Maliye, ev sahiplerini denetleyecek

Hazırlanan kitapçıklarla 300 bin mükellefi bilgilendirmeye hazırlanan Maliye, ev sahiplerini nisan ayından itibaren denetlemeye hazırlanıyor. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya gibi büyük şehirlere ağırlık verilecek.
 
Kayıt dışı ile mücadeleyi artıran Maliye, ev sahiplerinin peşine düştü. Kira geliri elde edenlerden yapılacak tahsilatı artırmak için kapı kapı dolaşılacak. Öncelikli olarak 300 bin mükellefi bilgilendirecek olan Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Gayrimenkul Sermaye İradı (GMSİ) beyanlarının gönüllü olarak artırılmasını hedefliyor. Yabancılardan oluşan dar mükelleflerle birlikte yaklaşık 350 bin ev için bilgilendirme yapacaklarını aktaran GİB yetkilileri, nisan ayından itibaren denetime ağırlık vereceklerini söyledi. Bu kapsamda öncelik İstanbul başta olmak üzere İzmir, Ankara, Bursa ve Antalya gibi büyük şehirlere verilecek.

Mükellefleri kira beyannamesi vermeye davet eden yetkililer, "Bu yıl kira gelirlerinin vergilendirilmesini sıkı takip edeceğiz. 2 bin 600 liralık istisna tutarının üzerinde gelir elde edenlerin beyanda bulunması gerekiyor. Aksi takdirde bu miktarın da vergisini alacağız." dedi. Örneğin yıllık 5 bin liralık kira geliri olan bir mükellef 2 bin 600 liralık istisna düşülüp geriye kalan miktarın vergisini ödüyor. Ancak beyanname vermediğinin tespit edilmesi halinde 5 bin liralık kazancın vergisini ödeyecek. Ayrıca bu kişiye vergi ziyaı ve özel usulsüzlük cezası kesilecek. 2010 yılında kayıt dışı ile etkin mücadele etmeyi planlayan GİB, denetime ağırlık veriyor. 25 Mart'ta beyan edilecek ve 30 Mart'ta ilk taksidin ödeneceği GMSİ için şimdiden bilgilendirme başladı. Bu kapsamda 300 binin üzerinde rehber hazırlayan İdare, "Benim kira gelirinin vergilendirileceğinden haberim yoktu." gibi gerekçeleri de kabul etmeyecek. Banka ve PTT'ye yapılan kira ödemelerini sıkı takip ettiklerini aktaran Maliye'den üst düzey bir yetkili, "Artık hiçbir mükellefin bahanesi kalmadı. Vergi dairesi ve defterdarlıklarımız aracılığı ile 81 ilde hazırladığımız rehberler vasıtasıyla bilgilendirme yapacağız. Gerekirse kapı kapı dolaşıp kitapçık dağıtacağız. Bundan sonrası mükellefin bileceği bir iş. İstisna tutarının üzerindeki gelirinin vergisini ödemez ise cezasına katlanacak." uyarısında bulundu. Gelir Vergisi Kanunu'nda belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler "gayrimenkul sermaye iradı" olarak ifade ediliyor. Konutlarda her bir konut için 500 TL ve üzerinde kira geliri elde edenler ile işyerini kiraya verenlerin miktar sınırlaması olmaksızın ödemelerini banka veya PTT aracılığı ile yapmaları gerekiyor.

İŞYERİNİN İSTİSNASI 22 BİN LİRA

Gayrimenkul kira gelirinde istisna tutarı 2009 yılı için mesken kiralarında 2 bin 600 TL iken iş yeri kira gelirlerinde 22 bin lira. Bu miktarı aşanların beyanname vermeleri gerekiyor. İdare tarafından kaleme alınan rehber 2009'da, sahip oldukları mal ve hakları kiraya verenlere kira gelirine konu mal ve haklar, beyan edilecek kira tutarının hesaplanması, vergiden istisna kira tutarı, beyan edilen kira gelirlerinden indirilecek giderler, kira ödemelerinde vergi kesintisi ve ödenmesi gereken verginin hesaplanması konularında bilgi sunmak amacıyla hazırlandı.
Ercan BAYSAL/Zaman

Konu ile ilgili basında yer alan diğer haberler

Konutta 2.600, işyerinde 22.000 TL sınırına dikkat
  
2009 için konutta 2 bin 600, işyerinde 22 bin TL'den fazla kira geliri elde edenler 25 Mart'a kadar gelir beyannamesi düzenleyecekler. Bu sınırın altındaki tutarlar için beyannameye gerek yok

Gelir Vergisi açısından mart ayı önemli bir ay. Bu yüzden de halk arasında mart ayı için; 'Mart ayı, dert ayı' deyimi kullanılır. Gelir Vergisi'ne tabi gelir elde edenler bu gelirlerini izleyen yılda beyan edip vergilerini ödemek zorundalar.

Tüccar, esnaf, sanayici ve serbest meslek erbapları vergisel ödevlerini genellikle 'el yordamıyla' yerine getirir.
Çoğu zaman vergi mevzuatının karmaşık hükümleri nedeniyle kanunlarla verilen görevlerini ya hiç yerine getirmez ya da eksik yerine getirir, ceza ile karşılaşır. Bazen de yasalarla tanınan kolaylıkların farkında olmamaları nedeniyle fazla vergi öderler.
Bugünden itibaren; 2009 yılında elde edilen kira, temettü, kar payı, borsa, mevduat faizi, repo, yatırım fonu, eurobond, devlet tahvili, hazine bonosu ve ücret geliri, gayrimenkul satış kazancı gibi gelirlerin vergilendirilmesi konusunu herkesin anlayabileceği bir dille okurlarımızı aydınlatacağız. Ayrıca, sizlerden gelen soruları da sayfa olanaklarının elverdiği ölçüde cevaplayacağız. Yararlı olması dileğiyle...

KİRA GELİRLERİNİN BEYANI
Yazı dizimize 1-25 Mart 2010 tarihleri arasında beyan edilecek 2009 yılı kira gelirlerinin beyanı ile başlıyoruz.

KİMLER BEYANNAME VERECEK?

2009 yılında  sadece kira geliri elde etmiş olanlardan;

1- Konut kira geliri 2.600 TL'yi aşanlar,
2- 2009 içinde işyeri kira geliri elde eden ve bu gelirleri üzerinden tevkifat (vergi kesintisi) yapılanlardan, 2009 kira gelirlerinin brütü 22 bin TL'yi aşanlar,
3- 2009 yılı içinde hem konut hem de işyeri kira geliri elde edenlerden, konut kira gelirinin 2 bin 600 TL'yi aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulmuş işyeri kira geliri toplamı 22 bin TL'yi aşanlar,
4- Konut dışındaki gayrimenkulünü (büro, dükkan, mağaza ya da depo gibi) bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine ya da başka kişilere tahsis edenler,
5- Konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyük annesi ve büyük babası dışındaki kişilere kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler,
6- İşyerini vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayanlara (örneğin basit usulde vergiye tabi olan mükelleflere veya yabancı elçiliklere) kiralayanlar,
7- Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler,
Yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundalar.

İstisna nasıl uygulanıyor?
KONUT kira geliri istisnası kişiye bağlı olup, bir kişinin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde de sadece 2.600 TL'lik istisna uygulanacak. Buna karşılık örneğin karı-kocanın ortak sahip oldukları konuttan elde ettikleri kira geliri için 2.600 TL'lik istisnadan ayrı ayrı yararlanacaklar.

YARARLANAMAYACAK OLANLAR
Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanların konut kira gelirlerinin olması halinde, konut istisnasından yararlanamazlar (GVK Md. 21/2).
Konut dışındaki gayrimenkullerden, örneğin işyerlerinden elde edilen kira gelirleri için istisnadan yararlanılamaz.
Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez ya da eksik beyan edilirse, istisnadan yararlanılamaz (GVK Md. 21).
Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri konut kira gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan edenler, kiranın elde edildiği yıl için tespit edilen istisnadan yararlanabilecekler.

İŞYERİ KİRA GELİRİ ELDE EDENLER
2009 yılında 22 bin TL'nin üzerinde işyeri kira geliri elde edenler, 25 Mart akşamına kadar beyanname verecekler. 22 bin TL'yi aşmayanlar ise beyanname vermeyecek. Ancak 22 bin TL'nin altında işyeri kira geliri elde edenlerin beyanname vermemesi için, kira ödemesi üzerinden kiracının stopaj (vergi kesintisi) yapmış olması gerekiyor. İşyeri kira geliri üzerinden stopaj yapılmamışsa ve 2009 yılında elde edilen işyeri kira gelirinin tutarı 1.070 TL'yi aşıyorsa beyan edilecek.

BELGELİ GİDERLER DÜŞÜLECEK
2009 yılında elde edilen konut kira gelirlerine 2.600 TL konut kira geliri istisnası uygulanacak. Buna göre 1 Ocak-31 Aralık 2009 tarihleri arasında tahsil ettiği konut kira geliri 2.600 TL'yi aşanlar, elde ettikleri konut kira gelirlerini 25 Mart akşamına kadar verecekleri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edecekler. Beyan edilen konut kira gelirinden önce istisna tutarı, sonra tercihe göre yüzde 25 götürü gider veya kira geliri elde edilen gayrimenkulle ilgili belgeli giderler düşülecek. Kalan tutar üzerinden vergi hesaplanacak. Hesaplanan verginin ilk taksiti mart ayı sonuna kadar ödenecek. 2.600 TL'yi aşmayanlar ise beyanname vermeyecekler.

Bazıları vergi iadesi alacak
İŞYERİ kira geliriyle ilgili her beyanname verenin vergi ödemesi gerekmeyecek. Bazıları üste vergi iadesi alacaklar.İşyeri kira ödemelerinde yüzde 20 oranında stopaj yapılıyor. Götürü gider usulünü seçenler yıllık brüt kira gelirinin yüzde 25'ini gider olarak düşüyorlar. Götürü gider uygulaması nedeniyle vergi matrahı yüzde 25 oranında azalınca, hesaplanan vergi, kira ödemesinden yapılan vergi kesintisinden daha az çıkıyor. Hesaplanan vergi ile kesinti yoluyla ödenen vergi, 95 bin 600 TL brüt işyeri kira geliri elde edenlerde başa baş geliyor.

Buna göre, 2009 yılında 22 bin TL ile 95 bin 600 TL arasında işyeri kira geliri elde edenler, 25 Mart akşamına kadar beyanname verecekler. Ancak tablodan da görüleceği üzere, vergi ödemeyecekleri gibi vergi iadesi alacaklar.

Sezgin Özcan Metin TAŞ/Akşam