlarında tartışılmaya başlandı… Birkaç şirketin daha sıkıntıya girmesi ile bu durum daha da ayyuka çıkacak ve yabancının Türkiye’den konut alma ilgisine zarar verecektir.
Özellikle Anadolu şehirlerindeki küçük yatırımcılar altına olan yatırımlarını yavaş yavaş İstanbul’da maketten proje üzerinden konut alıp yatırıma yönelmişlerdi. Konut sektöründeki maketten satış problemleri Anadolu yatırımcısını yeniden altına yöneltecektir. Araplar için de aynı durum söz konusu olacaktır.
Araplara satış yapan aracı acentaların daha yüksek komisyon almak için bitmeyecek projelere Arapları yönlendirmeleri doğru değildir. Acentaların bu noktada dikkatli olması gerekir. Araplara konut satışında proje sahibi şirketler ciddiyetle araştırılmalıdır. Çünkü üç kuruş fazla komisyon almak için yapılan yanlış yönlendirmeler sektöre ciddi zararlar verebilir. Arap medyasından çok İngiliz ve Fransız medyası bu konuya daha fazla eğilecektir.
Bir davette sohbet ettiğimiz Türkiye’deki Arap büyükelçiliklerinde görevli Arap diplomatlar konut şirketlerin güvenilirliğini nasıl anlayacağız diye sordular. Arap Ülkeleri ve Türk Cumhuriyetleri Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği olarak biz bu konuda çalışmalar yaptığımızı söyledik.
Konut sektörü için maket üzerinden satış çok önemlidir. Ancak, öz sermayesi olmayanların da maket üzerinden satış yapmaması gerekir. Buna izin verilmemelidir. Konut sektörüne büyük şirketlerin girmesi gerekir. Bankası olan, güvenilir olan büyük Holding şirketlerin sektörde yer alması ile maketten satışta problemler çözülebilir. Ama şu anda bazı şirketler tarafından yapılan, tamamlanamamış olan projelerin durumu iç açıcı görünmüyor. Konut sektörü 2011’deki hareketliliği, iç pazarda, 2012 yılında görmedi. Muhtemelen 2013 yılında da görmeyecek. Bu nedenle yabancı alıcılar özelikle de Arap alıcılar önemli.
Türkiye’de yatırım amaçlı değil de oturum amaçlı konut alan ailelerin dramlarını Esenyurt örneğinde görüyoruz. Dernekler kurulup protestolar yapılıyor. Hükümet acilen bu konuda gerekli önemli almalı. Önlem alınırken de Maketten satışın önü kapatılmamalı ama maketten satışa belli bir öz sermaye yeterliliği de getirilmeli. Kuzey Irakta bile konut projelerinin %20’si tamamlanmadan satışı yasaktır.
Müteahhitlerin lüks arabalara binmelerine kimse karşı olmaz. Ama kendi paralarıyla binsinler. Vatandaşın kredi çekip verdikleri paralar ile değil.
Yabancıya konut satışı Türkiye ekonomisi için çok önemlidir. Türkiye’nin petrolü konuttur diyebilirim. Türkiye’nin yabancıya konut satış potansiyeli çok yüksektir. Maketten satıştaki problemler buna engel olabilir. Afro-Avrasya Coğrafyasının zenginlerinin gözü İstanbul’da ama onlar da parayı yolda bulmadı…
Son 15 gündür konut geliştiren şirketleri ziyaret ediyorum. Kurumsal olan takdire şayan şirketler var. Ancak çoğunlukla büyük değil de medya sayesinde büyük “görünen” şirketlere rastladım. Araplara şirketleri tavsiye ederken bir kere daha düşünmemiz gerektiğini anladım.
Saygılarımla,
Abdullah Çiftçi