Maldivler'de bir Türk yatırımı hikayesi: Ayada Resort!
Taylan Büyükşahin Dünya Gazetesi'nde yer alan bugünkü köşe yazısında Maldivler'de Türk yatırımcılar tarafından hayata geçirilen Ayada Resort Maldives projesine yer verdi. İşte yazının devamı...
Geçtiğimiz hafta Malpler hükümetinin davetlisi olarak bir grup Türk gazeteci, dünyanın bu cennet köşesini ziyaret etme fırsatını bulduk. Turkuvaz suların, bembeyaz kumların, tropikal ağaçların ve sıcak havanın etkisinde çok kalmadan, ekonomi gazetecisi gözüyle Malpler'deki yatırım ortamım inceledim.
Toplam 300 bin nüfusa sahip, yüzlerce adadan oluşan bu doğa harikası ülkenin doğal olarak en önemli geçim kaynağı turizm. Başkent Male'yi merkez alırsak, Malpler'i kuzey ve güney diye ikiye ayırabiliriz.
Bizi, Malpler'i coğrafî olarak daha iyi anlayabilmemiz için kuzeyde Niyama Resort'a, güneyde ise Ekvator çizgisine yalan olan Ayada Resort'a götürdüler. Orada öğrendik ki, Ayada Resort'un sahibi, Ankara merkezli faaliyet gösteren Aydeniz Grubu.
Aydeniz Grubu, inşaat, gıda ve turizm alanlarında faaliyet gösteren bir aile şirketi. Ayada Resort'ta ailenin iki genç temsilcisi görev yapıyor. Mali ve idari işlerden sorumlu Diyar Aydeniz ile yiyecek-içecekten sorumlu Orhan Aydeniz. Diyar Aydeniz, ayın en az 20 günü başkent Male'de çalışıyor. Adanın ihtiyaçları, ithal edilecek ürünler ve tüm idari işleri Male'den yürütüyor.
Orhan Aydeniz ise Ayada'da kalarak başta yiyecek-içecek olmak üzere adadaki işleri koordine ediyor.
Diyar Aydeniz'e ilk olarak Aydeniz Grubu'nun hikayesini sordum. Lokomotif işlerinin inşaat olduğunu anlatan Diyar Aydeniz, şunları söyledi: "Son dönemde Etiyopya ve Afganistan'da işler yaptık. Ben de 3.5 yü Afganistan'da çalıştıktan sonra buraya geldim. Aydeniz İnşaat, kamu müteahhitliği yaparak gelişti. Büyük amcamız Ahmet Aydeniz, 1975'te DSİ'de mühendisken özel sektöre yöneldi. Bugüne kadar 600 milyon dolarlık taahhüt işleri yaptık. Ahmet Aydeniz bize hep 'İş yapm, iş yaratın ve yaptığınız iş insanlara faydalı olsun' der. Biz de bunu yapmaya çalışıyoruz. Yurtiçi ve yurtdışı yatırımlarında aileden kişiler yönetici olarak yer alıyor. Ancak, kurumsal disiplin çerçevesinde hareket ediliyor." Benim de gözlemim, kimse AydeO rhan Aydeniz. daha çok Türk malı kullanmak istediklerini ancak Türkiye'den Malpler'e lojistik sıkıntısı yaşadıklarını anlattı. Buraya bir not düşelim: Orhan Aydeniz, tüm zor şartlara rağmen Türkiye'deki ünlü bir su firmasından bir konteyner dolusu cam şişe su aldıklarını, ancak firmanın kendilerine 'su bozulmayacak' garantisi vermesine rağmen suların bozuk halde ellerine ulaştığını, firmanın da bu sorunu çözmediğini söyledi. Sonra diyoruz ki "Neden dünyada bir markamız yok?" niz' soyadını taşıyor diye kafasına göre hareket edemiyor. Çoğu şey Ankara'nın denetiminden ve onayından geçiyor.
"Malpler'e yatırım yapma fikri nasıl gelişti" soruma, Diyar Aydeniz şöyle yanıt verdi: "2001'de Ahmet Aydeniz'in oğlu Fırat Aydeniz, kendisi de mimar, Malpler'e balayına geldi ve Malpler'den çok etkilendi.
Biz neden burada olmayalım dedi ve yatırım yapma kararı aldık. Turizm ile ilgili hiçbir bilgimiz yoktu. 3-4 yıl araştırma yapüdı ve 2008'de inşaata başlandı. Her yerin dizaynı Fırat Bey'e ait. 2011'in 10'uncu aynıda resort hizmete açıldı. Toplamda 130 milyon dolar tuttu yatırım. Bunun bir kısmı özkaynaklardan, bir kısmı da kredilerle karşılandı." Diyar Aydeniz, inşaatın gerçekten zor olduğunu, kum, çimento vb.
ürünleri Hindistan'dan getirdiklerini belirterek, "Bu yatırım tutarıyla Türkiye'de 5 tane şehir oteli açabilirdik. Malpler'de görebileceğiniz en iyi inşaat malzemelerini burada kullandık" diye konuştu.
Malpler'in yatırıma aç bir bölge olduğunu vurgulayan Diyar Aydeniz, "Malpler'de yerel ortağı olmayan tek yatırım Ayada. Biz ortakla iş yapmayız dedik ve Malpler hükümeti bunu kabul etti. Yıllığı 3 milyon dolara 50 yıl adayı kiraladık. İlk 8 yü teşvik kapsamında kiranın sadece yüzde 50'sini ödüyoruz. Malpler'de yeni yatırım düşüncelerimiz var" dedi.
Malpler'e yılda 3 milyon Çinli turist geliyor ve Çinliler, toplam tursitlerin yüzde 70'ini oluşturuyor.
THY'nin Malpler'e doğrudan uçmaya başlamasıyla 2007'de 2 bin civarında olan Türk turist sayısı geçtiğimiz yıl 10 bine yaklaştı. Diyar Aydeniz, "Türk tursitler mahremiyete çok önem veriyor" şeklinde konuştu.
Aydeniz Grubu, ağır işleyen bürokrasi ve çıkarılan zorluklara rağmen, Malpler'de iyi bir operasyon yürütüyor. Kendilerine ait yük gemisi ile 2 haftada bir başkent Male'den malzemeler getiriyor adaya Ayada, zor şartlar altında başarüı iş yapılabileceğinin göstergesi olan bir yatırım. Aydeniz Grubu, Malpler'deki potansiyeli iyi değerlendiriyor. Ancak, Türk gıda firmaları bir şekilde Malplere girmeli. Resortlar, yıllık en az 1 milyon dolarlık gıda ithalatı yapıyor. Toplamda l milyar dolardan fazla bir gıda pazarı potansiyeli var Malpler'de ve bunların çoğu Dubai'den karşılanıyor.
Taylan Büyükşahin-Dünya