Marmaray projesini kim yapıyor?
Halkalı ve Gebze arasında inşa edilen Marmaray projesi yarın Cumhuriyet'in 90. yıldönümünde yapılacak bir tören ile açılacak. Peki Marmaray projesini kim yapıyor? Marmaray inşasına ne zaman başlandı?
Marmaray projesini kim yapıyor?
Marmarat projesi, ilk olarak 1860 yılında ortaya atılmıştır. 29 Ekim 2013 (yarın) açılış töreni düzenlenecek olan Marmaray projesi ile ilgili detaylara Marmaray'ın internet sitesinde yer veriliyor.
Marmaray prosini kim yapıyor? Marmaray projesinin tarihçesi nedir? Marmaray istasyonları nelerdir gibi sorularınızın yanıtı;
İstanbul Boğazının altından geçecek bir demiryolu tüneli ile ilgili düşünce, ilk olarak 1860 yılında ortaya atılmıştır. Fakat Boğazın altından geçirilmesi planlanan tünelin Boğazın en derin bölümlerinden geçeceği yerlerde, eski teknikler kullanılarak, tünelin deniz dibinin üzerinde veya altında inşa edilmesi mümkün olmayacaktı; ve bu nedenle bu tünel, tasarım kapsamında deniz dibi üzerine inşa edilen sütunların üzerine yerleştirilen bir tünel olarak planlanmıştı.
Bu tür fikirler ve düşünceler, izleyen 20-30 yıllık dönem içerisinde daha ileri düzeyde değerlendirildi ve 1902 yılında benzer bir tasarım geliştirildi; bu tasarımda da İstanbul Boğazının altından geçen bir demiryolu tüneli öngörülmüştür; fakat bu tasarımda, deniz dibi üzerine yerleştirilen bir tünelden bahsedilmiştir. O zamandan bu yana, çok farklı fikir ve düşünceler denenmiş ve yeni teknolojiler, tasarıma daha çok özgürlük kazandırmıştır.
Marmaray Projesi çerçevesinde, İstanbul Boğazının geçilmesinde kullanılacak olan teknik (batırma tüp tünel tekniği) 19. yüzyılın sonlarından itibaren geliştirilmiştir. İnşa edilen ilk batırma tüp tünel, 1894 yılında kanalizasyon amaçları için Kuzey Amerika'da inşa edilmiştir. Trafik amaçları için bu teknik kullanılarak yapılan ilk tüneller de Birleşik Devletlerde inşa edilmiştir. Bunlardan ilki, 1906-1910 yıllarında inşa edilen Michigan Merkezi Demiryolları tünelidir. Avrupa'da, bu tekniği ilk uygulayan ülke Hollanda olmuştur; ve Rotterdam'da inşa edilen Maas Tüneli 1942 yılında hizmete açılmıştır. Asya'da bu tekniği ilk uygulayan ülke Japonya olmuştur ve Osaka'da inşa edilen iki tüplü karayolu tüneli (Aji Nehri Tüneli) 1944 yılında hizmete açılmıştır. Buna karşılık bu tünellerin sayısı, 1950li yıllarda sağlam ve etkisi kanıtlanmış bir endüstriyel teknik geliştirilene kadar sınırlı düzeyde kalmıştır; bu tekniğin geliştirilmesinden sonra ise birçok ülkede geniş ölçekli projelerin yapımına başlanabilmiştir.
İstanbul'da doğu ile batı arasında uzanan ve İstanbul Boğazının altından geçen bir demiryolu toplu ulaşım bağlantısının inşa edilmesine yönelik istek, 1980li yılların başlarında giderek artmış ve bunun sonucunda 1987 yılında ilk geniş kapsamlı fizibilite etüdü gerçekleştirilmiş ve raporlanmıştır. Bu çalışma sonucunda, bu tür bir bağlantının teknik olarak uygulanabilir ve maliyet açısından verimli olduğu belirlenmiş ve bugün projede gördüğümüz güzergah, bir dizi güzergah arasından en iyisi olarak seçilmiştir.
1987 yılında ana hatlarıyla belirlenmiş olan proje, izleyen yıllar içerisinde tartışılmış ve yaklaşık 1995 yılında, daha detaylı etüt ve çalışmaların gerçekleştirilmesine ve 1987 yılındaki yolcu talebi tahminleri dahil olmak üzere fizibilite etütlerin güncellenmesine karar verilmiştir. Bu çalışmalar, 1998 yılında tamamlanmış ve elde edilen sonuçlar, daha önceden elde edilmiş olan sonuçların doğruluğunu göstermiş ve projenin İstanbul'da çalışan ve yaşayan insanlara birçok avantaj sunacağını ve şehirdeki trafik sıkışıklığıyla ilgili olarak hızla artan sorunları azaltacağını ortaya çıkarmıştır.
1999 yılında Türkiye ve Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) arasında bir finansman anlaşması imzalanmıştır. Bu kredi anlaşması, Projenin İstanbul Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray) bölümü için öngörülen finansmanın temelini oluştur.
Bu kredi anlaşması, rekabete dayanan ihale yöntemiyle seçilecek olan bir uluslararası müşavirler grubunun teminini de kapsamaktadır. Seçilen müşavir olan Avrasyaconsult, Mart 2002'de Proje için İhale Dokümanlarını hazırlamıştır.
İhaleler, uluslararası ve ulusal yüklenicilere ve/veya ortak girişimlere açık olarak gerçekleştirilmiştir.
2002 yılında boğaz tüp geçişi ve yaklaşım tünelleri ile 4 istasyon inşaatını kapsayan "Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray) İnşaatı; Tüneller ve İstasyonlar -Sözleşme BC1-"işi ihale edilmiş, ihaleyi alan ortak girişim ile Mayıs 2004 tarihinde sözleşme imzalanarak Ağustos 2004'te işe başlanılmıştır. Bu sözleşme için 2006 yılında JICA ile ikinci bir kredi anlaşması ve 2010 yılında bu kredi anlaşmasına ilave bir zeyilname imzalanmıştır.
Ayrıca, Projenin önemli bölümlerinin finansman anlaşmalarının düzenlenebilmesi amacıyla, Avrupa Yatırım Bankası (AYB) ile 2004 ve 2006 yıllarında Banliyö Demiryolu Sistemlerinin İyileştirilmesi -Sözleşme CR1/CR3- finansmanı için ;2006 yılında ise Demiryolu Araçları İmali -Sözleşme CR2- finansmanıiçin kredi anlaşmaları imzalanmıştır. Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası (CEB) ile de 2008 yılda CR1/CR3 sözleşmesinin finansmanı için, 2010 yılında ise CR2 sözleşmesinin finansmanı için kredi anlaşmaları imzalanmıştır.
Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi -Sözleşme CR1- işi 2006 yılında ihale edilmiş (Önyeterlilik ihalesi 2004) ihaleyi alan ortak girişim ile Mart 2007 tarihinde sözleşme imzalanarak Haziran 2007'de işe başlanılmış olup Temmuz 2010'da fesh edilmiştir.Fesih süreci ve yüklenicinin başvurusu üzerine başlayan ICC Tahkim süreci devam etmektedir.
Sözkonusu işin Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi -Sözleşme CR3- adı altında yeniden ihale süreci Temmuz 2010'da Uluslararası İhale ilanının yayınlanması ile başlamış olup 28 Şubat 2011'de teklifler alınmıştır. 26 Ekim 2011 tarihinde ihaleyi alan firma ile sözleşme imzalanmış olup, 3 Kasım 2011 tarihinde yer teslimi yapılarak işlere başlanılmıştır.
Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi -Sözleşme CR3- işi kapsamında 29 Nisan 2012 tarihinde Gebze-Pendik, 1 Mart 2013 tarihinde Halkalı-Kazlıçeşme ve son olarak da 19 Haziran 2013 tarihinde Pendik-İbrahimağa (Ayrılıkçeşme) arası mevcut banliyö hatları ticari işletmeye kapatılarak Yükleniciye teslimi gerçekleştirilmiştir.
Demiryolu Araçları Temini -Sözleşme CR2- işi 2008 yılında ihale edilmiş (Önyeterlilik ihalesi 2007) ihaleyi alan ortak girişim ile Kasım 2008 tarihinde sözleşme imzalanarak Aralık 2008'de işe başlanılmıştır.
Marmaray.com.tr